Lutherse Bijbel (1648)

Het x. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Lof van verstandige Overheyt, hoe noodigh sy zy, ende van waer sy kome. II. Beschrijvinge van haer ampt.

I.24

HEt werck looft den Meester; ende eenen wijsen Vorst sijne handelingen.

25

Het is een gevaerlijck dinck in een Regiment, om eenen klappaert; ende een ^a haestigh snappaert wort te schande.

a Haestigh) die vol van raden, meesteren, ende roepen is.

1

Een wijs Regent is strengh: ⁺ ende waer eene verstandige Overheyt is, daer gaet het ordentlijck toe.

+ Cap. X. Gr.

2

☜Gelijck de Regent is, soo zijn oock sijne Ampt-lieden: gelijck de Raet is, soo zijn oock de burgers☞.

3

Een ongemaniert Koninck verderft lant ende lieden: maer als de Geweldige kloeck zijn, so gedijt de stadt.

4

Het Regiment op aerde staet in Godts handen; deselve geeft haer te sijner tijt eenen bequamen Regent.

5

’t Staet in Godts handen, dat het eenen Regent gelucke; deselve geeft hem eenen loflijcken ^b Cancellier.

b Cancellier) als den naesten Raet, gelijck Naeman by den Koninck van Syrien. 2 Reg. 5,1.

II.6

^* EN wreeckt niet al te nauw alle misdaet; ende en koelt uwen moet niet, als ghy straffen sult.

* Lev. 19,18.

7

Den hooveerdigen is beyde Godt ende de Werelt vyant: want sy handelen voor alle beyde onrecht.

8

Om gewelts, onrechts ende gierigheyts wille komt een Koninck-rijck van ’t eene volck op ’t ander.

9

☜Wat verheft sich de arme aerde ende assche?

10

Is hy doch enckel schandelijck slijck, terwijle hy noch leeft:

11

Ende of schoon de Genees-meester lange daer aen lapt;

12

So gaet het doch eyndelijck alsoo: Heden Koninck, morgen doot:

13

Ende als de Mensch doot is, so eten hem de slangen ende wormen☞.

14

Daer komt alle hooveerdye van daen, wanneer de mensch van Godt ^c af-valt, ende sijn herte van sijnen Schepper wijckt:

c Af-valt) dat is, Godts Woort veracht.

[fol. 23v]

15

Ende hooveerdye drijft tot alle sonden: ende wie daer in steeckt, die richt vele grouwelen aen.

16

Daerom heeft de Heere altijt den hoogh-moet geschendt, ende eyndelijck ter neder geworpen.

17

Godt heeft de hooveerdige Vorsten van den stoel af-geruckt, ⁺ ende de ootmoedige daer op-geset.

+ Luc. 1,52.

18

Godt heeft der stoute Heydenen wortelen uyt-geroeyt, ende ootmoedige aen hare stede geplant.

19

Godt heeft der Heydenen lant om-gekeert, ⁺ ende tot op den gront verdorven.

+ Gen. 19.24, 25.

20

Hy heeftse verdorren laten, ⁺ ende verstoort, ende haren name verdelgt op Aerden.

+ Deut. 29.23.

21

Dat de lieden hooveerdigh ende grimmigh zijn, ⁺ dat en is van Godt niet geschapen.

+ De Mensch en is niet boos geschapen.

22

Maer wie Godt vreest, die sal met eere bestaen.

23

Maer wie Godts gebodt over-treedt, die wort te schanden.

24

Ende de gene, die Godt vreesen, houden haren Regent in eeren; daerom behoedt Hyse.

25

Beyde de rijcke ende arme, ⁺ de groote ende kleyne en sullen sich nergens anders over beroemen, dan dat sy Godt vreesen.

+ Jer. 9,24.

26

’t En deugt niet met allen, dat men eenen armen verstandigen versmade; ende eenen rijcken godtloosen eere.

27

☜Vorsten, Heeren ende Regenten zijn in groote eeren; maer soo groot en zijn sy niet, als de gene die Godt vreest☞.

28

Eenen wijsen knechte moet de Heere dienen, ⁺ ende een vernuftigh Heere en murmureertder niet om.

+ Prov. 17,2.

29

En volgt uw’ eygen hooft niet in uw’ ampt; ende en maeckt u niet stout, als men u van doen heeft.

30

’t Is beter dat yemant sijn doen waer-neme, daer hy by gedijt; dan dat hy hem veel vermete, ende daer by een bedelaer blijve.

31

Mijn kint, zijt goets moets in tegen-spoet, ende trotst op uw’ ampt:

32

Want wie aen sijn ampt vertsaegt, wie wil dien helpen? Ende wie wil dien by eeren behouden, die sijn ampt selfs ont-eert?

33

De arme wort ge-eert om sijner kloeckheyt wille; ende de rijcke om sijner goederen wille.

34

Is nu de kloeckheyt loflijck aen eenen armen; hoe veel te meer aen eenen rijcken? ende wat eenen rijcken qualijck aen-staet, dat staet veel meer den armen qualijck aen.

1

De wijsheyt des geringen brengt hem tot eere, ^{+ +} ende set hem by de Vorsten.

+ Cap. XI. Gr.

+ Gen. 41.40, 41, 42. Dan. 6,3.

2

☜Ghy en sult niemant prijsen om sijns grooten aensiens wille; ⁺ noch yemant verachten om sijns geringen aensiens wille:

+ Psal. 113.8, 9.

3

Want de bye is een kleyn vogelken, ende geeft doch de aller-soetste vrucht☞.

4

En verheft u niet van wegen uwe kleederen; ⁺ ende en zijt niet stout in uwe ^d eere: want de Heere is wonderlijck in sijne wercken; ende niemant en weet, wat Hy doen wil.

+ Act. 12,2.

d Eere) als ghy in uwe Majesteyt ende gewelt proncken moet.

5

Vele Tyrannen hebben moeten beneden op de aerde sitten; ende is dien de kroone op-geset, daer men niet op gedacht en hadde.

6

Vele groote Heeren zijn te gronde gegaen, ende geweldige Koningen zijn anderen in de handen gekomen.

7

☜En verdoemt niemant, eer ghy de sake te vooren erkent; erkent’et te vooren, ende straft’et dan.

8

Ghy en sult niet oordeelen, eer ghy de sake hoort: ende laet de lieden te vooren uyt-spreken☞.

9

En vermengt u niet in vreemde saken, ende en sit niet by een onrechtveerdigh oordeel.