Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 19

[p. 5]

Inleiding

Het Buysse-jaar 2003 stond in het teken van de ‘nieuwe’ creatie van Het gezin Van Paemel in het Publiekstheater in Gent, precies honderd jaar nadat het stuk voor het eerst werd opgevoerd door de Gentse Multatulikring. Deze negentiende aflevering van de Mededelingen draagt natuurlijk de sporen van dit belangrijke moment in de opvoeringsgeschiedenis van Buysses klassieker. Wij hebben naast een radio-interview uit 1953 met Isidoor Benoot, de ‘oorspronkelijke’ boer Van Paemel en met Raymond de Gos, destijds voorzitter van de Multatulikring, ook een uitvoerig interview gekregen van Laurens De Vos met Herwig De Weerdt, de regisseur die het stuk uit zijn naturalistische context heeft gehaald en in een eigentijdse, eenentwintigste-eeuwse enscenering heeft aangeboden. Hiermee heeft hij het drama een nieuw leven en een nieuwe toekomst verzekerd en de status ervan als ‘klassieker’ bevestigd.

Alle vertoningen waren al maanden van tevoren volgeboekt en veel liefhebbers, onder wie Prosper De Smet zoals u verder kan lezen, werden zonder pardon teleurgesteld huiswaarts gestuurd. Prosper De Smet heeft dan uit pure frustratie het hele zesde deel van het Verzameld werk gelezen en hij heeft er een ‘andere’ Buysse gevonden: een Buysse die in de ik-vorm schrijft.

De velen die wel een stoel hebben gekregen voor een opvoering van ‘de nieuwe Van Paemel’ raakten in verhitte discussies verwikkeld. De voorstellingen waren veelbesproken, zoveel is zeker.

In deze aflevering brengen we opnieuw een uitgebreid hoofdstuk uit de Buysse-biografie van Joris van Parys, een boek waarnaar steeds meer wordt uitgekeken en waarvan het succes nu al verzekerd is. Joris van Parys geeft ons deze keer een overzicht van de bewogen periode 1888-1893, waarin Buysse zich ontwikkelt van realistisch tot naturalistisch schrijver. In de biografie wordt verslag gedaan van de vele spanningen thuis, van de gedwarsboomde liaison die Rosa Rooses ontroerende liefdesbrieven in de pen heeft gegeven, en van maar liefst zes overtochten naar Amerika, in een poging om daar een cichoreifabriek in te planten.

Tussendoor komt Buysse in deze aflevering ook zelf even aan het woord, met zijn visie over de rol van de kritiek. Het gaat om een fragment dat als onderdeel van een grote enquête geen plaats heeft gevonden in het Verzameld werk.

[p. 6]

Veel lezers zullen wellicht aangenaam verrast zijn in deze Mededelingen ook enkele volkomen onbekende, ongepubliceerde verhalen te vinden van Buysses tante Virginie Loveling. De ‘Stoombootindrukken’ die we hier afdrukken werden door de schrijfster zelf niet voor publicatie bestemd; één ervan, ‘Wachten’, draagt zelfs de (geschrapte) vermelding ‘Voor mij alleen geschreven. Niet uit te geven’. De handschriften zijn in familiebezit gebleven en werden ons via Joris van Parys ter beschikking gesteld. Meer informatie hierover vindt u in de verantwoording bij de tekst.

Deze aflevering wordt zoals gebruikelijk afgesloten door een terugblik op het afgelopen Buysse-jaar, waarin uiteraard ook wordt ingegaan op de visie van Herwig De Weerdt op Het gezin Van Paemel.

En er is nog iets om bij stil te staan. De eerste aflevering van de Mededelingen verscheen in 1985. Met het verschijnen van de negentiende aflevering zijn we dus nog net niet aan een jubileumnummer toe. Maar we hebben wel iets te vieren, namelijk het twintigjarig bestaan van het Cyriel Buysse Genootschap, dat op 23 april 1983 werd gesticht ten huize van mevrouw Maddy Buysse. Bij deze gelegenheid bieden wij onze leden een exemplaar aan van de niet-commerciële uitgave van 't Bolleken die op initiatief van notaris A. Duerinck tot stand kwam in 2002, naar aanleiding van de zeventigste verjaardag van Buysses overlijden.

DE REDACTIE