Liter. Jaargang 3

Christelijk literair tijdschrift

[p. 72]

Signaleringen

Vaarwel o klas

Kort na elkaar hebben twee bloemlezers zich gewaagd aan het thema onderwijs. Hans Werkman verzamelde onderwijsgedichten in de mooie bloemlezing Nog één maal door die hoge gang en nu heeft Gerrit Buesink gedichten en prozafragmenten verzameld in Vaarwel o klas. Het schoolleven in de Nederlandse literatuur. (Mozaïek, 112 blz., f 22,50)

Zo'n bloemlezing is altijd aardig, omdat je in kort bestek een onderwerp door verschillende schrijvers en dichters behandeld kunt zien. Dat onderwerp zal ook velen aanspreken, want we hebben immers allemaal schoolgegaan. Met wat er in de bloemlezing van Buesink staat, heb ik me dan ook best vermaakt.

Wel heb ik me geërgerd aan de slordige manier waarop deze bloemlezing is samengesteld. Bij de ‘Bronvermelding’ ontbreken alle titels, de gegevens (geboorte- en eventueel sterfjaar) over de schrijvers zijn niet volledig, citeren uit afzonderlijke bundels of uit verzamelbundels lijkt volstrekt willekerig.

Het ergste is, dat de bloemlezing volstrekt zonder enige visie is samengesteld. Een structurering ontbreekt, evenals een verhelderende inleiding. In het schamel ‘Woord vooraf’ verklaart de bloemlezer dat de gedichten en prozafragmenten zo veel mogelijk chronologisch zijn gerangschikt, maar ook op dat gebied zijn er vervelend veel fouten gemaakt. Het gekste is dat tussen drie gedichten van Leeflang (alle uit dezelfde bundel) ineens een gedicht opduikt van Muus Jacobse, die al tien jaar dood was toen Leeflangs bundel verscheen.

De keuze werd ‘voor een deel bepaald door de persoonlijke smaak en voorkeur van de samensteller’. Waardoor die keuze nog meer bepaald is, is niet duidelijk. Ik miste verschillende voor de hand liggende schrijvers en dichters. Dat heb je bij bloemlezingen natuurlijk altijd, maar om een boek als De ziekte van Lodesteijn (Lévi Weemoedt) kun volgens mij eigenlijk niet heen.

Vlamingen zijn nauwelijks opgenomen, terwijl ook bij hen veel over het onderwijs te vinden is. Bijdragen over het onderwijs in onze voormalige koloniën ontbreken geheel.

Vaarwel o klas is aardig om door te bladeren en wat in te lezen, maar het maakt de pretenties in de ondertitel absoluut niet waar. Het verschil met de zorgvuldig samengestelde bloemlezing van Werkman is schrijnend. Het is ongeveer het verschil tussen een lekke wastobbe en een mooi zeiljacht. [TB]

Gedichten voor Barnard

Onder de titel Als een moeder haar zoontje van tachtig. gedichten voor Guillaume van der Graft verscheen een boekje met gedichten die geschreven werden voor Van der Graft/Barnard, ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag.

De titel is ontleend aan een aardig gedicht van Leonard Nolens, dat begint met

Geachte Guillaume van der Graft,
Houden wij dichters van woorden?
Ik weet het nog zo niet.

[p. 73]

En eindigt met de veronderstelling dat ‘wij dichters’ niet weten wat de poëzie is, maar wel dat zij Van der Graft kent:

Maar zij, ja, zij kent u.
Zij kent u door en door
Als een moeder haar zoontje van tachtig.

Nelleke Altena, Lucas Berk en Robert Dorsman nodigden de dichters uit. Het gaat natuurlijk om hun gedichten, maar ik ben meteen nieuwsgierig naar allerlei bijzaken, als ik kijk naar de inhoudsopgave van dit boekje: waarom juist deze dichters? Werden ook anderen gevraagd, maar konden of wilden die niet meewerken? En ‘hebben’ deze dichters dan allemaal iets met Barnard? Ingmar Heytze bijvoorbeeld, heeft die wel eens méér van Barnard gelezen dan ‘Vragenderwijs’ uit de middelbare-school-bloemlezing?

Wie zitten er nog meer in? Den Besten, Leeflang, Ent, Otten, Benno Barnard - allemaal begrijpelijk. Voorts een aantal Vlamingen, die wellicht door hun omgang met Benno ook omgang hebben gekregen met (het werk van) Willem: Eddy van Vliet, Geert van Istendael, Leonard Nolens, Luuk Gruwez, Bernard Dewulf. Maar ook Morriën, Elly de Waard, Warren, Vinkenoog, Wilmink en zelfs Rob Schouten, van wie ik nog nooit één zinnige alinea las over een christen-dichter. Enfin, een mooi bont gezelschap.

Het boekje bevat vooral gelegenheidsgedichten, waarvan enkele ook boven de gelegenheid uitstijgen. Het knalrode boekje is mooi gebonden. Uitgeverij Kwadraat, 40 blz., f 39,90 [DZ]

Nogmaals Marge

In Liter 13 deed ik u de warme aanbeveling zich te abonneren (slechts f 25,00) op Marge, het nieuwe tijdschrift van enkele christenjongeren over kunst en cultuur. Uit het door mij opgegeven email-adres verdween echter een streepje, dat het verschil uitmaakt tussen wel of geen aankomst van de elektronisch post. Nu het juiste email-adres: [e-mail]

Gelukkig was het postadres wel correct vermeld: Willemsweg 3, 6531 da Nijmegen. Inmiddels verscheen na het nul-nummer nummer 1, met artikelen over Slauerhoff, kunstenaars Ger en Jaap Cok, pas afgestudeerde kunstenaars, stripverhalen, popmuziek, film (Zusje) en boekbesprekingen (Boon, Knol, Rozema e.a.). [DZ]