|
| |
| |
| |
simon vinkenoog
de psychedelische ervaring / volmaakte betekenis
Vanuit het standpunt van de gevestigde waarden van de oudere wereld is het psychedelische proces gevaarlijk en krankzinnig - een opzettelijke psychotisering, een zelf moordzuchtig loslaten van de stabiliteit, konformiteit en evenwichtigheid waarnaar de mens behoort te streven. Met haar nadruk op bewustzijn, op innerlijke, onzichtbare, onbeschrijfelijke fenomenen, met haar vermenigvuldiging van werkelijkheden, is de ervaring angstaanjagend onbegrijpelijk voor iemand, die een rationele, protestantse, op sukses gerichte, behavioristische, uitgebalanceerde, konformistische filosofie aanhangt. Maar de ervaring heeft volmaakte betekenis voor iemand die bereid is de wereld te ervaren in de termen van het Einstein'se eksponentiële inzicht in het heelal. De psychedelische ervaring is een voortreffelijk-effektieve voorbereiding voor de overstroming van gegevens en de problemen die komen gaan.
Timothy Leary
Ieder mens, die kommuniseert, doet dit vanuit zijn eigen referentie-kaders.
Ieders taal heeft zich gevormd al naar men zich is gaan toeleggen op het uitoefenen van een min of meer gespesialiseerde routine-funktie, die ons in staat stelt lichamelijk in leven te blijven. De eigen geestelijke ontwikkeling barst vaak buiten dit kader, en in de ontmoeting met anderen, of met andere opvattingen, ligt vaak de aanleiding tot bewustwording.
Ik stel kommunikatief voorop, dat de psychedelica behoren
| |
| |
tot de wetenschappelijke ontdekkingen van deze eeuw, en dat zij als zodanig iedereen ten nutte dienen te komen. Let wel:
ik zeg niet, dat iedere lezer van deze regels, hier en nu, vandaag in Nederland, ten volle gebruik zou kunnen maken van dit grote geneeskrachtige middel; verschillende ‘deskundigen’ hebben zich met dit ‘speelgoed’, dat goed leert spelen, diep in de vingers gesneden. Ik sta dus niet een ongekontroleerd LSD-verbruik voor; zeker zal ik het niet aan mijn huisdeur gaan staan verkopen. Het middel is te machtig voor de meerderheid der bewoners van een zieke maatschappij, waarin zij, al dan niet ongeweten, het slachtoffer zijn (geworden) van konditionneringen, die hun ontplooiing tot vrijer mens-worden in de weg staan.
Velerlei taboes, semantische misverstanden bij de vleet, en gevaarlijke misverstanden, ongegronde angst en waanzinnig veel onbegrip. In zijn bijdrage tot dit nummer van Maatstaf over psychedelica ontleedt Richard Marsh op indringende wijze hoe sensationalisme objektieve kommunikatie in grote mate bemoeilijkt. Zijn essay verscheen voor het eerst in ETC. A Review of General semantics, december 1965.
De kommunikatie zelf, het onderzoek, de ervaring, de kennismaking betreffende de velerlei veranderingen in de struktuur van het leven, de samenleving en de mens staan voorop als uiteindelijk doel van de gedachten-wisseling, die zich In deze decennia onder het aspekt van de evolutie aandient. De engelse astronoom Fred Hoyle doet een beroep op de lezers van het engelse Science Journal, als zij een speciaal nummer (september '66), gewijd aan The New Universe onder de ogen krijgen: ‘Investigation of “the play that constitutes the Universe” is part of the responsibility we owe to our environment’.
Hij, die alles met het leven, dat het zijne is, te maken wil hebben, kan er op dit ogenblik niet langer onder uit, met andermans antwoorden genoegen te nemen.
Hij zal zelf de vragen blijven stellen; elk begaafd en met verstand en geweten begiftigd mens is gedreven door een steeds voortdurende zeer gezonde nieuwsgierigheid naar de achtergronden aller dingen; van mijn schrijverschap is deze drang, dit willen-weten, wel een van de plezierigste,
| |
| |
verruimendste drijfveren geweest!
Het samenstellen van een tijdschrift-aflevering met informatie betreffende de psychedelica is een der verantwoordelijke opgaven geweest, die ik mij graag stel. Hoe zuiverder het woord, hoe groter kommunikatie. Ten slotte staat het woord, de onder-woorden-gebrachte-idee aan de aanvang van wat wij kennen als begin-of-eind-produkt der menselijke kultuur; gedurende nog wel enige tijd zal het beschrijven van ervaringen een gewaarmerkte uiting van menselijk kontakt blijven.
Het is van het allergrootste belang, dat ieder bekend gemaakt wordt met de velerlei ervaringen, die als gevolg van een evolutionaire, wetenschappelijke ontdekking de mens opnieuw zijn geopenbaard, en via de zwitserse scheikundige Albert Hoffmann, als eerste, in 1943 weer ‘aan het licht’ zijn gekomen.
De psychedelische ervaring als kommunikatie-medium voldoet aan de behoefte naar een trans-kategoraal referentie-kader, die zich doet voelen als een dringende noodzaak bij de velen, die met het wel en wee van de mens begaan zijn. Bij allen die roeping en genezing, bezieling en bewustzijn kennen als onafscheidelijke begeleiders van al ons doen en laten.
Bij de velen, die beseffen dat de mens behoefte aan genezing heeft, dat de mens die uitsluitend zichzelf kan vinden, dat de integratie een innerlijk gebeuren is, dat de mens slechts zichzelf hoeft te bevechten om alle vijanden te overwinnen.
Zij zijn het ook, die zich geroepen voelen telkens opnieuw hun geweten te laten spreken, en te appeleren aan het geweten, op die ogenblikken dat ons leven op het spel staat - allen.
Sprekende vanuit referentie-kaders, die slechts visie als grens hebben, waarbinnen verschillende vér-reikende cybernetische wetmatigheden, kan ik stellen dat, op zoek naar de waarheid, alle geheimen geopenbaard kunnen worden. Dat is voor een schrijver, die achter alles wil komen, een waardevolle, belangwekkende en altijd bevrediging schenkende opgave.
Ten slotte is hij niets anders dan een funktie, onderdeel van een natuurlijk, molekulair, op ontwikkeling gepland levensproces.
Al naar de mens ademt, zal hij ruimer leven; en al naarmate zijn
| |
| |
individueel geluk toeneemt, zal hij meer open kunnen staan voor kommunikatie.
De mens zal voortdurend zijn gezichtsveld kunnen verruimen, als hij springlevend blijft, d.w.z. niet opziet tegen de verste reizen in zijn eigen geest, die hem nader brengen tot zichzelf, het Zelf waarom het altijd, in lazatste instantie, gaat.
De schrijver heeft naast een vrije wil een bizonder vrije keuze: hij kan jengelen of hengelen om gehoor, maar hij kan zich laten horen aan wie hij maar wil. Hij staat in open verbinding met iedereen, hij heeft de geleigenheid iedereen te zijn, hij kan in ieders huid kruipen, zich meesterlijk verschuilen, maar het is hem ook gegeven, zich, al uitende, geheel en al zichzelf te zijn. Niets of niemand staat hem in de weg, hij bouwt zich een veelvoudige werkelijkheid op, die door geen enkele verplichting aan banden wordt gelegd; dogma's en geboden leert hij aan den lijve kennen, en als hij de strategie van de semantiek beoefent, blijft hij voor iedereen bereikbaar, mat zijn werkelijkheid, die evolueert.
In eigen woorden zal elke psychedelische kommunikatie-ekspert uiteen kunnen zetten, hoe eigen ervaringen die evolutie voelbaar en tastbaar maken. Hij zal trachten uiteen te zetten, in hoeverre de zintuigen zich van konditioneringen kunnen laten bevrijden; hij zal proberen onder woorden tot uitdrukking te brengen (aan een blinde man vertellen hoe rood een roos is!) hoe open ogen vrijer zien, en minder het uiterlijk dan wel de essentie, de beweging, van de materie, eerder de betekenis dan wel de symboliek - dwars door de opgelegde schijn, kultureel onbevangen - dus zeker niet ethno-centrisch - schoon van vooroordelen, blind voor niets, alles-horend, een alomvattend konglomeraat van cellulaire processen, waarvan wij ons ‘in het dagelijks leven’ vaak onbewust zijn, omdat het ego, dit parade-paardje onder zijns gelijken, vaak niet in staat is het gehele terrein te overzien, omdat het zich afsluit (via afweermechanismen) van wat het ongevallig is.
In het rudimentaire stadium, in het zaadje van de evolutie, ligt de latente ontwikkeling besloten: the survival of the fittest. Het bewustzijn, dat in een geestelijke revolutie voortdurend zijn
| |
| |
grenzen doorbreekt, omdat het slechts onophoudelijk bewegende, mee-delende in het menselijk ontwikkelingsproses telkens opnieuw kan vernieuwen en verjongen.
Op deze eigenschap wijst ook Sheldon Cholst; de mutatie in aantocht is de jonge mens met niets dan een ‘oceaan van morgens; een hemel van morgens’ (Carl Sandburg).
De mens-in-wording onderkent het gehele levensproces als een ervaring, die zich in het eigen leven (lichaam en geest) afspeelt. Elk van de triljarden cellen in zijn lichaam draagt de eerste een-cellige verschijningsvorm in zich besloten. Overal, in elk mens, trillen Eva en Adam samen voor het eerst; in ieder van ons heeft zich de schepper gestoken.
Dit is een euvele tijd. Veel helden. Veel ontdekkingsreizigers. Genieën en heiligen. Waaghalzen en roekelozen, jagers. Velen, die de tijd van het leven kort weten, en zich haasten voor het te laat is.
En weinigen die konstant beseffen dat de tijd niet bestaat, een andere menselijke afspraak is die ons dient, maar ons ook kan knechten. Weinigen met weet van bevrijding en vrijheid.
Ervarings-feiten, niet te doorgronden door diegenen, die een masker verkiezen boven een spiegel. Wie zich verschuilt achter vals spel zal worden doorzien. Wie niet weten wil, zal wel voelen.
De leugenaar blijft eenzaam achter. Degeen die misbruikt maakt van zijn macht, zal zich niet in zijn kinderen kunnen verliezen; hun ogen staan wijder open dan de zijne, hun wereld is een grotere dan de zijne.
In de jeugd ligt elke toekomst besloten; een nieuwe beschaving - los van traditie, zeker in het Westen! - breekt aan, en de vele avant-gardisten allerwege schorten zich aan voor de strijd. De velen, die hun tijd vooruit en voorbij zijn, en dat niet vlug genoeg verwezenlijkt kunnen zien! Voor wie de tijd al niet vliegt - in het jaar 1966 al duizendmiljoen meer keren zichtbare beweging dan in de afgelopen tien jaar! En dan zijn deze jaren nog pas de aanloop! Elk volgend moment waarachtig niets meer dan een vrije val, waarbij je niets hebt te duchten dan jezelf.
| |
| |
Zij, die in de toekomst tasten, doen dat niet uit angst, als ‘vlucht uit de werkelijkheid’, maar als stuwende kracht vooruit, omhoog! Wie vandaag weet, wat morgen mogelijk is, kan pas zeggen deel te hebben aan het leven. Er is vraag naar wetenschap, er is aanbod. Kennis zal zich als macht konsentreren, alle geheimen zullen al datgene openbaren waarop de mens van nature recht heeft: een innerlijke, individuele, persoonlijke en kollektieve vrijheid - het geluk, zoveel verkieslijker, gezonder en aangenamer dan de wanhoop, waarin een aantal neurotici (sadistisch, masochistisch, wie onder ons polymorf-perversen zal 't kunnen definiëren?) zich embryonaal en ongeboren masturberend gedraagt.
De psycho-analyse, Einstein's relativata en Wiener's koöperatieve fenomenen hebben een bevrijdende funktie op de menselijke ontwikkeling gehad, en wie van de levende takken van deze boom geen kennis neemt, laat zijn leven in handen van anderen achter!
De psychedelica hebben hier veel, zo niet alles mee te maken. De psychedelische ervaring - die niet drug-induced hoeft te zijn, maar door middel van velerlei verwante fysiologische processen kan worden teweeggebracht - kan de vrijgemaakte geest die verbanden laten leggen, die ontstaan als een der gevolgen van het vrij-wielend associatief vermogen (het Eurekal effekt) - niet om ‘kunst’ of ‘wetenschap’ te kreeëren, maar om klaar te komen met de allerlaatste vragen, die zich altijd op dit - elk - moment stellen in de vorm van klaarliggende antwoorden. Daarom spreekt de toekomstkundige niet langer in termen van ‘problemen’: door de bomen van zijn bestaande problematieken ziet de mens vaak niet langer het bos van zijn bestaansredenen. Een ontwikkeling, die besloten ligt in de mogelijkheid, dat de mens zichzelf steeds meer vervolmaakt, aan de hand van beschikbare (bereikbare) kennis.
Het miljoen of meer LSD-gebruikers (en zeker een deel van de 250.000.000 marihuana-rokers ter wereld: éen op elke 14 aardbewoners!) zal elkaar in de eerstvolgende decennia niet uit het oog verliezen. Op de grammofoonplaat LSD - Capitol 2574 - (‘a documentary report on the current psychedelic
| |
| |
drug controversy’) verklaart Leary: ‘In 15 jaar zullen de high school- en college-studenten die eksperimenteren met LSD onze instituten beheren en onze openbare politiek leiden. Onthoud, dat de college-studenten die marihuana en LSD gebruiken, niet behoren tot een misdadige klasse, zij zijn niet verslaafd aan een verdovend middel en zij zoeken geen vlucht uit de werkelijkheid. Zij zijn uw beste opvoeders, uw meest-kreatieve en uw moedigste jonge mensen en, of je het leuk vindt of niet, zij zullen een nieuwe beschaving voor je bouwen’.
Noch ook kan men verwaarlozen diegenen, die zich door de andere tekenen aan de wand betrokken voelen bij de kulturele revolutie van het ogenblik: de implosie van Marshall McLuhan, de mens met het planetaire bewustzijn van Teilhard de Chardin, het Tat Tvam Asi van de Hindoes, en het OM OM van vrede, dat zich steeds geartikuleerder uit.
Steeds groter het aantal mensen dat zich bewust wordt van de mogelijkheden, besloten in de mens; niet om besloten te blijven, maar om te ontluiken - in kommunikatie.
De slaapwandelaars rond ons wekkend. De tekenen verstaand. Dóórdringend. Spelenderwijs lerend. Elke ontmoeting wederzijdse inspiratie.
Utopisten aller landen, verenigt u!
Voor de Eerste Mondiale werken velen niet langer lángs elkaar heen.
Wat ondergronds geschiedt, komt boven. Een nieuwe lente, een oeroud geluid. Een vogel in een boom. Alle overlevenden welkom aan boord van het schip, waarop wij allen onze eigen kapitein zijn.
‘Als ik naga, dat ze na helden noemen’, zegt dichter Eftoesjenko, ‘de mensen die morgen gewoon hun plicht doen’.
Als ik naga, hoeveel leed onnodig in de wereld, hoeveel kunstmatige grenzen door misverstanden in het leven gehouden, hoeveel pijn met graagte geleden, hoeveel sterker al wat wij meemaken ons maakt - ik kan alleen maar dankbaar zijn de velen die mij de weg hebben kunnen wijzen. Niet alleen de Tibetanen, die ons hun Dodenboek schonken, of de chinese
| |
| |
/ Tjing en de Tao Te Ching, die energie blijven uitstralen, noch de profeten uit het verleden, die ook in ons leven meespelen: Boeddha, Mozes, Abraham, Jezus Christus, Johannes, Mohammed, Eckehart, door de tijden heen omringd door discipelen en vrienden, met wie zij kommuniseerden.
Met de kennis voorbij hun tijd, kennende hun plaats in de kosmos - halverwege mikro- en makro-kosmos - ervarende de eenheid, het verband, de samenhang.
Ik uit in dank mijn hang naar harmonie. Ik schrijf een gedicht in wetenschap. Alles wat mag en wat ik te zeggen heb.
‘It's my life and I'll do what I want, It's my mind, and I'll think what I want!, zingen en spelen de Animals.
Gaat het iemand van ons ooit om iets anders?
|
|
Auteursrechtelijk beschermd