Lutherse Bijbel (1648)

Het v. Capittel.

Heeft twee deelen: I. Eene gelijckenisse van eenen wijn-bergh. II. Verklaringe van deselve gelijckenisse.

I.1

WEl-aen! ick wil mijnen Beminden een liet mijns Neefs singen, ⁺ van sijnen wijn-bergh; mijn Beminde heeft eenen wijn-bergh aen eene vette plaetse.

+ Cant. 8,11. Psal. 80,9. Esa. 27,2. Ier. 2,21. Matth. 21,33. Marc. 12,1. Luc. 20,9.

2

Ende hy heeft hem omtuynt, ende met steen-hoopen verwaert, ende edele wijn-rancken daer in geplantt: Hy bouwde oock eenen toorn daer in; ende groef eene wijn-persse daer in: ende verwachtede, dat hy druyven soude voort-brengen; maer hy bracht wilde druyven voort.

II.3

NU oordeelt ghy borgers te Ierusalem, ende ghy mannen Iuda, tusschen my, ende mijnen wijn-bergh.

4

Wat soude men doch meer doen aen mijnen wijn-bergh, ’t welck Ick aen hem niet gedaen en hebbe? waerom heeft hy dan wilde druyven voort-gebracht, doe ick verwachtede, dat hy druyven voort-brengen soude?

5

Wel-aen! ⁺ Ick wil u vertoonen, wat ick mijnen wijn-berge doen wil: Sijn want sal wegh-genomen worden, dat hy verwoest worde; ende sijn tuyn sal verscheurt worden, dat hy vertreden worde.

+ Psal. 80,13.

6

Ick wil hem woest liggen laten, dat hy niet besnoeyt, noch om-gehackt en worde; maer distelen ende doornen daer op wassen: ende ick wil den wolcken gebieden, dat sy daer niet op en regenen.

7

^a Maer des HEEREN Zebaoth wijn-bergh is het huys Israëls; ende de mannen Iuda, sijne lieflijcke wijn-rancken: Hy wacht op recht, siet, soo is’t schinderye; op gerechtigheyt, siet, soo is ’t klage.

a Hier beduydet de propheet, wat de wilde druyven zijn, schier tot aen het eynde des capittels. Eccl. 10,16.

8

Wee den geenen, die ’t een huys aen ’t ander trecken; ende den eenen acker tot den anderen brengen, tot dat daer geene ruymte meer en zy, dat sy alleen het lant besitten.

9

[Het is] voor de ooren des HEEREN Zebaoth: [wat geldet] soo niet de vele huysen sullen woest worden, ende de groote ende fijne ledigh staen?

10

Want tien ackeren wijn-bergs sullen slechts een ame geven; ⁺ ende een mudde zaets sal slechts een schepel geven.

+ Amos 6,2.

11

Wee den genen, die des morgens vroegh op zijn, ⁺ om hen des suypens te beneerstigen; ende sitten tot in de nacht, dat haer de wijn verhittet:

+ Prov. 23.29, 30.

12

Ende hebben harpen, psalters, trommelen, pijpen ende wijn [in] haer wel-leven; ende en sien niet op het ^b werck des HEEREN, ende en schouwen niet op het maecksel sijner handen.

b Werck) Dat is, wat Godt gebiedt ende hebben wil.

13

Daerom sal mijn volck moeten wegh gevoert worden onversiens: ⁺ ende sijne heerlijcke sullen honger lijden, ende sijn gemeyn volck dorst lijden.

+ Amos 6,7.

14

Dies-wegen heeft de Helle de ziele wijt op-gesperret, ende de kele open gedaen sonder alle mate; dat onderwaerts varen, beyde hare heerlijcke ende gemeyne man; beyde hare rijcke, ende vrolijcke.

15

Dat een yegelijck hem bucken moete, ende een yegelijck verootmoedigt worde, ende de oogen der hooveerdigen vernedert worden.

16

Maer de HEERE Zebaoth verhoogt worde in ’t recht, ende Godt die heylige geheyligt worde in gerechtigheyt.

17

Daer sullen dan de lammeren haer weyden in gener stede; ⁺ ende vreemdelingen sullen hen geneeren [in] de woestijne der ^c vetten.

+ Ies. 14,30. Psal. 22,30. Ies. 10,16. Amos 4,1.

c Vetten) Dat is, der grooten ende rijcken, die verdreven zijn, ende haer goet moeten achter hen woest laten.

18

Wee den genen, die [hen] te samen koppelen met loose stricken, onrecht te doen; ende met wagen-zeelen, te sondigen.

19

Ende spreken: Laet spoedigh ende haestelijck komen sijn werck, dat wy ’t sien; ⁺ laet herwaerts varen ende komen den aenslagh des Heyligen in Israël, dat wy ’t vernemen.

+ Iob. 22,14. Ies. 28,10. Malach. 3,14. 2 Pet. 3,3.

20

☜Wee den genen, die het quade goed, ende het goede quaet heeten; die uyt duysternisse licht, ende uyt licht duysternisse maken; die uyt suer soet, ende uyt soet suer maken☞.

21

Wee den genen, ⁺ die by hen selven wijs sijn, ende houden hen selven voor verstandigh.

+ Prov. 3,7. Rom. 12,16.

22

Wee den genen, die helden zijn wijn te suypen; ende krijgs-mannen in vol-drincken.

23

Die den godt-loosen recht spreken om geschenck wille, ⁺ ende het recht der rechtveerdigen van hen wenden.

+ Prov. 17,15. cap. 24,24.

24

Daerom, ⁺ gelijck als des vyers vlamme stroo verteert, ende de gloet stoppelen wech neemt; [alsoo] sal haer wordtel vervuylen, ende hare spruyten op-varen als stof: want sy verachten de Wet des HEEREN Zebaoth, ende lasteren de woorden des Heyligen in Israël.

+ Exod. 15,7. Ies. 9,18.

25

Daerom is de toorn des HEEREN vergramt over sijn volck, ende streckt sijne hant uyt over hen, ende slaetse, dat de bergen beven; haer lichaem is gelijck als dreck op de strate: ⁺ ende in dien allen en laet sijn toorn niet af; maer sijne hant is nog uyt-gestreckt.

+ Ier. 10,6. Ies. 9.11, 16, 21. cap. 10,4.

26

Want hy sal een baniere op-werpen verre onder de Heydenen, ⁺ ende deselve locken van het eynde der aerde: ende siet, haestelijck ende snellijck komen sy aen.

+ Dat zijn de Chaldeen.

27

Ende daer en is geen onder hen moede, oft swack; niemant en sluymert, noch slaept; geenen en gaet het gordel op van sijnen lendenen, ende niemant en scheurt een schoe-riem af.

28

Hare pijlen zijn scherp, ende alle hare bogen gespannen: harer peerden hoeven zijn gelijck als rotsen geacht, ende hare wagen-raderen als een storm-wint.

29

Sy brullen als leeuwen, ende brullen als de jonge leeuwen: sy sullen bruysen, ende den roof aen-grijpen, ende daer van brengen, dat niemant redden en sal.

30

Ende sal over haer bruysen te dier

[fol. 3r]

tijt, gelijck als de zee: Als men dan het lant aensien sal, ⁺ siet, soo is ’t duyster van angst, ende ’t licht en schijnt niet meer boven over hen.

+ Ies. 8,22.