Liter. Jaargang 10

[p. 78]

Kritieken

Christelijke kinderboeken bestaan niet

Kinderboeken verschijnen in enorme aantallen bij allerlei uitgeverijen. De onderwerpen zijn legio, geen thema wordt geschuwd: school, pesten, vakantie, ziekte, gamen, chatten, sporten, relaties, echtscheiding. Ook het bovennatuurlijke en fictionele is goed vertegenwoordigd.

In het overzichtswerk van de christelijke kinderboeken van de laatste tien jaar, getiteld Christelijke kinderboeken in beweging, staan in principe alle christelijke kinderboekenschrijvers van de laatste tien jaar genoemd. Daarmee is dit boek een handig naslagwerk wanneer je in korte tijd op de hoogte wilt komen van de kinderboeken die zijn verschenen bij christelijke uitgeverijen.^* Het boek zal vooral interessant zijn voor studenten van de pabo, onderwijzers, ouders of andere opvoeders. Met name het derde hoofdstuk is dan boeiend. Dat geeft een overzicht van de lezenswaardige boeken van de afgelopen tien jaar. Dit derde hoofdstuk is een van de negen artikelen in deel een van het boek, waarin diverse auteurs aan het woord komen over kinderboeken, hun geschiedenis, hun achtergronden en de meningen die over de boeken zijn geuit.

Ook voor secundaire literatuur - vooral die op het internet - is dit het juiste boek om te raadplegen. Het tweede deel bevat namelijk overzichten van prijzen, auteurs, illustratoren, uitgeverijen en internetsites. Waardevolle informatie.

Het boek ziet er door de felle kleurtjes vrolijk en toegankelijk uit. En dat beeld willen de auteurs ook oproepen: christelijke kinderboeken doen niet onder voor seculiere kinderboeken. Ze staven dat idee door vier boeken uit beide groepen te vergelijken op stijl en te concluderen dat ‘de kwaliteit van de vier onderzochte christelijke boeken niet onderdoet voor de vier niet-christelijke boeken. De stijl van de boeken is vergelijkbaar, de verhalen lopen vlot en er is in deze christelijke boeken geen expliciete “boodschap” aanwezig. Het is dus geen wereld van verschil!’ (p. 56-57). Een conclusie op grond van een zeer kleinschalig onderzoek toont niet erg wetenschappelijk. Niet dat de samenstellers dat beogen, want ze noemen zelf het boek nadrukkelijk geen encyclopedie, juist omdat er geen wetenschappelijk onderzoek is verricht (p. 8-9).

Annemarie Prins en Marjolein Lolkema, de samenstellers van het handboek, zijn lid van de werkgroep christelijke kinderboeken. Deze werkgroep is opgericht om goede christelijke kinderboeken te promoten en het ontstaan ervan én het lezen te stimuleren. Deze dames weten dus waarover zij praten. Zij vragen ook in dit handboek aandacht voor de, volgens hen, goede kinderboeken die de laatste jaren zijn verschenen. Dat de werkgroep streeft naar meer aandacht voor christelijke kinderboeken zou pas terecht zijn, wanneer alle christelijke kinderboeken dat ook waard zijn. Maar dat is helaas nog steeds niet het geval. Het lijkt mij

* Het boek is een eenmalige uitgave. Verdere ontwikkelingen in de christelijke jeugdliteratuur zijn te volgen op de website www.christelijkekinderboeken.nl.

[p. 79]

beter om de goede kinderboeken van christelijke auteurs op de kaart te zetten, vooral als ze geheel ten onrechte niet bekend zijn bij een ruimer publiek. En dat laatste ligt dan weer aan de christelijke (!) uitgevers, die zelf nota bene aangeven dat ze daar harder voor zouden kunnen lopen:

Aukelien Wierenga, uitgever bij uitgeverij Columbus, tot voorjaar 2004 redacteur bij uitgeverij Callenbach, geeft aan nog nooit boeken opgestuurd te hebben naar de Griffeljury. Wel heeft ze twee boeken opgestuurd voor de Jonge Jury. Dat heeft geen vervolg gehad. Verder zegt ze dat het nu hoog tijd wordt om boeken op te sturen naar de Griffeljury (p. 55).

We wachten af.

De vraag blijft waarom christelijke auteurs zich zouden moeten manifesteren als aparte groep.

Een groot aantal christelijke kinderboekenauteurs geeft zijn mening over de vraag wanneer een boek een christelijk kinderboek is. De schrijfsters van dit handboek vatten dit samen door te stellen dat

christelijke auteurs een kinderboek [willen] neerzetten waarin kinderen met plezier zullen lezen. Afhankelijk van de opvatting van de auteur zal het christelijk geloof er meer of minder expliciet in voorkomen. Het specifieke element van een christelijk kinderboek is dat de auteur het bestaan van God zal bevestigen en niet ontkennen (p. 129).

Waarom willen de auteurs zo krampachtig blijven definiëren? Uit de grote verscheidenheid van de antwoorden blijkt dat het onmogelijk én onnodig is. Een goed boek is een boek dat kinderen boeit, hun iets leert over de wereld om hen heen en iets bijdraagt aan hun ontwikkeling. En christelijk of niet, kwaliteit moet bovenaan staan. Hier ligt een duidelijke taak voor uitgevers en redacteuren.

Onder redactie van Marjolein Lolkema en Annemarie Prins, Christelijke kinderboeken in beweging. Een overzicht (1995-2005), Mozaïek, Zoetermeer 2005, 214 p., €18,95.
Marieke Bijl