Column
Docent
Sommigen hebben het van nature, anderen proberen het te leren, de meesten zullen door ervaring wijs zijn geworden. Zelf heb ik erg veel baat gehad bij de opgedane ervaringen in de jaren dat ik toneel speelde onder leiding van een professionele, door de praktijk gepokte en gemazelde regisseur. Je leert hoe je de aandacht van een zaal kunt vasthouden, waar je moet versnellen dan wel vertragen, wanneer je een andere toon moet kiezen en vooral hoe je kunt improviseren. Deze vaardigheden zijn nuttig als je een lezing geeft, maar komen ook tijdens lange hoorcolleges zeer van pas. Je kunt ‘doceren’ eenvoudigweg opvatten als ‘lesgeven’ (Van Dale, hedendaags Nederlands), maar ik heb meer aan de uitleg bij het Latijnse woord ‘docere’ door Lewis & Short (Latin dictionary): ‘to teach, instruct, inform, show, tell, etc.’. Dat helpt allemaal om de stof (vreselijke term, nog erger is ‘leerstof’) gevarieerd en verteerbaar op te dienen.
Overdragen van kennis en vaardigheden is leuk, maar nog leuker vind ik het samenspel met de studenten. Ze weten - en anders leer ik hen dat binnen de kortste keren - dat tegenspel is toegestaan, dat om extra verdieping gevraagd mag worden, dat ik meega als zij een zijpad in willen fietsen, dat geen van hun vragen als dom beschouwd wordt, ook al zijn ze dat soms wel. Ik ga er altijd op in. Wat ik niet weet, zoek ik uit en komt de week daarna opnieuw aan de orde (soms hebben anderen zich ook op het probleem of de vraag gestort: extra leuk als er verschillende dingen gevonden zijn). Want het belangrijkste vind ik studenten een attitude bij te brengen voor het zelfstandig bedrijven van wetenschap, hen zo te raken dat zij hun nieuwsgierigheid leren omzetten in de juiste vragen. En dat ze niet meer in hun schulp kruipen bij mijn reactie ‘Goede vraag, hoe zou je dat zelf aanpakken?’ De dan volgende groepsdiscussie, daar gaat het om, naast het inwijden in het vak.
Natuurlijk, niet iedere onderwijssituatie is geschikt voor deze benadering. Soms verhinderen een strakke planning of de afspraak dat elke docent zijn of haar groep exact hetzelfde vertelt iedere vorm van discussie of excursie. In mijn prachtige vak doe ik met plezier wat moet, maar heb ik verder veel vrijheid om vakmanschap te helpen ontstaan, zeker in de master colleges. Ik mag ook graag lacunes opvullen in de achtergrondkennis van studenten door onderwerpen aan te snijden waar docenten in het keurslijf van het voortgezet onderwijs niet aan toegekomen zijn. Iedereen gebruikt het woord ‘leek’, maar als het onderscheid tussen geestelijke en leek je nooit
Auteursrechtelijk beschermd