[Nummer 4]
Middeleeuwen aan zee
Een vakantie aan zee, een cruise door het Caraïbisch gebied of uitwaaien op het strand van de Waddeneilanden... Aan het einde van de twintigste eeuw zorgt de zee vaak voor ontspanning. De moderne mens heeft bij de zee dan ook vooral positieve gedachten. Tegenwoordig kunnen we de leefomgeving die zeeën en oceanen aan vele wonderlijke levensvormen bieden zelfs ongestoord thuis, in het aquarium van ons televisietoestel, gadeslaan. Toch is het nog niet zo lang geleden dat de zee voor velen ook een scheiding vormde met familieleden in Canada, Indië of Australië, oorden die pas na een wekenlange reis bereikt konden worden. De zee is dus drager van diverse betekenissen.
Over de beelden die middeleeuwers hadden van de zee is nauwelijks iets bekend, al lezen we meestal dat de zee in de Middeleeuwen als gevaarlijk en afschrikwekkend werd beschouwd. Dat het middeleeuwse beeld van de zee zo eenzijdig niet is, mag blijken uit dit themanummer van Madoc, dat bijdragen bevat die alle betrekking hebben op de Middeleeuwen en de zee. Vanuit verschillende invalshoeken komt de middeleeuwse beeldvorming van de zee ter sprake. Enkele bijdragen handelen over het praktische belang van de zee, die vis oplevert (Wiersinga), waardevolle zaken laat aanspoelen (De Groote), de mogelijkheid biedt om elders rijkdommen te vergaren (Quak) of grote hoeveelheden zand aanvoert (Van Dam). In verschillende literaire teksten heeft de zee een uiteenlopende betekenis, variërend van plaats vol symboliek (Heijkant) en een angstaanjagend mythisch verschijnsel (Borsje) tot een wereld met een geheel eigen leven, gescheiden van dat op het land (Kruk). De zee blijkt een ideologische rol te kunnen vervullen (Vanderjagt), en zelfs associeerden kopiisten hun werkzaamheden met het maken van een zeereis (Mostert). Dat de zee in de Middeleeuwen inderdaad vele gedaanten kende, blijkt bovendien uit de beeldende kunst (Meuwese). Ten slotte draait het ook in de ‘vaste’ bestanddelen (Wilmink en Gerritsen, Raedts) van deze Madoc om Middeleeuwen aan zee.
De redactie
Auteursrechtelijk beschermd