XIX. Van din dat si onsen Here bat dat hi hare name sine gracie van sutheiden ende hise en andre gave.Ghi heren ende vrowen, hoert
Wat ic u sal noch brengen voert,
Opdat ic can, met corten warden:
Ic sal u seggen van Lutgarden
6275
Noch een wel schone exempelkijn,
Dat nutte sal te horne sijn
Ende oc hen allen sal behagen
Die Godes minne int herte dragen.
Dis wanic wel, opdat si dan
6280
Vernemen willen watter an
Geleget, ende int herte binnen
Verstaen wat ho(e)rt ter Godes minnen.
Want die der minnen willen plin,
Si moten merken ende sin
6285
Hoe verre dat men volgen moet
Hars willen; want si dikke doet
+Begeren meer dan imens cracht
Geleesten can met sire macht.
Daeromme radic al dengenen
6290
Die hen ter minnen dinste wenen1
Of die te harre scholen gaen,
Dat si hen pinen wel verstaen
Die wart die ic hen sal ontbinden;
Want sire in selen mogen vinden,
6295
Opdat si weten dat begeren
Wat hen mach helpen ende deren,
Wat hen mach schaden ende vromen;
Want die ter minnen willen comen,
Geloevens wel den worden mijn,
| |
[p. 64] | |
6300
Si moten onderscheedech sijn;
Si moten weten hoe men sal
Bi goeder minnen liefgetal
Met Goede werden, onsen Here;
Want menech poget dikke sere
6305
Ter minnen wert met hastechheiden,
Die met gemake moet ontbeiden
Eer hi volbrenget sinen ganc,
Wille of en wille an sinen danc,
Dergerre, din hi was ontgaen;
6310
Masschijn die selen also saen
Ochte eer, al volgen si met staden,
Volcomen toter Gods genaden.
Hoe dat geschit, mach igewelc
Wel merken, want hets heden selc
6315
Die hem der minnen onderwindet,
Bidis dat hi so sute vindet
+Die ufeninge in din beginne
Dat hise vestt in sinen sinne
Alse emmermeer te sine in din,
6320
Dat hi der minnen wille plin
Gestadelic al sonder sparen;
Mar wel gevalt dat hi verswaren
Hem welt maschin met selken dingen
Die hi nit wel en can volbrengen.
6325
Es dan dat sake datten taent
Sijns selves wille, die wel waent
Volbrengen dis hi nit ne can
Geleesten, moet hi bliven dan
Te ijoncst van sinen daden achter,
6330
So sal hijs hebben groten lachter,
Dat seggic u; want hets en ris
Die hastet omme sijn verlis,
Daer hi namaels te sire vromen
Met goeden staden mochte comen.
6335
Daeromme schijnt het wel gevuge
Dat igewelken dat genuge
Daeran geleget sine hate,
Ende oc intides varen late
Dis hi te ijoncst ontberen moet,
6340
Want mate es tallen spele goet.
Wetti warumme ic dit ontbinde?
Om een exempel dat ic vinde
Alnoch gescreven van der vrowen,
Dat ic u sal te goeder trowen
6345
Vertrekken, die int herte binnen
Gevult onsteken u van minnen
+Alse u betamet, mar idoch
En hebt vernomen nit alnoch
Al welken wech gi motet gaen,
6350
Wildi ter minnen dinste staen;
Die onderschedechheit, ic meene,
Daer wel Lutgart, die maget reene,
In coste suken har heijach,
Als ic u wel beto(e)gen mach,
6355
Opdat gi wilt geloeven mi.
Nu hoert mi dan: Die maget vri
Hadde enen dogdeliken sede,
Daer ic u eer af horen dede
En schone exempel ende inwaer,
6360
Al dochtt masschijn u somen swar,
Bidis dat selke dat ontgouden
Die met gemeenen rade wouden
Din sede goet hare ave breken;
Dat was dat si van elker weken
6365
Dis sonnendages plach te gane
Tin Gods outare ende daer tontfane
Dat sacrament gebenedijt.
So hevet sent op enen tijt
Gedaen die maget utverkoren
6370
Gelijc dat si dis plach tevoren;
Si hadde ontfaen dat sacrament
Te goeder wilen; dis si sent
In corten stonden wart geware
Bidin dat het begonste an hare
6375
Saen oppenbaren sine cracht.
Wat wondre? Want die hevet macht
+In hemele ende in herterike,
Dats Ihesus Kerst, die dagelike
Ons voedt mettin lichame sijn,
6380
Hi hevet in har herte fijn
Dis dages sijn hosteil genomen
Ende es met hare ontbiten comen
Van sire spisen, die hi brachte
Met hem, daer hise met so sachte
6385
Tin selven stonden heft gevudet
Dat si wel lettel wart gemudet
Van din ontbitene even lanc
Dat het gedurde; want si dranc
Der minnen wijn met groten toegen
6390
So dat sire ave wart in hoegen;
Si dranc daer uter volre maten
Din suten wijn van karitaten,
Die goet es buten allen prise,
Daer Ihesus Kerst van paradise
6395
Af schinker was, die an din stonden
Dis schinkede ute sinen wonden
So groten coep1, dat hiser mede
In groter ioijen wesen dede.
Si was in hogen ende blide;
6400
Die vroude wart hare an din tide
So over swinge2 int herte binnen,
Dat si ne conste van der minnen
Te vollen werden nit versaedt.
Mar saen wart sire af so begaedt,
6405
Dat si op eten noch op drinken
En achtte nit, noch oc gedinken
| |
[p. 65] | |
+En conste omme andre dinc negeene
Dan omme dat si minde allene;
Si doegde suten orewoet1;
6410
So sere was hare oc die moet
Vervloten2 op hare minnekijn,
Dat si begerde lange sijn
Also met hem in eenechheiden.
Mar nit ne mochte sijs verbeiden,
6415
Want cort die spacie was daertoe
Bidis dat was gesongen doe
Ter selver wilen die middach
Din men na messen singen plach,
Ende oc die cymble was geslegen,
6420
Die die ijonfrowen plach gewegen
Te haren refrotoere3 wert.
Wat mach dan doen die maget wert,
Lutgart, die es gevudet binnen
So metter spisen van der minnen,
6425
Dat sire ongerne af scheeden sal,
Mar banderside in dat getal
Moet emmer sijn van din ijonfrowen,
Sal si voldoen te goeder trowen
Dat dordoe wiset die si draget?
6430
Nu hort: hir mogdi van der maget
En bispel merken harde goet,
Hoe men der minnen volgen moet
Nit al te verre, mar te maten:
Die vrowe, die doen ende laten
6435
Wel conde, na dat si vernam
Datt hare meest te baten quam,
+Ende oc versach dat si dat een
Moste emmer laten van den tween,
Si mikde dat het nutter ware
6440
Dat si intijds gesellde hare
Mettin convente in dat gemeene
Dan dat si langer bleve allene
In eenechheiden (dat men soude
Bevaen, wart dat sijs plegen woude
6445
Tin selven nameliken tide);
Mar oc versach si banderside
Dat schade groet daer an gelage
Wart dat si so dis eenes plage
Dat si dat ander liete bliven,
6450
Dat mochte an imene el becliven,
Waert dat hi dis en lettelkijn
Gesmakede in dat herte sijn.
Nu mogdi merken wis si plach,
Die maget edel: doe si sach
6455
Dat si moste emmer henen gaen
Te reftre wert, began si saen
Te Gode senden ene bede
Die si met corten warden dede.
Idoch so was si hastelike
6460
Van Gode ontfaen in hemelrike.
Wildi nu weten wat si bat?
Ic salt u seggen omme dat
Dat gis oc selt te bat bekinnen
De vriheit van gerechter minnen,
6465
Daer si in imene es becleven.
Tin selven tiden was begeven
+T Aiwires ene vrowe goet
Die, alsic wane ende ic verstoet
Doe ic der vrowen vite las,
6470
Ver Ysabeel gemanet was;
Die vrowe, al was si wel geraket,
Nochtan so hadde si gesmaket
Van langen tiden dar tevoren
Groets ongemakes, dar si toren
6475
Wel dikke af dogede ende leet;
Want Got, die gheecelt ende sleet
Met sire vaderliker roeden
Din hi vorkiset, dats den goeden
Din hi in sinen boeke brievet
6480
Nadat hi weet datt hem gerievet,
Hi gaf oc derre selver nonnen,
Daer ic af hebbe nu begonnen
Te seggene, ene plage swar;
Want daer tevoren menech ijar
6485
Lach si bevaen met groter qualen
So dat met rade noch met talen
Noch fisicien, noch ander man,
Die hem dis onderwinden can,
En conste nit en twint gehelpen
6490
Der siker nonnen, noch gestelpen
It van der qualen die si droch,
Dor al dat men dis pijnde gnoch.
Mar hort noch wonder van der plagen:
| |
[p. 66] | |
Die nonne si lach so beknagen
6495
Dat si gelijc den doden scheen,
Want hare en was huut ende been
+Mar bleven, so was al vertert
Dat it gedroch te live wert.
Nochtan so was selk die manire
6500
Van harre plagen, dat si schire
Moste emmer alle dage ontbiten;
Ende oc en conde si gequiten
Har selven nit met ere werven;
Want si van honger waende sterven,
6505
En hadde si nit telker uren
Daertoe noch gheten; dat geduren
Moste al den dach ende al den nacht.
Nochtan so was hare al die crucht
Van haren leden so ontgeven,
6510
Dat si al even cleene bleven
Ende even cranc ende even mat,
Hoe dikke so si dranc ende at.
Aldos so was dat cranke wijf
Van qualen worden so kaitijf,
6515
Dat si ne conde noch gegaen,
Noch opgesitten, noch gestaen,
Noch ander dinc gedoen negeene
Dan liggen allewege allene.
Dis plach gedades die ijoufrowe;
6520
Dis si wel dikke moste rowe
Int herte doegen vele swar,
Ende oc din vrowen, die aldaer
Hars mosten plegen, dikke in pine
Met harre qualen stont te sine;
6525
Want si se hoeven ende lieden1,
Ende oc met groter besechheiden
+Hars namen ware in elker stonde,
Want sijs ontberen nit ne conde.
Mar nu willic u van Lutgarden
6530
Volseggen voert met welken warden
Si hevet har gebet gedaen
Eer si van daer es opgestaen.
Si seide: ‘Almechtech vader, Got,
Die vrijlic hebbet u gebot
6535
In dese werelt over al,
Dat emmermeer geduren sal,
Van uwer spisen hebbedi
En entremes gegeven mi
Dat ic wel gerne, opdat ic mochte,
6540
Gebroke nu; want ine rochte
Der spisen nit dar die lichame
Met werdt gesaedt, opdat mi quame
Also te pointe u entremes,
Dat mi hir nu gegeven es,
6545
Dat ics gebruken mochte nu.
Mar neenic nit! Dis biddic u,
Almechtech Got, wel sute Here,
Dat gi dor uwes selves eere
Dic grote ioye ende dat delijt
6550
Dat mi so saedt op desen tijt
Dat mi bat wesen nit ne mach,
Al doet van mi op desen dach
Also dat ics nemmeer ne si
In inne ende het ne volge mi
6555
Nit vorder oc; want ic moet saen
Van henen scheeden ende gaen
+Te reftre wert mettin convente
Daer sijn gerechtet die pulmente
Die anders smaken; mar idoch
6560
Motikker gaen ontbiten noch,
Al es mi dat te doene swar,
Want mi die cymble eeschet daer.
Mar, Got almechtech, vader mijn,
Sent dat ic hir nit langer sijn
6565
En mach met u in eenechheiden,
(Want ic moet gaen al sonder beiden
Te reftre wert mettin ijonfrowen),
So biddic u met goeder trowen
Dat gi die vroude ende dat dedut,
6570
Gelijc dat ics hir ga nu ut,
Ere andre gevet al geheel
Die dis behoeft, dats Ysabeel,
Die ghinder leget so verpinet
Dat si gelic den doeden schinet;
6575
Want hare commer es so swaer
Dat si gedaeds moet liggen; mar
Nochtan en can si nit met rasten
Geleven, moet si langer vasten
Dan elke spacie van ere uren
6580
Al lidende over mach geduren.
Dis moet si plegen al den dach
Ende al den nacht, dat sere mach
Dengenen namelic verwegen
Dis hars alteenen moten plegen.
6585
Mar eist u wille ende u gebot,
Genadech vader, sute Got,
+Dat si der spisen van der minnen
Gevule en deel int herte binnen,
Ic wane wel dat sise sal
6590
So binnen voeden, dat si al
Der andre spisen sal vergeten;
Want die van derre spisen eten,
Dic andre es hen saen verleedt.
Nu biddic u dan, eer gi scheedt
6595
Met uwer spisen doch van mi,
Dat mine bede ontfangen si,
Want ine mach hir letten nit.’
Mettesen warden henen schit
Die maget ende es wech gegaen.
6600
Mar hoe die bede wart ontfaen,
| |
[p. 67] | |
Salic u seggen altehant
Na din dat ict gescreven vant.
Nu hort, gi vrowen ende heeren,
Dat u die sute Got mote eeren!
6605
Ic sal u seggen wonder groet,
Hoe Got, die alle dinc geboet,
Wart onderhorech sire brut:
Want eer die bede was al ut
Gedaen ende oc ten inde comen
6610
Die wart, so wart hare al genomen
Die sute smak van din delite;
Dis es si worden also quite
Alse of sire oit hadde sonder
Geweset. Mar en meerre wonder
6615
Sal ic u seggen, wildijt hoeren,
Hoe Ysabeel began verschoeren1
+Lutgarden, die daer henen ginc;
Want si so grote vrowde ontfine
Int herte binnen, dar si lach,
6620
Van minnen, dat si rip: ‘Owach!
Almechtech vader, wat doedi?
Got, Here, uwe minne doedet mi!
Mi dunket dat mi therte binnen
Verswelten sal van uwer minnen,
6625
Moet sijs gewerden, eer it lanc!
Genadech Got, dis hebbet danc!
Want sider dat ic, arm wijf,
Ontfine van mire moeder lijf,
En wardic noit dos in hogen.
6630
Hoe salics u gedanken mogen
Te vollen gnoch, Got, Here mijn?
Want gi mi doet nu wale in schijn
Dat mijns en es nit al vergeten,
Al es mijn arme lijf versleten
6635
Van qualen, die mi dikke swart.
Want so mijn herte es nu verclart
Van starker minnen ende ontfunket,
Dat over waer mi selven dunket
Dat ic ben al genesen nu.
6640
Wel sute Got, dis dankic u!’
Aldos so lach tin selven tide
Die vrowe in hogen ende blide,
Ende oc van minnen so bevangen,
Dat hare en conde nit gelangen
6645
Om eten noch om drinken mede
Gelijc dat het tevoren dede.
+Want hare minne, die si droech
Int herte binnen, so versloech
Din honger, dat hi nit ne conde
6650
Genaken hare in langer stonde;
Mar al din nameliken dach
Si so versaedt van ioyen lach,
Dat hare algader wart ontgeven
Die honger ende so verdreven,
6655
Dat si en hadde gheeten nit,
So wat dat hars ware el geschit,
Noch min noch meer, no groet no clene;
Mar liggen ende sijn allene
In ioyen, dat was har ambacht
6660
Beide al din dach ende al din nacht
Ende oc dis anders dags al mede.
So lange Got geduren dede
In haren sinne dat dedut,
Dat si wel hadde oc din al ut
6665
Gevastet. Mar Lutgart, die fine,
Die sach dat hare also te sine
Gelievede in dire eenechheiden,
Ende oc die vrowe sach ontbeiden
So lange eer si ontbiten woude,
6670
Dat die nature werden soude
Daraf gekranket al te sere
Waert dat si plage dis emmeere,
So ginc te Gode bidden lise
Dat hi die gheestelike spise
6675
Der siker nonnen weder name,
Die meer verswarde din lichame
+Dan hi tevoren was verswart.
Dos heft die vrië magt Lutgart
Der kranker nonnen met gewelde
6680
Met harre beden, daer si melde
Af was altoes ende allewege,
Gequitet vore al har gelege1
Ende oc te pointe weder brachtt.
Mar hoe dat sider wart gesachtt
6685
Har ongemac ende hoe genesen
Wart Ysabeel, sal ic u lesen
Ende oc met corten warden voert
Vertrekken, die mi gerne hort
Der vrowen vito in didscher spraken
6690
Ontbinden ende u kundech maken.
|
|