‘achtbaar’ is, dat grootheid en achtbaarheid elkaar zelfs kunnen uitsluiten en dat niet het ‘umfassende’, het horizontale, maar het diep stekende, het verticale in de kunst aandacht verdient. Aschenbach heeft in zijn bepaalde zin volkomen gelijk. ‘Groot’ kan men worden door moeite te doen, door te woekeren met zijn talenten; dat men er achtbaar door wordt zal wel niemand ontkennen. Eer dus voor de zwoegers, die een halve eeuw lang niveau behouden, die jeugdig zijn in hun jeugd, rijp in hun rijpe jaren, oud in hun ouderdom, en in al die stadia en overgangen produktief blijven zonder te verstarren. Eer voor de groten die de moeilijkste kunst beheersen: oud te worden en niet vervelend.
Aschenbach's maatstaf heeft op vele andere voor, dat men hem kan hanteren zonder filosofische of artistieke scrupules. Het is een maatstaf waarop duidelijke streepjes staan voor de meters en centimeters en die men, hoe slecht men ook ziet, doeltreffend kan aanleggen. Bij objectief onderzoek is hij verrassend nuttig. En vooral ons, bewoners van een land met een geïsoleerde literatuur, kan hij uitstekende diensten bewijzen.
Nu is het niet per ongeluk een Duitser geweest die voorstelde om de maatstaf van de ouderdom te gebruiken. Hij heeft natuurlijk aan Goethe gedacht, die bij uitstek gross, umfassend en ehrenwert is geweest, op alle trappen van het menselijke op karakteristieke wijze vruchtbaar. Het lijkt wel of zijn schim Aschenbach de maatstaf in de hand heeft gedrukt. Thomas Mann heeft het grote voorbeeld ernstig en waardig gevolgd. Toen hij als tachtigjarige stierf, treurde men omdat men zo graag zijn volgende werken had willen lezen.
Maar de Duitse literatuur is met deze twee schitterende zwoegers niet uitgeput. In de zin van Aschenbach was Klopstock een groot man omdat hij al werkende negenenzeventig is geworden, waren Theodor Storm, Eduard Mörike en Gottfried Keller, die zo om en nabij de zeventig werden, het ook nog wel, en was Theodor Fontane het in het bijzonder. Hij schreef op zesenzeventigjarige leeftijd zijn meesterwerk ‘Effi Briest’.