Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 15

[p. 128]

Signaleringen

Ansichtkaart

Ter gelegenheid van het derde lustrum van de Stichting is een nieuwe ansichtkaart gemaakt. Dit keer is de frontispice van de Amsterdamsche Hermes gekozen. Vrienden, voor zover niet aanwezig op de expeditievergadering te Breukelen 22 augustus jl., krijgen een exemplaar met dit nummer toegestuurd. Meer exemplaren zijn te bestellen per tien stuks door f 10,- + f 1,60 portokosten over te maken op gironummer 3848148 van de Stichting, o.v.v. ‘Kaart’. Belgische vrienden wordt in verband met de hoge transferkosten verzocht bestellingen schriftelijk te doen per 9 exemplaren door een biljet van f 10,- in te sluiten.

Weyerman over kunstkabinetten

Ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘De Wereld binnen handbereik’ in het Amsterdams Historisch Museum (juni-oktober 1992) verscheen het boek De wereld binnen handbereik, Nederlandse kunst- en rariteitenverzamelingen, 1585-1735 onder redactie van E. Bergvelt en R. Kistemaker (Waanders Uitgevers, Zwolle). Dit rijk geïllustreerde werk bevat een 14-tal artikelen van diverse auteurs.

In het openingsartikel beschrijft Roelof van Gelder de groeiende populariteit van de kunstkabinetten in de Nederlanden. In het begin van de achttiende eeuw echter nam die af: collecties werden van de hand gedaan en er werd in toenemende mate denigrerend gesproken over rariteitenverzamelingen. Van Gelder (p. 27) citeert in verband met dit laatste De Rotterdamsche Hermes. In de aflevering van 6 maart 1721 steekt Weyerman de draak ‘met de wereldvreemde verzamelaars van schelpen, insekten en eieren, het uitschot van de natuur, waaronder waardeloze zaken voorkomen die geen “Nooteboome Kabinet” verdienen’.

De passage waar Van Gelder op doelt, beslaat 3½ pagina's en is reeds door André Hanou in zijn artikel ‘Een navolging van de Tatler in De Rotterdamsche Hermes’ onder de aandacht gebracht (Med. JCW 39 (1981), pp. 402-407). Het was zijn conclusie dat Weyerman bij het schrijven van zijn vertoog op zijn minst geïnspireerd was door zijn Engelse voorganger.

L. Snelders-Hanou

Troost

't Kan verkeren. Dr. J.W. Niemeijer maakte de redactie attent op een niet zo'n plezierige gebeurtenis. Op 22 mei heeft het Los Angeles County Museum of Art enkele stukken uit zijn collectie verkocht, waaronder het portret van Weyerman door Cornelis Troost. De opbrengst van de verkoop wil het museum reserveren voor toekomstige aanschaffen. De veiling vond plaats in New York bij Sotheby (verkoop 6302, genaamd ‘Palladio’). In de begeleidende catalogus, Important Old Master Paintings, is Weyermans portret te vinden als nr. 96. De waarde werd geschat op $8,000-12,000. Zowel het Rijksmuseum als het Amsterdams Historisch hebben overwogen om het aan te schaffen, maar beide musea hebben er uiteindelijk van afgezien. Navraag bij Sotheby naar koper en opbrengst heeft niets opgeleverd. Het betreft hier immers vertrouwelijke informatie. Wel heeft het veilinghuis ons verzoek om bekendmaking aan de huidige eigenaar ('t is een ‘hij’) doorgegeven. Met deze schrale troost zullen we het voorlopig moeten doen.

Marco de Niet

Bengalen in de 18de eeuw

Bengalen is nu niet bepaald een gebied dat dagelijks in de belangstelling ligt. In de achttiende eeuw was dat echter anders. Voor Europeanen was het het voornaamste economische handelsgebied in Azië. De VOC had zich daar een belangrijke positie verworven, evenals de Engelse East India Company. Beide maatschappijen waren fel gekant tegen de dreigende concurrentie van de Zuidnederlandse Compagnie van Oostende.

Jan Parmentier beschrijft in De holle compagnie, Smokkel en legale handel onder Zuidnederlandse vlag in Bengalen, ca. 1720-1744 (Zeven Provinciën Reeks IV, ISBN 90-6550-111-8) hoe het de Oostendse Compagnie is vergaan. Het boek is geïllustreerd met kaarten en afbeeldingen uit de compagnie-archieven. Te bestellen bij Uitgeverij Verloren, Alexanderlaan 14, 1213 XS Hilversum (f 25,-, excl. verzendkosten).

M. van Vliet