Medische en technische Middelnederlandse recepten

611. Siluer tmaken van fermilioen.

Recipe een glas dat onder weel beslagen ys myt goeden leem totten mont thoe, dan nemet siluer ende snidet aen cleyne stucken. Dese stucken op dat fermilioen spreden, gelick als men wleysch soutet, ende dar noch fermilioen op, ende dan siluer weder op, ende dyt suldi doen alsoe langhe dat dat glas by nae woel ys. Dan suldi hebben eyn cleyn glas dat suldi dar yn setten int fundament dattet grote glas dar mede gestopt ys, ende dan machtet dychte toe myt wy[t] wanden eye ende cryet tsamen gemact, ende daer doeken yn nat gemact, ende om dat glas gedaen, ende daer dat ander ouer geplaestert. Ende dan settet opt fuer deze .ij. glasen nyt tho heyt. Ende dan op dyt glas en scuttel dy weel geglaset ys (fol. 42^v) dat dat quicsiluer nit wt een wlighe. Ende ijs dar wat wtgeulagen an die stulpe satel dat mochdi bescowen als ghy w hant daer doer stricket, ende daer[vint] poekelgens dy wyt syn, dat is quicsiluer. Dan maket dat vuer wat cleinder. Ende dan nemet eyn yseren tanghe ende laet dat vuer wttgaen, ende nemet dat cleyne glas wtten grote, ende trecket dy suarte substancie dar mede wt. Ende ys sy nyt seer swaerte, soe doet weder in dat glas, ende stoppet soe als tworen was ende te maten suuerlick als vorscreuen ys daer onder dat dat glas nyt en barste. Ende dit sal duren enen dach of .ij. of also lange dat dat fermilioen so swart sy als een coel. Ende dan salment of doen ende doent in eyn teest, ende sublimirt ende dan settet opt fuer, ende verpter loet in als men siluer plach te barnen. Dan ist goet siluer, ende

[p. 197]

als ghy dese swarte stucke fermilioen wt neme of substancie wtten groten glasen, dan laet dy vorscreuen stucken siluers liggen of nemt sy wt, want sy syn noch nyt gesmouten. Myt desen stucken ofte gernalen siluers suldi doen wat ghy wilt. Dat dit vorscreuen siluer nyt gesmouten ys dat comt aldus thoe. Het mot staen op .ij. yseren, deen teyl myt aschen, ende dar onder eyn cleyn fuer, als vorscreuen is vanden fermilioen tbarnen. Ende dit siluer heeft syn macht verloren. Ende wildi hem syn macht weder gheuen, soe nemt eeyn siluer krose, ende doet dyt vorscreuen siluer yn dy krose, ende doet daer yn .iij. of .iiij. dropen olijs ende stoppet dicht toe, als ghi dat formilioen doet, ende settet yn heete asche, ende latet also een wyle staen, ende dat siluer sal syn macht weder crigen. Meer laet dat krose een dach staen of meer. Ende wijldijt pruuen so nemt dyt siluer ende doet loet yn eyn test ende smeltet ende doet dyt siluer ynt gloende loet ende steket een mees dar yn, ende wort dat mees wyt, soe en heuet noch syn macht nyt. Mar bliuet dat mees als tworen was so heuet syn macht. Ende waer quicsiluer yn is, ende alsment heet mact, ende watmen daer yn steke dat wort wyt. Ende als dyt siluer alsoe ys, soe moeghyt weder in dat kroese doen alst vorscreuen ys.