Lutherse Bijbel (1648)

Het vj. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Vermaninge om de tonge recht te bedwingen. II. Hoe men recht bescheyden zijn moet, om vrienden te maken. III. Hoe men de hemelsche Wijsheyt ondersoecken ende verkrijgen kan.

I.2

EN laet u niet te kloeck duncken, ⁺ alle man te berispen:

+ Dat zijn de splinter-richters, die haren balck vergeten.

3

Op dat uwe bladeren niet en verwelcken, ende uwe vruchten niet en verderven; ende oockdiermael niet eens en wort, als een dorre boom.

4

Want een sulck venijnigh Mensch schaedt hem selven, ende wort sijnen vyanden een spot.

II.5

WEderom, wie alles ten ^a besten uyt-leyt, die maeckt hem vele vrienden: ende wie het beste ter sake spreeckt, van dien spreeckt men wederom het beste.

a Hy is wijs ende wel geleert, Die alle dinck ten besten keert.

6

☜Houdt u met alle man vriendelijck; doch en vertrouwt onder duysenden nauwelijcx eenen.

7

En vertrouwt geenen vrient, ghy hebt hem dan bekent in der noot.

8

Want daer zijn vele ^b vrienden, ⁺ terwijle sy ’t genieten konnen; maer in der noot en blijven sy niet☞.

b Vrienden in der noot, gaen vijf-en-twintigh op een loot: maer sal ’t een harde stant zijn, soo gaender vijftigh op een aesjen fijn.

+ Vrienden zijn menigerley.

9

Ende daer is menigh vrient, die wort haest vyant; ende wiste hy een moort van u, hy seyde ’t nae.

10

Daer zijn oock sommige tafel-vrienden, ende en blijven niet in der noot.

11

Terwijle dat ’et u wel gaet, so is hy uw’ geselle, ende leeft ìn uw’ huys, als waer hy oock Huys-heere.

12

Maer gaet het u qualijck, so staet hy tegen u, ende en laet hem nergens vinden.

13

Ontreckt u van uwe vyanden, ende wacht u al-even-wel oock voor vrienden.

14

Een getrouwe vrient is een stercke beschuttinge; ⁺ wie dien heeft, die heeft eenen grooten schat.

+ Een getrouwe vrient.

15

Een getrouwe vrient is met geen gelt noch goet te betalen.

16

Een getrouwe vrient is een troost des levens: wie Godt vreest, die krijgt sulcken vrient:

17

Want wie Godt vreest, dien sal ’t wel gelucken met vrienden; ende gelijck hy is, alsoo sal zijn vrient oock zijn.

III.18

LIeve kint, ⁺ laet u de Wijsheyt onderwijsen van jonckheyt op, so wort een wijs man van u.

+ Wijsheyt.

19

Voegt u by haer, als een dieder ploegt ende zaeyt, ende verwacht hare goede vruchten.

20

Ghy moet eenen kleynen tijt om harent wille moeyte ende arbeyt hebben; maer seer haest sult ghy hare vruchten genieten.

21

Bitter is sy den ongeslepen menschen, ende een roecke-loose en blijft niet by haer:

22

Want sy is hem een harde proef-steen, ende hy werptse haest van hem.

23

Sy roemen wel veel van de wijsheyt, maer weten weynigh daer van.

24

Lieve kint, hoort nae mijne leere, ende en veracht niet mijnen raet.

25

Begeeft uwe voeten in hare boeyen, ⁺ ende uwen hals in hare hals-ysers.

+ Matth. 11.29, 30.

26

Buckt uwe schouderen, ende draegtse, ende en stelt u niet tegen hare banden.

27

Houdt u tot haer van gantscher herten, ende blijft met alle krachten op haren wegh.

28

Speurtse nae, ⁺ ende soecktse, so sult ghyse vinden; ende als ghyse verkrijgt, so en laetse niet van u.

+ Joh. 5,39. Act. 17,11.

29

Want eyndelijck sult ghy troost aen haer hebben, ende uw’ leet sal in vreugde verandert worden:

30

Ende hare boeyen sullen u een stercke bescherminge, ende hare hals-ysers een heerlijck kleet worden:

31

Sy heeft eene goude kroone met eene purpere huyve.

32

Dat selve kleet sult ghy aen-trecken, ende die selve schoone kroone sult ghy op-setten.

33

Lieve kint, wilt ghy volgen, so wort ghy wijs; ende neemt ghy ’t ter herten, so wort ghy kloeck.

34

Indien ghy geerne gehoor sult geven, so sult ghyse krijgen; ende indien ghy uwe ooren sult neygen, so sult ghy wijs worden.

35

Zijt geerne by de Ouden; ende waer een wijs Man is, tot dien houdt u. Hoort geerne Godts Woort, ende merckt de goede spreucken der Wijsheyt.

36

Waer ghy eenen vernuftigen man siet, tot dien komt met vlijt, ende gaet steets uyt ende in by hem.

37

Betracht altoos Godts Geboden, ende gedenckt steets aen sijne woorden; die sal uw’ herte volkomen maken, ende u geven wijsheyt, gelijck ghy begeert.