Maatstaf. Jaargang 8

[p. 609]

Lode Bisschop
[Gedichten]

Sterven

U zult mijn graf niet delven
als ik sterf
zal ik op een late herfstdag
de aarde openen
ik zal ze openen met een spade
en de aarde toevoegen aan de grond
en in de geopende sloot
zal ik het water van mijn lichaam gooien
ik zal wijduit vloeien
en rimpelen op de lucht
ogelijn oogjes weerspiegelen
van sterren en zon
en de wolken laten drijven
op mijn zwierig meer
ik zal de aarde als een deken op mijn water toelaten
een deken van zwarte modder en groene vruchten
groene graszoden en een stenen paal
als ik ontwaak staat de hemel
blauw op mijn rimpelend water
de wolken weerspiegelen
een rimpelende man
die in de verte wegvaagt

[p. 610]

Ruimtevaart

Mijn handen bidden op haar dijen
en volgen op haar rug het hemels spoor
dat God in haar ruggegraat getekend heeft
ik zie de sterren op haar huid getekend
en de planeten als moedervlekjes
haar borsten barsten uit als zon en maan
haar navel schittert de melkweg
en heel haar lichaam is het firmament

ik ben de ruimtevaarder door de ruimte van haar kosmos
en na de violentocht over haar huid
keer ik verward in mijn eigen poëzie terug

[p. 611]

Psyche

Morgen breekt mijn schotel niet aan diggelen
maar overmorgen laat het dienstmeisje haar vallen
het meisje met een witte schort voor
haren als slangen los om haar hoofd
de schotel troont boven een stapel borden
de schotel wankelt onder haar dragen
haar dragen schommelt onder haar zingen...
‘Sjoosjoo little baby... Mexico way...’
De schotel tuimelt bij een blijde schok
en dartelt op de vloer in stukken.
De stukken liggen ongerijmd op de vloer
het grote stuk vlak onder haar voeten
heel kleine ukkies voor de kast
drie spleetjes bij een ontbijttafel.
Zij veegt de brokken in een blik
en werpt ze achteloos in een asbak

Pas na een week komt de asman.

[p. 612]

De twee polen

Er zijn twee polen die ik leugenachtig noem.
De ene pool is wit spierwit als mijn vaders haar
als telefoonpotjes als krijtjes die ik breek
voordat ik het zwarte bord beklad
zo wit is de pool die het zendstation is van Gods witte stem.
De ander is zwart inktviszwart
een doodgraverspakkleur
ça va seul-schoensmeer
een zwart bord voor mijn gebroken wit krijt
zij zendt de stem uit van mijn zoet lief.
Als beide stemmen mijn gehoor kruisen
krijst mijn hart
de draden lopen scheef naar het andere poolgebied
terwijl zij elkaar verstaan teistert mijn hart de lawine
de lawine van wit en zwart sneeuwijsklankgebroedel.

[p. 613]

Trek

Dit is het heimwee dat ik enkel besef
de heimelijke trek der vogels
naar een witte plek langs de spoorbaan
van de hemel dit is mijn trek en de trek
naar de vogelvrije vlucht naar boven
waar het raket niet reikt met zijn
planeetlange arm als het de maan
of Venus uit de luchtboom plukt
zijn vijf vingers om de volle vrucht
bol in de goddeloze hand daar
ver voorbij daar verlang ik naar
mijn trek is naar de vlekken achter
de zonvurige bol waar de
lucht aether is en dun

daarheen trek ik zo spoedig als
het lichaam niet: ho meer roept en
de wijn niet: jaag door - als de
armen de aarde niet meer omvangen
omvademen als de enige lieveling
ondanks verraad

de verte van horizon en zonnestip

zullen samenvallen in mijn kreupele vogelvlucht

[p. 614]

Bult

Met mijn kromgetrokken ziel
zal ik toch rechtop moeten staan
al siert de bult mijn lichaam
ik draag het hautain
als die zijn leed draagt en niet draagt

ik draag het banaal
de bult is geen schande
het is een gegeven
voor de grondlegging der wereld gegrondvest
een berg op de aarde

de aarde van mijn lichaam

eer gij de bergen grondvestte waart Gij

ik sier mijn bult met spreuken

met tatoeëringen

zeeman houdt van zeemanslied

zo loop ik kromgegroeid rechtop

maar mijn leed kent Hij die de bulten gegrondvest heeft

[p. 615]

Stil

er zijn veel emoties waar ik woorden voor vind
voor de emotie van verveling en ik verlang naar de ruimte
of voor het gevoel van verbazing en ik val te voet voor de halfgod
of voor het idee van onbehagen en waarom toeft zij zo lang
de emotie van hier en van daar en ginds en overal
op de hoogte in de laagte van de wip en de wap
ik beur de zon in mijn hart en mijn hoofd in de maan
en mijn schoen is bevroren en mijn laars is gelapt

ik ken de emoties verwoord en verworden de zinsdelen
en toch een emotie kan ik in woorden niet duiden

Ze is sterk als een beer en hooghartig als een engel
zo zuiver als kristallijn en doorzichtig als vocht
zo diep als de zee en zo vlak als de zeebodem
ik kan ze niet zeggen in vers noch gesprek
ik kan ze slechts aanwijzen als een leraar de landkaart
als de landkaart het land van herkenning

het is de emotie van de enorme stilte
achter het woord als het hart bloedt
als een waterval aan water als een rots aan stenen
Zo bloedt het hart aan bloeddrupdroppels
zuiver wit bloed wit als de minaret van Indische moskeeën
als Spaanse withuisjes als spuugwolkjes van blauw
zo wit is het bloed uit het gat van de waterkruik
de waterkruik van rood lijnwaad bloed in zijn omtrek

[p. 616]

 

en dit wit stromen kan ik in verzen niet gieten

 

niet opvangen in de kruik van dit papier

 

niet vasthouden in de holte van mijn hand

 

het ontspringt mijn vingers als de booswicht de dans

 

als Majorca aan het Iberisch schiereiland

 

het lacht mij uit en ik poog tevergeefs

 

het roept mij aan en ik antwoord in de ruimte

 

 

 

eenmaal zal ik geheel wit als dit wit zijn

 

als het woord voor goed in mijn ziel gestorven is

 

als mijn hartkamer niet echoot op woorden

 

als mijn rood niet schuw is voor wit

 

dan zal ik gelijk aan de echoloze stilte zijn

 

 

 

en mijn wit hart zal zuiver liggen voor het zwijgen van de open lucht