Medische en technische Middelnederlandse recepten

223. Aldus maectmen leuende water.aant.

Neemt enen pot van .ix. stoepen, beneden wijt ende bouen nau, ende doeten vol wiins vanden besten die ghi vint van sinte iohans of riinsc, ende set op den pot een alembijc dat wel ghemaket si na den monde des pots ende stopten wel twisken die mont des pots, ende die craghe des alembijcs stopt met bloemen ende met wit van eye ende met linnen sleters gheplaistert; dan set den pot opt fier ende laten al te enen sieden, ende ontfaet dat water datter wt loept, ende alst een wile ghelopen heeft salment proeuen oft barnen wil want name ment langher het waer quaet, het soude alt ander b[e]deruen.

¶ Dus proefment: netter in een linnen cleet ende dat steket an tfier of an een barnende kaerse ende wachtet wel van roeke, ende daer na doetet wt dat inden pot bleuen is ende dan suuerten, ende dan

[p. 125]

doet dat water weder inden pot ende doeter of talenbijc ende setten weder op tfier ende distileerten anderwarue ende ontfaet dat water daerof als voerscreuen staet in een glasen vat of in een ander dat suuer is als oft waer rose water, ende aldus salmen doen (fol. 53^v) vierwarue of vijfwarue ende bestedent.

Die cracht des leuende waters.

Dit water heeft menigherande cracht ende is goet tot menigherhande siecte.

¶ Elcs uchtens sal ment nemen nuchteren .ij. dropen of .iii. met wijn ghetempert ende des auonts al so. Ende aldus ghenomen houtet ghesont die sont is. Ende maecten ghesont die siec is, ende maect sere goet bloet ende confortiert den mensche ende dit water heeft so vele virtuten ouer hem dat het mi te langhe⁽⁴⁶⁾ hadde gheuallen hier alte mael te scriuen.

¶ Dit water is oec goet ieghen veniin, want neemt twe cukene ende trect wt die plumen omtrent den stroet, ende doet an beiden veniin, ende dottet een cuken drinken vanden water dranc: het sal nesen ende tander steruen.

¶ Dit water is licht bouen alle liquore want goetmen daer oly op, het soude vlieten.

¶ Dit water maect cranken wiin goet ende langhen wiin cort daer in gheroert ende maect oec goede spise ende laetse niet verrotten.

¶ Ende wildij claerheit maken so neemt alrehande cruut daer men claerheit of maect wel ghestoten te puluer daer na neemt broet suker also vele als die crude sien dat bint al in een doecskiin van enen hoeftclede of des ghelike ende legtet int water voerseit ende alst enen haluen dach der in gheleghen heeft so wringhet wt daer na legt den sac weder ende daer na wringhet noch wt ende legt den sac weder. Dus doet driewarue of vierwarue dit sal v water goet maken ende so sterc dat ghi met enen lepel vol des waters maken sult meer dan een stoep claerheits ende na datmen die claerheit goet hebben wil moetmen twater goet ende sterc maken.

¶ Ende ghietmen⁽⁴⁷⁾ vanden wiin in enen nap ende van dien water inden wiin het sal den wiin doervlien ende bouen comen ende steectmen daer an ene barnende keerse, die wiin sal bernen also langhe als die materi vanden water gheduert wert hi beuaen met ene vlamme, nochtan sal die wiin also goet bliuen als hi te voren was ende sal bet smaken dan hi te voren dede.

(46) langhe: het Hs. heeft lagghe.

(47) ghietmen: het Hs. heeft ghietment met t geëxpungeerd.