[Nummer 2]
H.M. de Blauw
De geboorteplaats van Jacob Campo Weyerman. Een vluchtig onderzoekje.
In het kader van de jaarlijkse trip van de Stichting Jacob Campo Weyerman naar een plaats waar JCW ook geweest is, heb ik een onderzoekje gedaan naar de geboorteplaats van JCW. Uitgaande van G.J. Rehm, Jacob Campo Weyerman en zijn familie. Vergelijking tussen de biografieën en gegevens uit het gemeente-archief van Breda (In: De Nederlandsche Leeuw, jrg. 75, 1958), die komt tot de vaststelling dat de geboorteplaats in de buurt van Charleroi moet zijn geweest ben ik de gegeven feiten gaan verzamelen en beoordelen. Rehm zegt dat JCW geboren werd op 9 augustus 1677 in een legerkamp bij Charleroi. Deze mededeling is gebaseerd op een getuigenis gedaan op verzoek van de moeder van JCW en vastgelegd bij notaris Willem van Bommel te Breda op 28 december 1699. De getuigenis werd afgelegd door een tante van JCW (halfzuster van zijn moeder) en door nog een tante (schoonzuster van zijn moeder). Zij legden deze getuigenis bij de notaris (geschiedde zoiets onder ede?) af op verzoek van JCW's moeder in verband met een proces dat op dat moment tegen JCW geveerd werd. Het waren dus verklaringen ten gunste van JCW.
Was er op 9 augustus 1677 een legerkamp van troepen van de Republiek voor Charleroi? Ja, de stadhouder Willem III trok op 6 augustus 1677 vanuit Aalst, waar hij zijn troepen had verzameld, over Geeraardsbergen en Adingen naar Charleroi. Het was de laatste van verscheidene pogingen om de in Franse handen zijnde vesting te veroveren. Men trok er op de 6e heen, doch reeds de 14e augustus trok men terug naar Brussel. Er rekening mee houdende dat de afstand Aalst-Charleroi enige dagen marcheren was, zal het Staatse leger omstreeks de 9e bij Charleroi zijn aangekomen. Volgens Rehm was de moeder van JCW marketentster bij dat leger. Rehm stelt ook dat JCW gedoopt moet zijn door de veldprediker van het regiment Blauwe Garde waarbij de vader van JCW diende. Rehm heeft vervolgens gezocht naar een doopakte in de archieven van Charleroi en van gemeenten in de omgeving van die stad. Een rare veronderstelling: kinderen geboren in het kamp van de vijand worden opgenomen in de registers van Franse gemeenten. Veel waarschijnlijker is het dat de geboorte (is en/of doop) is genoteerd in de archieven van de regimenten met welke de moeder van JCV meetrok (Overigens is het, lijkt mij, bijzonder dat een hoogzwangere vrouw meetrekt met een leger, een kind baart, en dan snel weer met het leger terugtrekt; maar JCW's moeder heeft wel meer sterke staaltjes laten zien in haar leven). Met welk regiment trok de moeder van JCW mee? Rehm neemt aan dat het hetzelfde reiment was waar vader JCW op 19 oktober 1694 als ruiter bij diende. Bewijzen ontbreken, evenals de bewijzen van een huwelijk tussen vader en moeder JCW, dat volgens Rehm ongeveer in de laatste maanden van 1676 moet zijn gesloten. Enige zekerheid over het regiment van pa en/of moe is er niet. Rehm gaat er van uit dat pa (en dus ook moe) Weijerman in augustus 1677 diende bij het regiment garde van de Graaf van Portland (ook door Rehm de Blauwe Garde genoemd). In 1677 bestond er nog geen graaf van Portland, want het zou nog twaalf jaar
duren voordat de eerste graaf met deze naam zou bestaan (zijnde de vriend van stadhouder Willem III, de bij Deventer geboren Hans Willem Bentinck 1649-1709). Deze Bentinck was van 5 juni 1674 tot 7 augustus 1701 kolonel van het Regiment Gardes te Paard, een regiment dat op 16 augustus 1672 was opgericht en aanvankelijk onder aanvoering had gestaan van kolonel Karel Rijngraaf van Salm. Er was dus een regiment ruiters in 1677 o.l.v. de latere Graaf van Portland. Het zou inderdaad de zgn. Blauwe Garde kunnen zijn, want de Gardes te Paard droegen donkerblauwe rokken, gele vesten en gele broeken. Rehm zegt er niets over en ik heb er nog niets over gevonden, dat dat regiment van Bentinck in augustus 1677 ook bij Charleroi lag en dat of de moeder en/of de vader van JCW op dat moment deel uitmaakte van dat regiment of bijbehorende civiele diensten. Bovendien is niet bekend of er van dat regiment (of van andere regimenten die bij Charleroi lagen) archieven bewaard zijn gebleven (het zou nog nagezocht kunnen worden in het Rijksarchief).
Om de zaak nog wat moeilijker te maken, nog het volgende: bij de troepen die in augustus 1677 Charleroi belegerden waren behalve Nederlandse ook Spaanse troepen aanwezig. Mogelijk maakte moeder JCW deel uit van zo'n Spaans legeronderdeel. Tenslotte zou ze al eerder bij een Spaans legeronderdeel hebben gediend onder de kapitein Campo Plantines (hoewel Rehm hier niets over heeft kunnen vinden). Zou het niet waarschijnlijker zijn dat moeder JCW in 1677 bij een Spaans legeronderdeel diende onder kapitein Campo Plantines en derhalve bij de geboorte haar zoon ondermeer de naam Campo gaf naar de toen bevelvoerende Plantines (mogelijk ook de echte vader?) in plaats van naar een kapitein waaronder zij in vroeger jaren had gediend?
Auteursrechtelijk beschermd