Madoc. Jaargang 2006

[p. 124]

Agenda

Permanent

De bibliotheek van het befaamde klooster St. Gallen is een project begonnen om haar handschriften te digitaliseren. Via het project Codices Electronici Sangallenses (cesg) wil men een virtuele bibliotheek creëren. Het project begint met een twee-jarige pilot om digitaal de mooiste codices in een zodanig hoge resolutie aan te bieden, dat onderzoekers zowel met de handschriften kunnen werken als de miniaturen aan diepgaande (kunsthistorische) analyses kunnen onderwerpen. Overige gegevens (zoals de beschrijvingen van de manuscripten) zijn beschikbaar in een database, die gekoppeld is aan de afbeeldingen. Het is de bedoeling dat deze digitalisering mettertijd de plaats inneemt van het directe onderzoek naar de onvervangbare originelen. Bovendien wordt de collectie van St. Gallen zo beschikbaar voor een breder publiek. Op het moment bevat de digitale bibliotheek 100 handschriften, maar de collectie wordt voortdurend uitgebreid en geactualiseerd. Virtuele bibliotheek St. Gallen; zie http://www.cesg.unifr.ch/de/index.htm

Tot 16 Oktober 2006

In het Dommuseum Mainz is de tentoonstelling Rabanus Maurus - auf den Spuren eines karolingischen Gelehrten verlengd tot 15 oktober 2006. Hrabanus Maurus was abt van Fulda en later aartsbisschop van Mainz, en een van de belangrijkste geleerden uit de Karolingische tijd. De kern van de tentoonstelling wordt gevormd door het gedenkteken dat Hrabanus in 854 liet oprichten ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Bonifatius, en een facsimile van Hrabanus' De laudibus sanctae crucis, een van de mooiste handschriften uit de vroege Middeleeuwen. Andere originelen en replica's op het gebied van beeldhouwwerk en boekversiering verhelderen de historische en theologische context waarin De laudibus ontstaan is. Naast aandacht voor het leven en werk van Hrabanus komen de Karolingische discussie over beelden en de vraag naar de mogelijkheden van en grenzen aan de verbeelding van de gekruisigde Christus aan bod. Als klapstuk is op de tentoonstelling ook een recent ontdekt dertiende-eeuws sculptuur van Hrabanus als bisschop te zien. Dommuseum Mainz, te Mainz, Duitsland; zie: http://www.dommuseummainz.de

[p. 125]

21 Mei-19 November 2006

Het Limburgs Museum in Venlo wijdt van 21 mei tot en met 19 november 2006 aandacht aan de Kelten tussen Rijn en Noordzee. Het is in Nederland voor het eerst en hoogstwaarschijnlijk ook voor het laatst dat een tentoonstelling van deze omvang over dit onderwerp wordt georganiseerd. Deze interactieve tentoonstelling besteedt aandacht aan boeren, handel en geld, maar ook aan Keltische kunst, rituelen, leiders en geweld. Alle archeologische topstukken uit Nederland, België en het Duitse grensgebied zijn voor deze gelegenheid samengebracht. De meer dan 500 objecten zijn vaak van een tijdloze schoonheid. Op de tentoonstelling zijn recente archeologische opgravingen zoals de muntschat uit Echt en het rijke vrouwengraf uit Koningbosch te bezichtigen. Maar ook bekende stukken uit museale verzamelingen worden er tentoongesteld, waaronder de sierschijf van Helden, het Vorstengraf van Oss, de torque van Heerlen, het masker van Middelstum, de spiegel van Nijmegen en de zilveren vaas van Neerharen. Limburgs Museum, Venlo; zie http://www.dekelten.nl

22 September 2006-4 Februari 2007

De tentoonstelling Geloof en geluk. Sieraad en devotie in middeleeuws Vlaanderen gaat in op de verschillende betekenissen, de veelvormigheid en de specifieke beeldtaal van pelgrimstekens en sierspelden. In de Middeleeuwen waren deze op kledij gedragen onderscheidingstekens van groot belang. Ze vertelden enerzijds meer over de identiteit en status van de drager en anderzijds beschermden ze hen als amulet. Behalve de insignes zijn op de tentoonstelling ook panelen, miniaturen uit middeleeuwse manuscripten, heiligenbeelden en kunstnijverheidsvoorwerpen met dezelfde beeldtaal te bezichtigen. De thematische presentatie voert de bezoeker binnen de laatmiddeleeuwse beeldcultuur. Geloof en geluk bevindt zich op het snijvlak van kunstgeschiedenis, archeologie en cultuurgeschiedenis. De expositie kwam tot stand dankzij vele internationale bruiklenen en in samenwerking met de Universiteit Nijmegen. Bruggemuseum-Gruuthuse te Brugge, België; zie http://www.brugge.be/internet/nl/musea/activiteiten/activiteiten_2006.htm

23 September 2006-7 Januari

Op de valreep van de vijftiende eeuw, in 1499, verscheen in Venetië de Hypnerotomachia Poliphili, een boek dat vanwege de raadselachtige inhoud, de ruim 170 houtsneden en de bijzondere typografie in de loop der eeuwen de status van cultboek heeft verworven. Zozeer zelfs dat de succesvolle literaire thriller Een Venetiaans Geheim (The Rule of Four, 2004) van Ian Caldwell en Dustin Thomason helemaal rond dit boek speelt. Museum Meermanno wijdt zijn najaarstentoonstelling aan dit boek. De tentoonstelling biedt de bezoeker de eenmalige kans het museumexemplaar van de Hypnerotomachia Poliphili in al zijn luister te bewonderen. Omdat het eeuwenoude boek toe is aan restauratie en uit elkaar genomen moet worden, kunnen de meest interessante katernen van het boek eenmalig los van elkaar getoond worden. Dit

[p. 126]

biedt het museum de gelegenheid een groot aantal pagina's met de fascinerende houtsneden te laten zien. In de tentoonstelling zal ook aandacht worden besteed aan het oeuvre van de beroemde drukker van de Hypnerotomachia Poliphili, Aldus Manutius, en aan de boekdrukkunst van zijn Venetiaanse tijdgenoten. Ook zullen de overige zes, zeer verschillende, exemplaren van de Hypnerotomachia Poliphili worden getoond die zich in Nederlandse publieke collecties bevinden. De tentoonstelling biedt hiermee inzicht in de vroege Italiaanse boekdrukkunst. De Nederlandse vertaling van de Hypnerotomachia Poliphili door Ike Ciolona verscheen onlangs in de Gouden Reeks van Athenaeum-Polak & Van Gennep. Museum Meermanno, Den Haag; zie http://www.meermanno.nl

2 November 2006-14 December 2006: Lezingenreeks Ibn Khaldùn

Ibn Khaldùn (1332-1406) is één van de grootste denkers uit de Arabisch-islamitische cultuur. Als socioloog avant-la-lettre, historicus en filosoof heeft hij vele generaties onderzoekers gefascineerd. Zijn scherpe analyse van de opkomst en ondergang van staten en culturen, zijn baanbrekende historisch-kritische methode, en zijn geschiedenis van de Noord-Afrikaanse Berbers hebben hem wereldfaam gebracht.

Ter gelegenheid van zijn 600^e sterftejaar zal begin 2007 Ibn Khaldùns meesterwerk, de Muqaddima, voor het eerst in Nederlandse vertaling verschijnen. Om deze tekst meer bekendheid te geven bij het Nederlandse publiek, organiseert de Universiteit van Amsterdam een lezingenreeks over de veelzijdige Ibn Khaldùn. Historici, anatropologen, en Arabisten buigen zich over zijn werk, zijn wetenschappelijke aanpak en zijn reputatie in de Arabische wereld en erbuiten.

De lezingen vinden plaats op iedere donderdagavond van 2 november tot en met 14 december, 20.00-22.00 uur, P.C. Hoofthuis, Spuistraat 134, zaal 105. Voor meer informatie: Rudi Künzel, email: [e-mail] of Maaike van Berkel, email: [e-mail].