Den lust-hof van Rethorica

Waer inne verhael ghedaen wordt, vande beschrijvinghen ende t’samen-comsten der Hollantscher Cameren vanden Reden-rijckers, binnen Leyden gheschiedt, den 26 Mey, des Iaers 1596. ende de volgende daghen, met het gene aldaer ghedaen, ende verhandelt is

Ballade opden Intrede vande
Oude Camer van Haerlem.

O Schone Rethorica, vol Godlijcker scientie,
Die by t'Witte Acoleyken hebt u residentie,
Ontfangt onse groetenis, en wilt ons verschonen:
Want wy zijn nu gekomen met diligentie,
Om met personering (naer uwe intentie)
Het leven der Tyrannen alhier te verthonen:
De welcke zijn alsulcke Princelijcke personen,
Die geweldlich heerschen over haer ondersaten:
Al schijnen sy als Keysers verciert met Cronen,
Luttel mach dat d'onnoselen helpen oft baten,
Die sy over al, in Stegen ende Straten,
Door haer wreetheyt verdrucken, en doen versmachten// snel,
Waer door sy oock gehaet zijn by allen staten,
Als honden, en slangen, die by dagen en nachten// wel,⁺
Met feninige tanden, thonen haer crachten// fel.

+ Cane peius ac angue.

[p. 92]

 

Tot voorder verclaring van u begeren,

 

So ist dat wy u hier nu presenteren

 

t'Gemeen Landts-welvaren, naer ons beste vermogen,

 

t'Welck moet door Handtwerck, Lantbouwing, en Schipvaert vermeren:

 

Maer t'pack dat hy draecht, doet hem welstandt ontberen,

 

Waer door hy bynaest wordt heel t'ondergetogen.

 

Het leven der Tyrannen doet hem dit gedogen,

 

Het welck hem seer vast houdt, naer ons vermonden,

 

In boeyen des benautheyts, alsmen siet voor oogen,

 

Aende coorde van Armoede deerlick gebonden.

 

t'Exempel van desen, wordt dickmaels bevonden

 

In veel hoecken des Werlts, t'welck te beclagen// is,

 

Daer de Gemeent werdt met voeten vertreden, als honden:

 

Maer hoe wel dit een last seer swaer om te dragen// is,

 

Godt cant veranderen, alst zijn godlijck behaghen// is.

 

 

 

Wel te recht mach der Tyrannen leven (seer schadich)

 

Afgebeelt zijn met Draecken en Beesten moordadich,

 

Oock met vier, en zwaert, en met vrouwen cracht, oneerlick,

 

Ia met der Privilegien schendinge verradich,

 

In een root bloedich cleedt: want onversadich,

 

Sijn sy naer menschen bloet altijt begeerlijck,

 

Door haer eygen lust, die haer seer deerlijck,

 

Als met vlogels tot alle wreetheyt doet drijven:

 

Dragende voor een pluym, een roe waermede wel leerlijck

 

Godts straffe wordt verstaen van mannen en wijven.

 

Den bandt die men om den hals van t'leven siet beclijven,

 

Van veel schandtlijcke dieren gestoffeert// hier,

 

Beteyckent datmen sulck leven siet verstijven

 

In alle sondige boosheyt, die in haer vermeert// schier:

 

Maer door Gods believen macht t'selfde zijn haest verkeert// fier.

[p. 93]

 

Hoe wel (door sulck leven) alle wrede Tyrannen

 

Schijnen te regeren als machtige mannen,

 

Die in alle saeken haer eygen lust volbringen,

 

Nochtans en mogen sy van haer niet verbannen

 

Een schrickelijcke Vreese, die t'hert houdt gespannen

 

Met benautheyt, recht oft sy tusschen veel zwaerden gingen.

 

d'Welck als verdient loon haer voor den doot compt aendringhen,

 

En doet haer omsien, als Uylen en Hasen vreesachtich:

 

Maer als haer dan den doodt compt bloedich bespringen,

 

Die sy (door haer wreetheyt) meest al blijven deelachtich,

 

Wat voorder beloning zijn sy dan verwachtich,

 

Voor t'vrouwencracht, voor t'roven? voor t'moorden? voor t'branden// och,

 

Voor Privilegien schuering? (een saecke zeer clachtich)

 

Ia voor destructie der Steden? Sloten? en Landen// noch?

 

Anders dan een schrickelijcke quade faem, vol schanden// toch?

 

 

 

Als exempels van desen, zijn wy hier stellende,

 

Drie Tyrannen, van welcken ons is vertellende

 

Suetonius (wiens schriften men wel mach geloven),

 

Hoe sy de Roomsche republijck waren quellende,

 

En door groote wreetheyt by naest neervellende:

 

Maer in t'laetste, bleven sy selfs meesr verschoven:

 

Want men sach haer wel haest van t'leven beroven,

 

Om haer onmenschlijcke leelijcke daden.

 

Waer door niemant haer quade faem sal verdoven,

 

Daer mede sy sullen eewich zijn beladen.

 

Wie sou niet verfoeyen de groulijcke quaden,

 

Die van Caligula, en Nero bedreven// zijn?

 

Domitianus volchde oock die selfde paden.

 

Dus mach wel te recht van hun luyden geschreven// zijn,

 

Dat zy schand'lijcke Fackels des werelts gebleven// zijn.

[p. 94]

 

Prince.

 

Ock oftmen niet en vonde (in onsen tijt)

 

Alsulcke Tyrannen, t'waer een groot iolijt,

 

Op dat wy eens mochten rechte vreucht oorboren.

 

Niet te min, wy moghen wel worden bevrijt

 

Van sulcken, die ons willen quellen met spijt,

 

Door u bystant en hulp, o Princesse vercoren,

 

Indien ghy met ons u gebeden doet horen

 

Aen den Soone Gods, dat hy ons niet wil versmaen,

 

Noch oock niet straffen in zijn gramschap en thoren:

 

Want hy met Tyrannen, als met een roe plach te slaen,

 

So lang de menschen hier in sonden voortgaen.

 

Dus laet ons toch op hem, met harten coen, dencken:

 

Want hy alleen is den getrouwe Pellicaen,

 

Die ons (zijn joncxkens) niet en zal doen// crencken:

 

Wiens beelt wy eerbiedich u in ons Blasoen// schencken.

Stipendium peccati mors.

Trou moet blycken.