Madoc. Jaargang 1989

[p. 37]

kroniek

25 mei

In Rotterdam is bij graafwerkzaamheden voor de spoorwegtunnel elfde-eeuws aardewerk gevonden uit de nederzetting Rotta. Het dorp is in de twaalfde eeuw door overstromingen verdwenen. Na het aanleggen van een dam in de Rotte verrees in de dertiende eeuw de nieuwe nederzetting Rotterdam. (NRC/Handelsblad, 25-5-'89)

28 juli

De opgravingen op het Heuvelterrein in Eindhoven hebben een nieuw licht geworpen op de geschiedenis van deze stad. De vondst van restanten van leerlooierijen toont aan dat de industrialisering van Eindhoven al in de Middeleeuwen begonnen is. Ook werden de sporen aangetroffen van een compleet dertiende-eeuws woonhuis. Door de hoge grondwaterspiegel is veel materiaal gevonden dat doorgaans niet geconserveerd blijft, zoals botresten, houten voorwerpen en een paar leren schoenen. (Eindhovens Dagblad, 28-7-'89)

29 juli

De Dom van Pisa is door politieke activisten beklad met leuzen tegen de NAVO. De rode verf is zo diep in het poreuze marmer van het gebouw doorgedrongen dat er van herstel geen sprake meer kan zijn. De Dom werd gebouwd tussen 1068 en 1118. (NRC/Handelsblad, 29-7-'89)

[p. 38]

8 augustus

De Bondsrepubliek en de DDR hebben een overeenkomst getekend over de uitwisseling van duizenden kostbare manuscripten en kunstvoorwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de nazi-autoriteiten de kunstschatten en manuscripten weggehaald uit musea en bibliotheken om te voorkomen dat ze zouden worden vernietigd door de bombardementen van de geallieerden. Door deze overeenkomst verplicht de DDR zich om aan de bibliotheek van Hamburg tweeduizend middeleeuwse manuscripten terug te geven. (NRC/Handelsblad, 8-8-'89)

12 augustus

Bij opgravingen in het Limburgse Gennep zijn de overblijfselen van een Germaanse nederzetting uit de tijd van de volksverhuizingen blootgelegd. Het dorp is gesticht door een Frankische stam die in de tweede helft van de vierde eeuw als bondgenoot van de Romeinen in het rijk mocht gaan wonen. Op het terrein zijn de resten van tien boerderijen en 74 half ingegraven gebouwen gevonden. Er werden veel sporen aangetroffen van ambachtelijke activiteiten, zoals brons- en loodbewerking en weven. De bewerking van metaal is in deze tijd in Nederland betrekkelijk zeldzaam. Deze vondsten zijn van groot belang omdat er maar weinig bekend is over de overgangsperiode tussen de Romeinse tijd en de Middeleeuwen. (NRC/Handelsblad, 12 en 14-8-'89)

18 augustus

Het kasteel van Asten, in de Brabantse Peel, is ouder dan men dacht. Men nam aan dat het kasteel een laat zestiende-eeuwse woning was van een leenman van de hertog van Brabant. Bij het blootleggen van diepere lagen is gebleken dat er daarvoor nog

[p. 39]

minstens drie bouwfasen zijn geweest, waarvan de oudste valt rond 1400. Deze vroege herkomst is ook af te leiden uit de scherven van aardewerk die werden gevonden en de verschillende steensoorten waarmee is gewerkt. Van het kasteel is alleen nog een ruïne over. (NRC/Handelsblad, 18-8-'89)

21 augustus

Het dak van het dertiende-eeuwse gebouw van de Academie voor schone kunsten in Florence is over een oppervlakte van 25 vierkante meter ingestort. (NRC/Handelsblad, 21-8-'89)

24 augustus

Opgravingen onder de kelder van de Haarlemse Vleeshal hebben de afgelopen weken een aantal bijzondere voorwerpen aan het licht gebracht. De nieuwste ontdekking is een leren messchede uit de tweede helft van de dertiende eeuw. Eerder werden onder meer houten borden, een stel gave kannen en een houten beeldje van een monnik gevonden. Het monniksbeeldje stamt uit de late Middeleeuwen en is de belangrijkste vondst ooit in Haarlem gedaan. (De Volkskrant, 24-8-'89)

29 augustus

Ten noorden van het Noordhollandse Uitgeest is een Friese nederzetting uit de zevende en achtste eeuw ontdekt. Inmiddels zijn een tiental grote woonstalhuizen, meer dan dertig houten waterputten en sporen van akkers blootgelegd. (NRC/Handelsblad, 29-8-'89)

[p. 40]

2 september

Onderzoek van een internationale groep specialisten heeft geleid tot de datering van een bijzonder joods gebedenboek dat in het bezit is van de Joodse gemeente in Amsterdam. Het handschrift is rond 1240 vervaardigd in Keulen of daar in de buurt. (De Volkskrant, 2-9-'89)

11 september

Meer dan 200 schilderingen op de gewelven van de Broerenkerk in Zwolle zijn gerestaureerd, na anderhalve eeuw onder de witkalk te hebben gezeten. De schilderingen stammen uit de vijftiende eeuw. (NRC/Handelsblad, 11-9-'89)

[p. 41]

Ingezonden mededeling

Het decembernummer van het Tijdschrift Theoretische Geschiedenis (een uitgave van de Stichting Theoretische Geschiedenis) heeft als thema: De Middeleeuwen: Historie en idee.

Uit de inhoud:
R. Künzel	Het harmonie- en conflictmodel van een mediëvist. Over de historische methode van Aron Gurevich
N. Lettinck	Het karakter van wereldkronieken in de late middeleeuwen in Nederland
P. Leupen	The Cambridge History of Medieval Political Thought
E. Honée	Ketterij als blasfemie en majesteitsschennis
B. Ebels-Hoving	Middeleeuwen en Byzantium
I.M. Veldman	De studie der natuur en de kunst van ca. 1300-1500
D.S.H. Abulafia	De middeleeuwen in de moderne Duitse historiografie
G. Nijsten	Neerlandici en laat-middeleeuwse cultuurgeschiedenis
R.L. Falkenburg	Albrecht Dürer

De prijs van dit nummer (jrg. 16 (1989) nr. 4) is f 16,- + f 4,50 portokosten, over te maken naar giro 5041973, t.n.v. Stichting Theoretische Geschiedenis, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam.