Logo DBNL
Lutherse Bijbel (1648) (2009)

Lutherse Bijbel (1648)

(2009)–Anoniem Lutherse bijbel (1648)–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

VOOR-REDEN op het NIEUWE TESTAMENT. D.M.L.

GElijck als het Oude Testament is een Boeck, + daer-in Godts Wet ende geboden, beneffens de geschiedenissen beyde der gener, die deselve gehouden ende niet gehouden en hebben, geschreven zijn: + alsoo is het Nieuwe Testament een Boeck, daer-in het Euangelium ende Godts beloften, beneffens oock de geschiedenissen, beyde der gener, die daer aen gelooven, ende niet en gelooven, geschreven zijn.

Want Euangelium is een Griecx woort, + ende heet in Duytsch, een goede boodschap, een goede mare, een goede nieuwe tijdinge, een goet gerucht, daer men van singt, spreeckt ende vrolick is. Als, + doe David den grooten Goliath over-won, so quam daer een goet gerucht, ende troostelijcke nieuwe tijdinge onder het Ioodsche volck, dat haren grouwelijcken vyant verslagen, ende sy verlost, tot vreugde ende vrede gestelt waren; waer-over sy songen ende sprongen, ende vrolijck waren. Alsoo is het Euangelium Godts ende het Nieuwe Testament, een goede mare ende gerucht, in de gantsche werelt verkondigt door de Apostelen, van eenen rechten David, die met de sonde, doot ende Duyvel gestreden, ende overwonnen hebbe; ende daer mede alle de gene, die in sonde gevangen, met den doot geplaegt, ende van den Duyvel overweldigt waren, sonder haer verdienst verlost, rechtveerdigh, levendigh ende saligh gemaeckt heeft, ende daer-mede te vrede gestelt, ende weder tot Godt gebracht: waer over sy singen, dancken, Godt loven ende vrolijck zijn eeuwighlijck; indien sy dat anders vast gelooven, ende in ’t geloove volstandigh blijven.

SUlck gerucht ende troostelijcke mare, + oft euangelische ende goddelijcke nieuwe tijdinge, heet oock een Nieuw Testament, daerom, Dat gelijck als een + Testament is, als een stervende man zijn goet bestelt, nae sijnen doot, den genoemden erfgenamen uyt te deelen: alsoo heeft oock Christus voor sijn sterven bevolen, ende belast, sulck Euangelium nae sijnen doot uyt te roepen in de gantsche Werelt; ende daer mede allen die daer gelooven, tot eygen gegeven al sijn goet, dat is, sijn leven, daer mede Hy den doot verslonden, sijne gerechtigheyt, daer mede Hy de sonde gedelgt, ende sijne saligheyt, daer mede Hy d’eeuwige verdoemenisse overwonnen heeft. Nu en kan immers de arme Mensch, in sonden, doot ende ter Hellen verstrickt, niet troostelijckers hooren, dan sulcke dierbare lieflijcke boodschap van Christo: ende moet sijn herte van gront lacchen ende vrolijck daer over worden; indien hy ’t gelooft, dattet waer zy.

NU heeft Godt, + om sulck geloove te stercken, dit sijn Euangelium ende Testament menigvuldelijck in ’t Oude Testament door de Propheten belooft; gelijck S. Paulus seyt, Rom. 1.1, 2. Ick ben uyt-gesondert te prediken het Euangelium Godts, ’t welck Hy te voren belooft heeft door sijne Propheten, in de heylige Schrift, van sijnen Sone, die Hem geboren is van den zade Davids, etc.

Ende op dat wy sommige van deselve aen-wijsen, so heeft Hy ’t ten eersten belooft, als Hy seyde tot de slange, Gen. 3,15. Ick wil vyantschap setten tusschen u ende het wijf, ende tusschen uw’ zaet ende haer Zaet; dat selve sal u den kop vertreden, ende ghy sult Hem in de versenen steken. + Christus is het Zaet van dit wijf, die den Duyvel sijnen kop, dat is, sonde, doot, Helle, ende alle sijne kracht vertreden heeft: want sonder dit Zaet en kan geen Mensch de sonde, den doot, noch de Helle ontloopen. + Item, Gen. 22,18. belooft Hy ’t Abraham: Door uw’ Zaet sullen alle volckeren op Aerden gesegent worden. Christus is dat Zaet Abrahe, (seyt S. Paulus Gal. 3,16.) + dat heeft de gantsche Werelt gesegent door het Euangelium: want waer Christus niet en is, daer is noch de vloeck, die op Adam ende sijne kinderen viel, doe hy gesondigt hadde, dat sy altemael der sonden, des doots, ende der Hellen schuldigh ende eygen zijn moeten. Tegen dien vloeck segent nu het Euangelium de gantsche werelt, daer mede, dat het opentlijck roept: Wie aen dit Zaet Abrahe gelooft, die sal gesegent, dat is, van sonde, doot ende Helle los zijn, ende rechtveerdigh, levendigh ende saligh blijven eeuwighlijck; gelijck Christus selfs seyt, + Joan. 11,26. Wie aen my gelooft, die en sal nimmer-meer sterven.

Item, so beloofde Hy ’t David, + 2 Sam. 7,12. daer Hy seyt: Ick wil uw’ zaet nae u verwecken, die sal mijnen Name een Huys bouwen, ende Ick wil den stoel sijns Koninck-rijcx bevestigen eeuwighlijck: Ick wil sijn Vader zijn, ende Hy sal mijn Soon zijn, etc. dat is het Rijck Christi, daer het Euangelium van seyt, een eeuwigh Rijck, + een Rijck des levens, der saligheyt ende gerechtigheyt; daer-in komen uyt de gevanckenisse der sonden ende des doots, alle die daer gelooven.

Sulcke beloften des Euangeliums zijnder veel meer oock in andere Propheten. Als Mich. 5,2. + Ende ghy Beth-lehem Ephrata, ghy die kleyn zijt tegen de duysenden in Iuda, uyt u sal my komen, die in Israël Heere zy. Item, Hos. 13,14. + Ick wilse uyt de Helle verlossen, ende van den doot bevrijden: Doot, Ick wil u een vergift zijn; Helle, Ick wil u een pestilentie zijn.

SO is nu het Euangelium niet anders, + dan eene predicatie van Christo, Godts ende Davids Sone, waerachtigen Godt ende Mensche, die voor ons met sijn sterven ende verrijsen aller Menschen sonde, doot ende Helle overwonnen heeft, die aen Hem gelooven: so dat het Euangelium een korte ende lange reden magh zijn, ende d’ een kort, d’ ander langh beschrijven magh. Die beschrijft het langh, die vele wercken ende woorden Christi beschrijft; als de vier Euangelisten doen. Maer die beschrijft het kort, die niet van Christi wercken, maer kortelijck aen-wijst, hoe Hy door sijn sterven ende verrijsen, sonde, doot ende Helle overwonnen hebbe, den genen, die aen Hem gelooven; als S. Petrus ende Paulus.

Daerom so siet nu daer op, + dat ghy uyt Christo geenen Mosen en maeckt, noch uyt den Euangelio een Wet- ofte Leer-boeck: gelijck tot hier toe geschiedt is, ende sommige voor-redenen, oock S. Hieronymi, schijnen te luyden: * Want het Euangelium en eyscht eygentlijck onse wercken niet, dat wy daer mede vroom ende saligh souden worden; ja het verdoemt sulcke wercken: maer het eyscht het geloove aen Christum, dat deselve voor ons sonde, doot ende Helle overwonnen heeft; ende alsoo ons niet door onse wercken, maer door sijn eygen werck, sterven ende lijden, vroom, levendigh ende saligh maeckt: so dat wy ons sijnes doots ende overwinninge mogen aen-nemen, als of wy ’t selfs gedaen hadden.

MAer dat ++ Christus in den Euangelio, daer-toe S. Petrus ende Paulus, vele geboden ende leeringen geven, ende de Wet uyt-leggen; dat sal men rekenen, gelijck alle andere wercken ende wel-daden Christi. / Ende gelijck als sijne wercken ende geschiedenissen weten, noch niet en is het rechte Euangelium weten; want daer mede en weet ghy noch niet, dat Hy de sonde, den doot ende Duyvel overwonnen heeft: alsoo en is oock dat noch niet het Euangelium weten, als ghy sulcke leeringen ende geboden weet; maer als de stemme komt, die daer seyt: Christus zy uw’ eygen, met leven, leeren, wercken, sterven, verrijsen, ende al wat Hy is, heeft, doet ende vermagh. // Alsoo sien wy oock, dat Hy niet en dringt, maer vriendelijcken lockt, ende spreeckt: Saligh zijn de armen, etc. Ende de Apostelen gebruycken dese woorden; Ick vermane, ick smeke, ick bidde. * So dat men over-al siet, hoe het Euangelium geen Wet-boeck en is; maer eygentlijck eene predicatie van de wel-daden Christi, ons bewesen, ende tot eygen gegeven, so wy gelooven. Maer + Moses in sijne boecken, drijft, dringt, dreygt, slaet ende straft grouwelijcken: want hy is een Wet-schrijver ende drijver.

Daer uyt komt het oock, dat den geloovigen geene Wet gegeven en is, daer door hy rechtveerdigh worde voor Godt; + gelijck S. Paulus seyt 1 Tim. 1,9. daerom dat hy door ’t geloove rechtveerdigh, levendigh ende saligh is. Ende en is hem niet meer van noode, dan dat hy sulck geloove met wercken bewijse. ++ Ia waer het geloove is, daer kan het sich niet onthouden, het bewijst sich, breeckt uyt door goede werken, bekent ende leert sulck Euangelium voor de lieden, ende waegt sijn leven daer aen. Ende alles wat hy leeft ende doet, dat richt hy tot des naesten profijt, om hem te helpen: niet alleen om tot sulcke genade te komen, maer oock met lijf, goet ende eere, gelijck hy siet, dat hem Christus gedaen heeft; ende volgt alsoo het exempel Christi nae.

Dat meynde oock Christus, doe Hy ten laetsten geen ander gebodt en gaf, dan de Liefde; daer aen men erkennen soude, wie sijne Iongeren waren, ende op-rechte Geloovige: want waer de wercken ende de liefde niet uyt en breken, daer en is het geloove niet recht; daer en beklijft het Euangelium noch niet, ende Christus en is niet recht erkent. Siet, nu schickt u alsoo in de Boecken des Nieuwen Testaments, dat ghyse op dese maniere weet te lesen.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

auteurs