Historie van Malegijs

(1903)–Anoniem Malegijs– rechtenstatus


Hoe dat Malegijs hem tegen den paus biechte ende wat penitencie dat hem in ghestelt was. DOen Malegijs binnen Roomen ghecomen was, so ghinck hi na sinte Peeters kerck daer hi den paus Leo vant die broeder van den grooten coninc Karel dien hi seer ootmoedelic toe neech, ende riep met luyder stemmen. O heylighe vader ontfermt mi arm sondaer die nu in de werelt leeft. Die paus dit gheroep hoorende, vraechde watter te doen waer. Doen seyde een cardinael. Heylighe vader tis een die gheerne zijn biechte gesproken had. Doen die paus dit hoorde, so dede hi Malegijs voor hem comen ende vraechde hem wat hem beliefde. Malegijs seyde. Heylighe vader ic soude mi gheerne biechten van mijn sondich leven. Ic heb van mijn ionge tijt metten duvelen om gegaen, daer ic veel sonden mede bedreven heb ende menich kersten mensche heb ic doot geslaghen, om dat si mi niet wroegen en souden als ic enige consten dede, ende hi biechtede voort alle zijn sonden die hi gedaen had. Doen hi zijn biechte gedaen had, so seide die paus. Mi dunct dat ghi Malegijs zijt daer ic so veel wonders heb af hooren seggen. Malegijs seide. Ic ben die selve man die ay lacen lutel duechden gedaen hebbe. Die paus twijfelende wat penitencie hi hem in stellen soude, so quam daer een duve, ende die bracht den paus eenen brief. Die paus den brief lesende, so vant hi dat hi seven iaer soude gaen sitten heremijt onder die beesten, ende dat hi niet meer zijn consten doen en soude, ten waer dat hi in perikel van sinen live ware. Doen beval
[pagina 292]
hem die paus al tgene dat inden brief stont gescreven ende absolverende hem van allen sonden. Doen hi van zonden geabsolveert was, seide hi tot sinen knape. Die paus heeft mi bevolen dat ic niet thuys reisen en mach in .vij. iaren, mer ic moet mijn woonstede maken daer die beesten woonen in eenen bosch, ende sitten daer heremijt voor mijn stinckende sonden, ende ist dat ghi bi mi niet blijven en wilt so reyst na Rootsefluer, mer wildi bi mi bliven ic sout u seer bidden. Daer op die knape antwoorde ende seyde. Gheminde meester ic heb so menigen dach u broot ghegeten in weelden ende in genoechten, ende nu sal ic met u eten ende met u lijden sulc als ghy u stelt te liden. Doen Malegijs dit hoorde, was hy blide, ende hy is gereyst met sinen knape nae tbosch van Lyons, ende daer gingen si elc een cluysken maken, daer si in logeerden. Doen Malegijs aldus in dye heremitagie was, so heeft hi Gode ghedanckt, seghende aldus. O God diet al van niet gescepen heeft Alle loopende dieren Zee, baren, rivieren Bloemkens en violieren Ende ons na sinen persoon begrepen heeft In ons hantieren Int swerelts duwieren Ontstellende int vieren Van sinen name Alle mijn cieren Al mijn hantieren Ende mijn versieren Is, hoe ic die vol sonden was in obedieren U sal zijn bequame
[pagina 293]
O God eersame Die te mijnder vrame U sonden blame Mi ghestelt hebt in duechdelicken state Mijn eyghen lichame Dits dat ick rame Om u te sine bequame Sal ick castien met voedinghe mate Appelkens van garnate Dat is meest mijn ate Castaengien en wortelen soet om smaken Ach dits om die bate Vanden helschen gesate Twelc in verwate Eer mi die doot tleven sal ontschaken Dies wil ic mijn woonstede in dees cluyse maken Adieu goet weelde ende grote eere Adieu conste groot Ick laet u bloot Want tis wel noot Op dat ic svyants begheerten van mi keere Dies wil ick devoot In penitencien bloot Tot in die doot Hier bliven, oft tot mijn iaren passeren Al vreeset lichaem stoot Dat om lijden swaer is als loot Sijn welde minioot Moet nu wat herderen O Maria int hoochste iubileren Bidt om tpersevereren Oft met temptacien tempteren
[pagina 294]
Van desen levene Eer mi de vyant comt persequeren Oft met desperacien tempteren Die tcleet soecken van snevene Al staet mi dicwil van couden te bevene Ic en meen dees plaetse niet te beghevene. In deser manieren so claechde Malegijs dicwils sijn sonden inder cluysen. Nu ist te weten dat die coninck Putiblas ende die coninginne Torele daer af voorscreven is reisen wilden na Lyons om Gautier te halen: mer het wert belet dat si in vier iaren niet en quamen. Ende doen die vier iaren om gecomen waren, so is die coninginne gereyst met groot volc tot int bosch van Lyons, daer Malegijs in was, ende daer liet si haer tenten neder slaen, want si vermoeyt was. Die reusen bevalen haer dat sier bliven soude met haer volc, si souden Gautier halen. Doen dese ruesen een langhe wijle hadden gegaen quamen si in een cleyn bosschken daer twee grote draken quamen wt eenen hole gecropen. Doen die ruesen die draken sagen, so seyden si tegen malcanderen. Laet ons nu op dese draken gaen proeven hoe dat wi slaen sullen die vermaledide kerstenen, ende mettien gingen si gelic op die draken, een iegelic tegen een ende si sloegen seer vreeselic tegen die draken maer die draken scoten haer vier so vreeselic, dat die ruesen niet wederstaen en mochten ende si zijn ter aerden gevallen, ende si riepen met luyder stemmen. O Mamet wi moeten hier bliven, ende wi en sullen uwen lachter niet mogen wreken op die vermaledide kerstenen ende hier mede storven si beide. Dese Gautier van Lions daer voor af geseit is, die hielt eens een costelicke maeltijt ende tegen die maeltijt ginck
[pagina 295]
hi self ter iacht rijden om yet te vangen. Doen si int bosch waren, so verdoolden die iagers vanden grave Gautier ende zijn gecomen ter plaetsen daer si die ruesen vonden verslagen, ende die grave reet ooc so lange tot dat hy ter cluysen quam daer Malegijs in was. Ende doen hi hem sach so seyde hi. En sidi dit niet Malegijs, sone van Buevijn van Eggermont. Daer op Malegijs antwoorde ende seyde dat hijt was. Doen vraechde hem dye grave wat hi hier dede. Malegijs seyde dat hi penitencie voor zijn grote sonden dede, ende dat hem die heylige paus tot penitencien in ghesedt hadde, dat hi int bosch bliven moeste seven iaer lanc. Doen die grave dit hoorde, so heeft hi na oorlof aen Malegijs genomen ende is wech gereyst. Doen Malegijs ontrent vier iaer ende een half wech geweest had, ende Oriande van hem niet en vernam, soo is si gegaen voor een beelt van Marien, segghende aldus. O Vloeyende zee vol charitaten Schoon Maria Suldi mi eewelic in drucke laten Reyn cuyssche vrye Ach geen copye En heeft mijn doluer Ic blive onblye Int swaer ghetruere Want van die is mijnder herten fluer En hoor ick gheen tijdinghe Mijn vruecht wert suer En al mijn verblidinghe Der tranen ontglijdinghe Quelt mi te seere O Maria stelt minen druck ter bedinghe
[pagina 296]
Tot wien ick mi keere Van Malegijs den heere Laet mi doch hooren Want truerens leere Doet mi verstoren O roose sonder doren Die welck zijt ons advocaet Seynt vruecht al voren Eert wert te late O schoone garnate Wie sal mi bedien In wat state Is die edel engien Want hi is naer wien Dat mijn vraghe is bi daghe bi nachten Laet troost geschien Op beyde mijn knien Wilt mijn droefheyt sachten Mijn bitter clachten Maria wilt achten Eer dat ick van drucke heel verdwijne Wilt hem wachten Van svyants crachten Schoon maget fijne O roose marine Prijstmen u goetheyt Vol alder soetheyt Als drancke van wijne Vertroost haer die van druc onder de voet leyt Want tis wel noot Seynt mi bevroetheyt Waer hi is levende oft doot
[pagina 297]
Schoon roose root Die Ihesum baerde Daer thelsche conroot Heel bi verclaerde Mijn savegarde Vertroostse die hier leyt als de beswaerde. Oriande dicwils biddende aen dye maghet Maria, om bescheet te weten van Malegijs haer lief, so heeft Maria ten lesten haer ghebet gehoort, ende seynde eenen engel tot haer die seyde dat die coninghinne des hemels haer ontboot datse nae Malegijs niet meer vraghen en soude, want hi is int bosch van Lyons, ende daer doet hi penitencie voor zijn sonden die hi ghedaen heeft, ende dese penitencie moet hi doen den termijn van seven iaren, daer af die vier iaren ghepasseert zijn, mer binnen den termijn van drie iaren suldy hem sien ende spreken in ghesonden lijve, aldus ontbiet u Maria dat ghi hier mede te vreden zijt, ende hier mede vaer ick te Gode. Oriande dit hoorende was seer blijde dat si wiste dat Malegijs was ghesont, ende si begonde Mariam te dancken in deser manieren. LOf comfortatijf balsame iuechdelick Ootmoedighe Rebecca Die therte can maken vruechdelic Verduldighe Sara Dochtere van Anna Lieflijcke spruyte So wien ic verstae Van grooter virtuyte Ick groet u met soeten saluyte Vertroostighe moedere
[pagina 298]
Die lach in die muyte Maecti vroedere Ach noyt geen vroedere Dan ghi en zijt O Maria die droecht onsen behoedere Ghi hebt mi verblijt Die werelt wijt Condi verblijden Dits mijn verblijt Tspijt svyants beniden U eewelic moeten gebenedien Fonteyne van gracien Daer veel droppelkens vallen besiden Tonser confortacien Ootmoedelick danc ic u tot deser spacien Van uwer duecht reyn coninginne Daer ic volmaect verstant bi bekinne. In deser manieren dancte si dye moeder Gods Maria, dat si van Malegijs tidinge ontfangen had. Malegijs die eenen dach in bedinge gelegen hadde, biddende dat hem God zijn sonden vergeven wilde, so vierichlic dat hi int slaep viel. Malegijs aldus in slape liggende, so docht hem dat dye engel Gods op hem riep ende seyde. Malegijs de Here hier boven laet u weten dat ghi morgen wandelen sult ten bosch waert, ende daer suldy vinden u lief Oriande die u is comen besoecken, mer als ghise gevonden hebt, dan seyntse wederom ende en zijt also sot niet ghi en seyntse wederom, ende en ghelooft haer woorden niet, want si mocht u vertrecken wt desen duechdelicken state. Want ginct ghi van hier eer die seven iaren wt waren die u vanden paus ghesedt zijn soo soudi eewelic verdoemt zijn, want braect ghi u penitencie,
[pagina 299]
so waer die biechte niet. In desen droome lach hy alle den nacht. Des morgens doen hi ontspranc, wert hi denckende om dat visioen dat hi ghedroomt hadde, dat Oriande int bosch was. So heeft hi in hem selven op genomen, dat hi wilde gaen soecken int bosch oft hi daer Oriande vinden conde. Daer Malegijs een lange tijt int bosch gegaen had so quam hi so verre dat hi die coninginne van Turkien Torele sach, so dancte hi Gode want hem dochte dat hi Oriande sach mer twas die coninginne die wten heyr gegaen was om verlost te worden vanden kinde, want si int heyr by haer geen vrouwen en had. Dese coninginne riep haer afgoden dat si haer wilden verlossen vanden kinde. Malegijs horende dat si die afgoden aenriep, en was niet wel te vreden, want zijn meyninge was dattet Oriande hadde geweest. Doen hi sach dattet een heydinne was, so is hi tot haer gegaen ende seyde. Edel vrouwe, roept aen die moeder ende maget is die sal u sonder twifel verlossen. Die coninginne dit horende seide. Heeft die vrouwe meer machten dan onse goden. Doe seide Malegijs. Vrouwe doet tgene dat ick u segghe, ghy sult sonder twifel vertroost worden. Dese vrouwe dit hoorende, heeft aengheroepen Mariam die moeder Gods, ende si is verlost geworden van haren kinde, twelc kint een scoon croon op zijn borst hadde staende. Binnen desen middelen tyde quamen die heydenen aen ende saghen Malegijs daer staen bi der coninghinnen, ende seiden. Edel coninghinne dit is die toovenaer Malegijs die by u staet, die coninc Putiblas vader versloech voor Rootsefluer, den coninc van Alexandrien Glutifax geheeten. Doen die coninginne dit hoorde so beval si datmen hem binden soude ter tijt toe dat die coninc self quame, ende dat hyer dan sinen wille mede doen soude. Doen Malegijs smorgens metten dage wech gegaen was,
[pagina 300]
soe quam zijn knape wt zijn cluyse ende ghinc na Malegijs cluyse. Ende doen hi hem daer niet en vandt, so was hi seer droevich claghende in hem selven in deser manieren. O Malegijs meester mijn toeverlaet Mijn troost mijn raet Daer mijn leven op staet Waer sidi henen Waer sidi bevaren o edel saet Wats mijn misdaet Dat ghi mi ontgaet Och het doet mi stenen Ic heb u gedient sonder verbaet Noyt en dede ic quaet En dat ghi mi dus laet Hout vruecht verdwenen Ach op wien sal nu mijn hope staen Ghi hebt mi begheven Die seven iaren en zijn niet verschenen Die u waren gegeven Vanden paus verheven Ach wat hebdy voren Dat ghi sonder spreken zijt wech gedreven Dit doet mi storen Nu ick neemt voren Ick wil mi vercloecken Op avontuer oft ghi uwen wech had verloren Ic sal u gaen soecken Ick mach wel vloecken Die avontuere Ist dat ic u niet en vinde in eenighe hoecken Ic blive in doluere
[pagina 301]
O schoonne figuere Gods moeder ende maecht Ic terde in helpter mi doch duere Eer ic werde geplaecht Ic en salder niet af sceeden Voor wi overlaecht Sijn met ons beeden Maria wil haren mantel over mi spreeden. In deser manieren soe ginc de knape Malegijs soecken tot dat hi int sarasijnsche heyr quam, daer hi ooc ghevangen wert, ende is bi Malegijs gebonden. Doen Malegijs sinen knape sach, seide hi. Mijn gheminde vrient welcke quade fortune bracht u ooc hier om gevangen te zijn, nu en werden wi nemmermeer ontslagen van deser gevangenisse. Die knape seyde. Lieve meester doen ic in u cluyse quam ende ic u niet en vant, so was ic seer bedroeft, niet wetende hoe dat ic u verloren had, mijn fantasie was oft ghi mi ontgaen waert heimelicken sonder spreken, ende dit maecte mi so bedruct dat ic niet en wiste wat segghen. In deser manieren so claechden si malcanderen haren noot. Doen de coninginne Torele Malegijs ghesien hadde, so wert si so vierichlick ontsteken in zijnder minnen, dat si hem meer dede vangen om met hem haren wille te bedrijven want si claechde dicwil in haer selven dat si hem niet gebruycken en mocht, ende seyde aldus. O Venus goddinne hoe heet soo blaécti Ach wat dinghe maecti Bi desen bestiere Ende uwen viere Memorie, verstandenisse mi ontscaect si
[pagina 302]
Op die wel gheraect si Doort wesen fiere Vanden prisoniere Tis cleen scult wat ic doe, ia trouwen naect mi Troostige riviere In Venus duwiere Och sal mi zijns persoons zijn te diere So sterf ick terstont O Venus brouwige van desen biere Tleet dangiere Naer die maniere Heeft mi doorwont O rooden mont Blinckende als corael Die mi maecte gesont Edel tassael Ic sal mijnen wille met u ghebruycken In spijte minen man, dits principael Al soudi door tverhael Mi in die doot beluycken Wt der vruechden cruycken Wert noch gheschonken O nijdige cruycken Die a[r]cheyt loncken Hi die dit vier eerst dede ontfoncken Salt blusschen, oft neen ic salt besterven Mach ic vander troncken Gheen bloeseme verwerven So sal ick van drucke moeten sterven. In deser manieren so claechde die coninghinne seer van Malegijs minne, ende si meende hem coninc van Turckien te
[pagina 303]
maken, in dien hi haren raet volgen wilde, ende si nam oock voor haer dat sijt hem voor oogen leggen soude als si wten bedde op ghestaen waer, om sijn meyninge daer af te hooren. Binnen desen middelen tijde dat die coninginne Torele voor getrocken was nae die bosscagie van Lyons om Gautier van Lyons te vangen so had hem die coninck Putiblas bereet met al sijn volck, om daer mede na Lyons te comen sijnder vrouwen te baten. Doen dese coninc voorseyt over twater was met alle sijn heren ende garnisoene, so heeft hi nae veel reysens vernomen die bosscagie daer die stede van buyten stont. Ende si hebben haer trompetten geslagen, so datmen wel hoorde datter grote heyrcracht aen quam. Die heydenen dye noch in die bosscagie waren, quamen wten bossce om te sien wat volck dat was. Ende doen werden si ghewaer dat haren coninck was met sinen volcke die daer quam, ende si hebben hem eere ende reverencie bewesen hem willecome heetende. Die coninc vraechde hoe dattet met sijnder vrouwen was, die heren seyden. Heer coninc u vrouwe is gelegen van eenen iongen sone, ende tusscen des kints borsten daer staet een gouden crone, twelc betekent dattet een man sijn sal van groter vromicheyt. Doen dit die coninc Putiblas had gehoort soo viel hi op sijn knien ende aenbede Mamet danckende ende lovende hem van de gracie dat hi hem eenen iongen sone verleent had, ende dies beloofde hi dat hi ter eeren van Mamet een gulden beelt soude laten maken, ende een nieuwe sacrificie soude laten doen. Doen die coninck sijn gebet gedaen hadde aenden godt Mamet, ende hi weder op ghestaen was, soe dede hi zijn opperste cleet wt twelc een gulden stuc was met costelicke gesteenten ghebordeert, ende gaft den ammirael die hem dat geseyt hadde ende hi maecte hem generael capiteyn van alle sijn volc, van welc die ammirael seere ver-
[pagina 304]
blijt sijnde, seyde. Heer coninc hoe sal ic u connen te volle loven ende dancken van die eere ende gracie die ghi mi doet. Doen seyde die coninc. Laet ons gaen tot mijnder coninginnen, ende besien hoe dat si varen mach, ende dat ic minen ionghen sone sien mach. Doen die camerlinck dat vernam dat die coninck op comende wege was so is hi gegaen totter coninginnen, ende heeft geseyt. Ghenadige vrouwe ic brenge u tijdinge, want u here ende u man coninc Putiblas is hier binnen den heyr met een grote heyrcracht van volcke. Die coninginne dit hoorende, en was niet seer verblijt, want si had liever tijdinge van Malegijs gehoort, mer si veynsde haer oft si blijde hadde geweest ende gaf den camerlinc een stuc gouts. Binnen desen middelen tijde, soe is die coninck Putiblas ghecomen voor die tente daer die coninghinne in was, ende hy heeft gheseyt. O edel vrouwe wien ick groete van Mamets weghen, seer minlicken hem biddende dat ghi ghesont worden moecht. Die coninghinne dit hoorende van haren man, bedancte hem duysent fout van dier gonsten seggende. Heer coninc ende mijn lieve man van wien ic ontfangen heb eenen schoonen sone ende ghebaert bi der gratien van onsen gode Mamet, daer noch groot wonder af gebueren sal, want op sijn borst staet een gulden croone dat wonderlike dingen beteekenen sal. De coninc zijn kint aensiende, greept in zijn armen, ende custet seer vriendelijcken.

Vorige Volgende

Hoe dat Malegijs hem tegen den paus biechte ende wat penitencie dat hem in ghestelt was.