|
| |
| |
| |
III. De herdruk.
Het doel van deze nieuwe uitgave van den Malegijs was, een van drukfouten en
vergissingen gezuiverden herdruk der oudste en beste der ons bekende uitgaven te
geven. Aan de spelling is daarbij niet veranderd; alleen zijn de verkortingen
opgelost, en is, in overeenstemming met wat in het eerste nummer van deze serie
van volksboeken is meegedeeld (zie aldaar blz. 89), het gebruik van u en v naar onze schrijfwijze geregeld enz. Aan de
interpunctie heb ik alleen dan verandering aangebracht, als ik het voor de
duidelijkheid noodzakelijk achtte. Veel systeem is trouwens, geloof ik, in de
wijze van interpungeeren in de oude uitgave niet te ontdekken.
Niet altijd is het echter gemakkelijk uit te maken, of we, waar we fouten
aantreffen, met toevallige misstellingen in de uitgave, die we gebruiken, of met
verkeerde opvattingen, die tot de redactie van het volksboek van ouds behooren,
te doen hebben. Moeilijk is het zoo ook dikwijls, uit te maken of de een of
andere vreemde vorm door een drukfout ontstaan is, of wel een of andere
dialectische vorm is, bijvoorbeeld uit een ouden druk of uit een handschrift
staan gebleven. Het is natuurlijk van belang dergelijke vormen te bewaren, en
gewoonlijk komt men er nog te snel toe ze te emendeeren. Enkele veranderingen,
waarvan de juistheid mij achteraf twijfelachtig voorkomt, zal ik in de hieronder
volgende lijst van gewijzigde lezingen aanwijzen. Evenzoo was er eenige
moeilijkheid gelegen in het oplossen van den vorm hē. Daarmee
kan natuurlijk zoowel hem als hen bedoeld
zijn. Het onderscheid, zooals onze tegen- | |
| |
woordige taal dat maakt,
kende A stellig nog niet. In het meervoud vindt men, daar waar de vorm voluit is
gedrukt, zoowel hem als hen. Omdat ik meende
op te merken, dat de eerste vorm, althans in het eerste gedeelte van het boek,
in de meerderheid was, heb ik hē zoo goed als altijd door hem weergegeven, want het kwam me niet wenschelijk voor naar
eigen willekeur nu hem en dan hen te zetten.
Het veelvuldig voorkomen van hem in deze uitgave kan nu echter
natuurlijk niet als een bewijs worden opgevat, dat deze vorm in den tijd van het
drukken van A ook in het mv. nog zoo zeer de meest gewone zou zijn geweest. Waar
hen in den herdruk wordt gevonden. staat het dus ook in A,
hem in mv. staat aldaar vol uitgedrukt bijv. op de
volgende plaatsen: 19, 7; 23, 21; 41, 22; 61, 16 en 24; 212, 11; 263; 24; 280,
25; 281, 8; 326, 15; 336, 7 enz.
Op blz. 150, 4 v. o. heb ik ingevoegd [hi]. Op zeer enkele plaatsen, waar het
pronomen, naar me voorkwam, moeilijk gemist kon worden, heb ik iets dergelijks
gedaan. Te onrechte, geloof ik nu: de uitlating van het pronomen personale werd
blijkbaar door den schrijver van het volksboek, of althans door den drukker van
A, onder allerlei omstandigheden toegelaten (81, 12 v. o.; 169, 15; 175, 17;
182, 5 v. o.; 308, 9 enz.), iets wat trouwens ook elders niet ongewoon is.
| |
Lezingen van het volksboek die in den herdruk zijn gewijzigd.
In deze lijst worden alleen niet die onbeteekenende veranderingen van enkele
letters enz. aangegeven, die zonder eenigen twijfel
onmiddellijk als drukfouten worden herkend. 3, 12 v. o. ven - 6, 9 v. o.
hadte - 7, 3 v. o. Anfraydes - 16, 8 v. o. na droevich:
ende blijde (geschrapt naar B.) - 17, 11 v. o. hetende
(misschien te onrechte veranderd, vgl. 292, 2:
absolverende, en v. Helten, Mnl. Gramm.
§ 198, 2). - 18, 14 ontbieden - 19, 6 v. o. vraechde - 19, 3 v. o. na Namals nog eens: ende ghi sultse -
20, 10 laten gaen - 21, 6 sal - 21, 15 op - 21, 8 v. o. begeert - 22, 14 Als
(lezing naar B) - 24, 8 v. o. stonden (lezing naar B) - 27, 5 v. o. volchde uit naar B,
ontbr. in A - 27, 3 v.o. geclet - 29, 4 [u] uit B - 33, 2 ver- | |
| |
wonderende, ook in B (te
onrechte veranderd? vgl. 51, 9 v. 0.; 60, 2 v. o. enz.) - 35, 16 v.
o. alsoo.... ruese tusschen haalsjes - 36, 14 paerden -
40, 8 vechten - 40, 11 van - 42, 10 deen, A en B den - 48,
4 hem naar B, A ons - 50, 13 sal - 53, 11 datter (l. naar B) - 54, 13 v. o. In A na
vromelijck: in die dachwake. Dye soudaen siende dat het volc wt quam, stelde
hem vromelijc.... uitgelaten naar B - 54, 15 v. o.
dachwaken - 56, 14 lende - 57, 11 door - 57, 12 begheerte - 58, 13 v. o.
streec hi - 59, 10 v. o. gevonden (l. naar B) - 59, 16
kerste - 60, 5 Hae - 60, 9 liet (l. naar B) - 61, 4 volc
(l. naar D) - 62, 5 v. o. hen - 63, 4 v. o. te ontbr. in alle dr. - 66, 4 v. o. gecomen - 69, 4 hi had -
74, 12 vrouwe... willen - 74, 17 besteelt - 75, 7 af A en
B: al - 75, 17 dien - 81, 12 v. o. [si] te onr.
ingevoegd - 90, 6 v. o. Vivien grootheer (l. naar B)
- 91, 7 verwonnen (l. naar B) - 92, 10 helm (voor hemel) - 97, 7 in heyr - 100, 4 coostelicke - 100, 10 ondre -
100, 13 v. o. dattet (l. naar B) - 100, 11 v. o. iemants -
101, 8 hertogge - 103, 5 behoorde - 105, 16 had - 106, 11 v. o. vromelick
hem (voor vromelicken) - 106, 17 streffelicken - 107, 7 v.
o. gevangen - 108, 3 vrou moeder (voor grotemoeder, naar B) - 110, 7 v. o. soudi - 118, 14 v. o. van (voor na, uit B) - 122, 5 Voor Glutifax seyde in A: ick wilde Gl. (l. naar B) - 123, 5 v. o. Vivien (voor
Maleghijs) - 125, 10 v. o. de regel: ste.....tghieten dubbel gedrukt - 131, 12 v. o. seyden - 131, 3 v. o.
Druwane en Benfluer (zoo ook in B) - 140, 7 v. o. der -
142, 12 verschiet - 143, 10 Touperdnut - 146, 1 v. o. Wieron - 147, 2
Wieroen 149, 16 verschiect - 150, 4 v. o. [hi] te onrechte uit
B ingevoegd - 150, 8 v. o. victoren - 152, 7 het
ingevoegde uit D - 152, 17 van malcanderen.... so
dubbel gedrukt - 153, 13 v. o. seylde - 154, 14 ende
(voor en) - 154, 2 v. o. verbrandese - 163, 1 schip -
163, 8 Dits (B Dies) - 163, 8 v. o. gestaen - 163, 7 v. o.
iuciceren - 166, 12 A en B Anfrages voor
Fragius - 170, 14 sal - 170, 1 v. o. spele - 175, 8 vergaeget. Deze vorm staat ook in B en is misschien te onrechte veranderd,
vgl. doeghet 284, 12 v. o., waar in de proza-omschrijving
van B wordt gelezen: doet dit sonder beiden. - 179, 13 bestopt -
180, 5 hadde - verwachtende - 184, 2 v. o. sal - 185, 4 v. o. vrouwen | |
| |
en conden (l. naar B) - 187, 10 v. o. datter
- 189, 2 v. o. sijn (haer uit B) - 190, 13 v. o. op seyde
- 191, 8 clachte - 192, 5 v. o. bedancte (ook in B) - 196,
12 v. o. Lucifer - 201, 14 nemermeer - 207, 10 ghi (voor
ghijt) - 209, 7 v. o. daer - 213, 9 v. o. saghe - 215, 4 v. o. Cecyllen -
216, 7 verbrandese - 223, 6 v. o. Na gegaen waren moet een lacune zijn. In het voorbeeld van B werd zij reeds
gevonden, want men heeft daar ende ingevoegd, wat
natuurlijk geen gezonden zin geeft. - 227, 11 verschoncken - 227, 3
v. o. genuechete - 233, 7 van u allen - 233, 10 bevechten - 237, 4 beloft -
239, 7 met zijn handen - 241, 7 In B: onder tsant getelt
hebt - 242, 9 Voor noch: och - 247, 1 v. o. wi (voor wijt) - 250, 1 stadt (voor staet) -
251, 6 v. o. beschermen (B: beschermen hem dat wij) 258, 3
bloot - 267, 10 v. o. so.... te deze regel is tweemaal
gedrukt - 269, 17 toe doene - 275. 13 v. o. nemermee - 280, 11 v. o.
macht voor wacht - 287, 7 ende seyde ontbr.
in A, overgen. uit B. - 287, 11 v. o. ghetimmeert - 289, 4 v. o.
gen. - 293, 9 v. o. die die - 296, 6 v. o. soeticheit - 299, 10 v. o. op
zijn borst naar B. A hooft - 308, 14 v. o. haer voor daer - 310, 8 v. o. och naar B, A
ooc - 319, 10 Ymerijn - 320, 8 v. o. ic - 325, 15 Jerabin - 333, 1 heefter -
333, 4 gangen - 333, 14 v. o. datter (l naar B) 333, 9 v.
o. Feradin - 334, 16 waerdt voor waerdi - 336, 13 v. o.
pooren - 338, 3 wreet - 339, 20 dattet - 340, 7 voor door
alle dr. doot - 344, 8 v. o. voor
den casteel A een B het.
|
|
Auteursrecht onbekend