Lust en Gratie. Jaargang 8

[p. 63]

Jongens

[p. 64]

Alles bestond
Jean Brookman

De man met wie ik zowel op vriendschappelijk als sexueel niveau (‘Mijn god, schat, alweer?’) de meest bevredigende relatie tot dan toe had beleefd, behoorde tot onze hardwerkende medische stand. Philip en ik zagen elkaar weinig; ongetwijfeld de belangrijkste reden van ons aanvankelijk zo harmonieuze huwelijk.

Van mijn fascinatie voor de Franse cultuur was na het twee jaar verplicht doorworstelen van thème en version weinig overgebleven. Niets over Rimbaud, Baudelaire, Colette of Yourcenar; laat staan over de door mij in die tijd zeer bewonderde Genet. Ik kon mij niets saaiers voorstellen dan mijn kostbare tijd (Tempus fugit) te verdoen met geestdodende vertalingen, die door duffe docenten moeizaam werden gecorrigeerd.

Uit pure balorigheid stortte ik mij in het (after all even nietszeggende) Groningse studentenleven. Altijd wachtte er wel een sociale verplichting, workshop of cafébezoek, waarbij ik mij als een jeugdige picador de bewondering van lieve meisjes zonder veel scrupules liet welgevallen.

‘Jean, wij moeten spreken!’ Marianne - een beeldschone blondine die kunstgeschiedenis studeerde en als eerste van haar jaarclub verloofd was met een ex-praeses van het corps - boog zich naar mij over, waarbij haar lange haar bevallig over haar violette ogen gleed.

Wij zaten in een van onze kinderkroegen waar ik - in voor haar begrijpelijke termen - de relativiteitstheorie van Einstein trachtte uit te leggen. De hierop volgende lange verklaring kwam erop neer, dat zij zich ernstig zorgen maakte over mijn geestelijke en lichamelijke welzijn. Zij nodigde mij uit voor een litteraire bijeenkomst rond een vrouwelijk genie, dat volgens haar mijn alter ego was.

De week daarop togen wij naar het gebouw waar de lezing werd gehouden; een duister krocht, dat geheel ten onrechte de naam ‘Het Tehuis’ droeg.

[p. 65]

Marianne stond erop om een half uur voor aanvang aanwezig te zijn, om vooral toch maar niets te missen van Andreas Burnier (‘Je spreekt het uit zoals je het schrijft’).

Om acht uur precies nam de auteur plaats achter de tafel die op een laag podium was geplaatst. De zaal was doodstil.

Nu was er niets dat mij in die tijd zo in paniek deed raken als een zichtbaar homosexuele vrouw. Aanvankelijk kende ik - behalve de lieve meisjes - slechts dominante vrouwen-van-niveau; een enkele hoogleraar in mantelpak, wier neerbuigende distantie ik niet doorzag, maar interpreteerde als intellectuele impotentie; of de (vaak oudere) vrouwen in de kroeg, die in dronkenschap met mij om de lieve meisjes wilden vechten.

De afstand tussen de schrijfster en het publiek (dat voor 90% uit langharigen bestond) was gelukkig groot genoeg en de verlichting volgens de hippe voorschriften van die tijd zo slecht, dat ik mij ongestoord kon overgeven aan een grondige observatie van de auteur. Hoewel tamelijk oud (ik schatte haar op veertig) kwam Andreas Burnier mij verrassend jong voor. Haar litteraire en filosofische opvattingen leken mij scherpzinnig en origineel (ik schatte haar IQ op 140).

Zij had de uitstraling van een Oosteuropees aristocraat. Haar pak (sober maar duur) en (kortgeknipte) haar waren zwart. Overhemd en schoeisel bezaten de bescheiden resignatie waaraan de ingewijde in één oogopslag kwaliteit herkent. Haar handen, die losjes ineengestrengeld op de tafel rustten, evenals het geduld, waarmee ze de schuchtere, in slecht Nederlands geformuleerde vragen zo goed mogelijk trachtte te beantwoorden, haar hele beschaafde en (zeker in die tijd) ongebruikelijke voorkomendheid, dit alles ontroerde mij hevig.

Na de lezing besloot Marianne, die mij goed genoeg kende om mijn stilzwijgen niet als ongeïnteresseerdheid te interpreteren, dat zij ons aan elkaar moest voorstellen. Zweet prikte onder mijn haar en mijn hart bonkte wild toen Andreas (zij stond erop dat ik haar zo noemde) en ik elkaar de hand schudden. Wij stonden in de foyer, een hoge, betonnen spelonk, waarin op tafels die men pleegt te huren indien men wil gaan behangen, goedkope vijfliterflessen rode wijn in plastic bekers geschonken werd.

De donkere, glanzende blik waarmee Andreas mij met beleefde welwillendheid taxeerde (zo leek het mij), maakte mij verlegen en met de bestudeerde nonchalance van de doorgewinterde kroegtijger bood ik haar een ‘glas’ rode wijn aan, wat ze accepteerde.

Tot mijn verwondering snelde ze niet onmiddellijk na de verplichte con-

[p. 66]

sumptie naar hotel/station. Aangemoedigd door de wijn stelde ik nu voor om met het gezelschap dat zich aan haar vastgeklampt had en dat ik kende, noch durfde af te poeieren, de bloemen buiten te zetten.

Een of andere wet had mij ervan weerhouden om als partner van Philip op zoek te gaan naar de (bij mijn weten) enige gay bar die de stad rijk was. De goden waren mij evenwel gunstig gezind, want ik slaagde erin om het gezelschap linea recta naar ‘The Queen’ te loodsen. Gelukkig bleek het daar zo druk en lawaaierig, dat Andreas liever inging op Mariannes verzoek om ‘bij haar thuis nog wat te drinken’.

Naast elkaar gezeten op het bed, dat ook als bank fungeerde, met de rest van het (afgunstige? verlegen?) gezelschap van meisjes in een eerbiedige kring om ons heen, informeerde ‘Andreas’ (ik durfde dit nu ook uit te spreken) of ik een Vriendin had. De vanzelfsprekendheid die in die vraag was besloten en de directheid ervan maakten dat verleden, heden en toekomst in een verpletterend bewustworden in de matrix van mijn gecompliceerde hoedanigheid vielen.

De intellectuele façade waarachter ik mijn onvermogen tot menselijke communicatie had weten te verbergen en het hooghartige dédain, waarmee ik mezelf buiten de werkelijkheid had geplaatst, kregen een nieuwe dimensie. Nimmer was iemand in staat gebleken door mij met het stellen van een simpele vraag te confronteren met de kern van mijn wezen.

Wij werden zeer dronken en de voorzitter van de litteraire club, het wachten nu meer dan moe, sommeerde het gezelschap ‘op te breken’, zodat Andreas aan haar welverdiende nachtrust kon toekomen (in het bed van de voorzitter, zoals later bleek). De pijnlijke stilte die daarop volgde werd verbroken door de schrijfster die ons, meisjes, de Toekomst, op haar beurt sommeerde om toch vooral ‘de wetenschap’ in te gaan.

Zwijgend volgde ik haar door de gang, waar ze haar jas pakte en mij haar shawl overhandigde (‘het gebaar van de koningin’, zoals iemand later typeerde), met de mededeling dat het haar een genoegen zou zijn, indien ik die als aandenken wenste te accepteren. (De shawl bleek eveneens van uitmuntende kwaliteit, zoals ik pas later constateerde toen ik hem, gekrompen tot de helft van de oorspronkelijke lengte en volkomen vervilt, uit de wasmachine viste. Begeerte maakt blind!)

‘Marianne, heb je nog wijn daar?’

Als zij straks mijn studeerkamer binnenkomt, mooier dan ooit, dan laat ik haar dit verhaal lezen. En wij hoeven elkaar maar aan te kijken om al het gezeur

[p. 67]

en gezeik dat volgde op die nacht, nu twintig jaar geleden (ik ben nu zelf zo oud als Andreas toen) te vergeten. Hoe ik Philip moest zien kwijt te raken, die voor het eerst in zijn leven (net als de ex-praeses) geconfronteerd werd met een vrouw die het niet als haar levenstaak beschouwde om hem in zijn carrière te steunen en zijn kinderen zou baren. De verontwaardigde familieleden, de zogenaamde vrienden (‘Wij hebben het beste met je voor’) en de maatschappelijke en intellectuele desoriëntatie die daarop volgde.

Wij zullen tevreden lachen naar elkaar, terwijl wij een dronk uitbrengen op Haar, Die onze Verlosser is; op de poëzie en het gezelschap van geleerde vrouwen.

Amour, a vous! (Liefde, op U! vert.).