XV. Van din dat hare verboden was dal sacrament tontfane ende hoe dat gewroken was.Wildi noch horen van der nonnen
Daer u dit dicht af es begonnen,
Dat es Lutgart, die maget fijn,
En harde schone exempelkijn,
4535
Daer igowele in mach bekinnen
Die vriheit van der Godes minnen?
+Ic saelt u seggen, hort na mi:
Die maget edel ende vri
Hadde enen sonderlingen sede,
4540
Die goet was ende schone almede:
Dat was dat si met groten ghere
Elks sonnendages tin outere
Tis pristers handen lise ginc
Ende daer dat sacrament ontfinc,
4545
Dat hoge, dat gebenedijde,
Dat Got sacrerde teenen tide
Met sinen werdeliken monde,
Dat was aldaer ter selver stonde
Dat sine ijongren alle saten
4550
Dis donresdags met hem ende aten,
Alse hi dis vriëndags darna
Gepassijt wart in Golgatha:
Dit es dat werde sacrament
Ende oc dat starke muniment1
4555
Dat Ihesus Kerst ons, menschen, lit,
Doe hi van derre werelt schit,
Op minne ende op gerechte trowe.
Dat plach ontfangen die ijonfrowe
Elcs sonnendags te goeder tijt;
4560
Want menech gheestelic delijt
Plach sire dikke vinden in
Ende ander menech groet gewin
Van vromen, die hare anewies.
Mar doe die vrowe en stukke dis
4565
Geplogen hadde in derre wise,
Die viant, die can tonen lise
Die stukken daer hi mede veet
Dengenen die nit vaste en steet
+In karitaten ende in minnen,
4570
Hi heft hen somen, die daer binnen
Begeven waren, brachtt tevoren
Dat si begonsten hebben toren
Van derre dinc ende oc beneden
Dat wilde trekken dos te seden,
4575
Dis nit ne plagen int gemeene
Die vrowen daer, Lutgart allene.
Mar die benidet dat geschit
Din evenkersten goedes it,
Och die afhonst int herte dreget,
| |
[p. 48] | |
4580
Ic seggu dat hem so verweget
Die nijd darbinnen, dat hi moet
Blameren anders mannes goet.
Dit mach men merken al den dach,
Want nijd es selc dat hi ne mach
4585
Int herte bliven nit verborgen,
Daer hi met nideliken sorgen
Die redene hevet in verwonnen.
Aldos so worden oc die nonnen
Verladen so met swaren nide,
4590
Dat si ne conden an din tide
Nijt wel gedogen van der vrowen,
Dat si aldos met goeder trowen
Elks sonnendags allene ginc
Daer si dat sacrament ontfinc,
4595
Sonder begrijp noch sonder schade.
Dis vonden si in haren rade
Dat si Lutgarden die costume
Afbreken souden, dis si cume
+Met eeren selen ende vromen
4600
It lichte mogen overcomen.
Nochtan so sijn si noch in din
Begrepen, dat het sal geschin
Opdat sijt mogen dan volbringen.
Aldos bedachtt die nonnen gingen
4605
Te harre abdissen ende saen
Der vrowen hebben doen verstaen
Ontplokenlic ende oppenbare,
Dat het nit wel gevuge en ware
Dat men gedogede ere allene
4610
Dis nit ne plagen int gemeene
Die andre nonnen; want daermede
So ware ontmakt die clostersede.
Daeromme baden altesamen
Die nonnen, die dat toegen quamen
4615
Der vrowen, dat sijt ave leide
Ende oc voertane meer ontseide
Dat sacrament also tontfane
Lutgarden ende nemmeer te gane
Elks sonnendags ter Gods offranden.
4620
Mar dat sal comen noch te schanden
Dengenen diet ontmaken nu;
Dis wanic wel, ic segget u:
Want hi die blome es van den velde,
Ende es sijns selves also melde,
4625
Dat hi ne can nit min gegeven
Dengenen die in minnen leven
Sijns selves dan hem selven al,
Ende ons sijn sacrament beval
+In elker sonderlinger messen
4630
Te nuttene in gedinkenessen
Sijns selves ende sire minnen,
(Die hi ons dede wel bekinnen
Doe hi om onsen wille starf
Ende ons dat rike sijn verwarf)
4635
Wel seggic u dat hi begert
Dat elc tin sacramente wert
Met vriër herten hem bekire,
Dat menschen nie en was te dire,
Mar al der werelt es gemeene.
4640
Warumme sal Lutgart allene
Dis moten nu ontberen dan?
Ic seggu wel dat ic en can
Die dinc gemerken nit, warbi
Dit redene of gevuge si.
4645
Nochtan so wart also beraden,
Omdats die nonnen hare baden,
Die vrowe dat si sonder beide
Ontboet Lutgarden ende onsseide
Dat sacrament tontfangene hare
4650
In allen tiden, het ne ware
In feesten ende in hogen dagen
Of dats die vrowen allen plagen.
Mar doe die fine magt, Lutgart,
Mettin verbode was verswart
4655
So commerlic in derre wise,
Din coninc van din paradise
Began sijs danken altehant
Met harde vriër herten; want
+Si wiste wel al oppenbare,
4660
Al was dat sake dat men hare
Dis sacramentes was onhout,
Dat Got, die alles heft gewout,
Die schade wel versetten mochte
Hare anderssins, opdat si sochte
4665
Socors an hem van derre saken,
Ende oc deelechtech hare maken
Dis sacramentes alle stonde,
Opdat si dis verdinen conde
Met karitaten ende in minnen;
4670
Want wie so vrome welt gewinnen
Van desen sacramente goet,
In karitaten wesen moet;
Ende es dat sake dat hi es
In karitaten, si gewes
4675
Dat hi met elker vromer daet
Dat sacrament int herte ontfaet.
Daeromme bleef Lutgart, die goede,
Verduldech ende in goeden moede,
Ende alles dankede onsen Here;
4680
Want sine minnede also sere,
Dat si gevulde wel van binnen
Dat si met harre starker minnen
Dat sacrament soude innechlike
Ontfaen met eeren dagelike,
4685
Al waest van buten hare ontgeven.
Dos es die magt terasten bleven.
Mar Got, dic caninc van din trone,
| |
[p. 49] | |
Die al te schowene es gewone
+Met conden ogen dat men doet
4690
In elker stede, est quaet, est goet,
Ende alle dinge die geschin,
Hi hevet schire wel versin
In welker wise ende om wat saken
Met harre boser achterspraken
4695
Ende oc met haren fellen nide
Die vrowen hadden an din tide
Lutgarden, sire brut, benomen,
Dat si nemmeer ne mochte comen
Dis sonnendags na haren sede
4700
Te sire offranden, die hi dede
Din eweliken vader sijn,
Ihesus, Lutgarden minnekijn.
Mar die gerecht vonuesse gevet
Van allen saken die men hevet
4705
Vor hem te handelne alle stonde,
Gedogen lange nit ne conde
Al sonder wrake dat Lutgart
Also tonrechte was verswart
Van din ijonfrowen, ende onsseget
4710
Was hare dis men nit ne pleget
Tonsseggene allen goeden lieden.
Daromme gaf hi dat te mieden
Hen allen, die te rade waren
Daer men Lutgarden soude ontwaren1
4715
Dis sacramentes, dat hen somen
Die doet ghaelinge es overcomen
Ter wraken over haren nijt,
Daer si der magt gebenedijt,
+Lutgarden, met te haren schaden
4720
Dat sacrament onttrekken daden.
Oe es selc paiment gegeven
Din andren, die te live bleven,
Dat si geplaget worden alle
Met commerliken ongevalle
4725
Van starken reden ende sochten,
Die si gedragen nit ne mochten
Al sonder grote noet, warbi
Si hebben wel verstaen dat si
Verbolgen hadden vele sere
4730
Den hogsten coninc, onsen Here,
Ende oc mesgrepen an Lutgarden.
Daromme si nit lange en sparden
Maer moetgemeene ende altesamen
Si toter vrowen alle quamen
4735
Ende alle op hare vocte vilen
Omedechlike. Mar dat knilen
En heft nit lange aldaer gedurt;
Want so daerave wart berurt
Die maget, dat si seide: ‘Owi,
4740
Staet op, gi vrowen, wat doedi?
Wat sukedi? Mescomt u it?
Dat segget mi; want ic u nit
En sal van helpen avegaen;
Mar so salic in staden staen,
4745
Magic, u allen sonder wanc,
Dat ghijs mi selet weten danc;
Dat seggic u in goeder trowen.’
Doe spraken weder die ijonfrowen:
+‘Aï, Lutgart, hebt onss genade!
4750
Wi sijn die u met bosen rade
Benomen hebben, maget reene,
Dat gaen tin sacramente allene,
Gelijc dat gi tevoren plaget.
Mar dor genade, schone maget,
4755
Ontfarme u onser groter pinen,
Daer Got met doet ons allen schinen
Ende oc bekinnen oppenbare
Dat wi gesnevet hebben sware
Ende oc mesgrepen iegen u
4760
Sere utermaten, dis wi nu
Te beternessen willen staen;
Want dat wi hebben quaet gedaen
Ende u dat sacrament benomen,
Dats ons te groten leede comen
4765
Ende oc te schaden harde groet.
Aï, ontfarme u onser noet,
Magt utvercoren ende fijn,
Daer wi so met verladen sijn
Dat wi der doet becoren selen
4770
Of langer qualen moten quelen,
Hen si dat gi ons, vrowe goet,
En vordeel van genaden doet
Ende ons met uwer beden schone
Iegen din coninc van den trone
4775
Versoenet, vrowe, ende oc verdinget
Ende ons te rasten weder bringet.’
Antwerde gaf op dese wart
Die welgerakde magt, Lutgart,
+Din vrowen weder ende seide:
4780
‘Gi vrowen, grote omodechheide
Hebdi getoget nu dat ghi
Te voeten sijt gevallen mi,
Dis ic onwerdech harde ben.
Mar Got hi moett vergeven hen
4785
Die hebben mi gepijnt te derne,
Ende ic vergevet hen wel gerne.
Nu sijt te rasten, gi ijonfrowen;
Want ic u al te goeder trowen
Vergeve dat gi hebt mesdaen.
4790
Nu latet dan u sorgen staen;
Die selve Got, die allen lieden
Vergeldet met gerechter mieden
Dat si verdienen sonder wanc,
Eist hastelic, eist over lanc,
4795
Ende elken geldet van den sinen,
Al hevet hi met swarre pinen
Nu tesen stonden u verladen,
| |
[p. 50] | |
Hi sal u weder met genaden
Vertrosten schire; want hi weet
4800
Dat u berowet ende es leet
Dat gi mi hebbet doen onsseggen
Dat sacrament ende aveleggen,
Dis ic op elken sonnendach
Ter Godes eeren wilen plach.
4805
Nu sijt terasten, vrowen mijn,
Ic sal met mire beden sijn
Uwe advocate ende u verdingen
Vor Gode, opdat gi wilt gehingen
+Dat ic dis weder si in inne,
4810
Dis mi sine utvercorne minne,
Die ic int herte drage, allene
Doet plien ende andre dinc engeene.’ -
‘Aï, Lutgart,’ doe weder sprac
Dabdesse, die groet ongemac
4815
Gelijc den andren, die tevoren
Gemaket hadden desen toren,
Oc dogede ende pine swar
Daer si wel waende al over waer
Af sterven emmer eer it lanc,
4820
‘Gi motes hebben groten danc
Dat gi ons hebbet wel getroestt.
Wildi, wi mogen sijn verloestt
Van onsen leede in corten stonden;
Wildi, wi bliven noch gebonden
4825
Van onser qualen, die ons dert.
Mar kiret dit ten besten wert
Ende ons verloestt van onsen sere!
Datt u vergelde Got, die Here!
Nu si u, vrowe, dan gegeven
4830
Die dage die gi selet leven
Die orlof allen tijt te gane
Daer men met eeren plegt tontfane
Dat sacrament gebenedijt,
Dis gi so wale werdech sijt,
4835
Dat het noch schinet wale ons somen,
Die sijn te groten schaden comen,
Bidis wijt u onsseiden eer.
Daeromme sijt voertane meer
+Dis seker, maget wel gedegen,
4840
Dat wijs nemmeer en selen plegen.’
Na dese tale al sonder beide
Lutgart die knin ter erden leide
Ende een gebet begonste lise
Te Gode van din paradise
4845
Te sendene over die ijonfrowen.
Dat hevet si met goeder trowen
In corten stonden so gedaen,
Dat sijs geware worden saen;
Want also schire alse emmermeere
4850
Die bede quam vor onsen Here,
So wart gestelpet al die noet,
Die si gedoeget hadden groet
Van swarre plagen, sent dat si
Der maget edel ende vri
4855
Te haren ijammerliken schaden
Dat sacrament verbeiden daden.
Ende alse doe die plage swar
Gestelpet was, al over waer
So seggic u dat daer negeene
4860
So koene en was, no groet, no clene,
Die sider spreken dorste en wart
Warbi dat mochte sijn verswart
Lutgart, die magt van hogen prise.
Nu hort, gi alle: in derre wise
4865
So togde Got al oppenbare
Ho wel gedegen dat si ware
In kuritaten ende in minnen.
In desen mach men oc bekinnen
+Dat si mesdoen sere utermaten
4870
Die goede menschen nit ne laten
Gebruken dis hen Gut gehinget;
Want die hen toe die gracie bringet
Dat si vermogen sonder pine
Daer hi begert af gheert te sine,
4875
Hi es te wrekene oc gereet
Op elken die se wedersteet,
Dat si dis moten bliven achter,
Beide hare schade ende sinen lachter.
Dit wisten oc die nonnen wale,
4880
Die sonder alle wedertale
Lutgarden sijn gegaen in hant,
Die se absolverede ende ontbant
Van Godes halven an din tide
Van allen commere ende nide
4885
Daer si verladen mede waren.
Nu motons allen so bewaren
Die maget edel ende fijn
Dat wi ontcomert moten sijn
Van allen noseliken dingen,
4890
Die menech herte in pinen bringen,
Ende ons dat ewelike leven
Ten ijoncsten dage si gegeven!
|
|