Wie was Godin jouw leven? Hoe kwam dat? Op grond waarvan pretendeerde je, soms met veel lef, Hem te kennen? Wanneer, of hoe dikwijls was je'in’ het geloof (om met Willem Barnard te spreken)? Aan wie vertrouwde jij je uiteindelijk toe? Je nam je leven toch zeker zelf in de hand.
Maar er waren ook tegengestelde momenten, die onzekerheid en twijfels overspoelden. Waarop ons bestaan doorzichtig werd, een toekomstbeeld gaf, vaag, maar lichtgevend, dat scheen als uit een prisma. Ergens licht in zien, het zien zitten.
Mijn jeugd liep de littekens op van een verlammende economische crisis; mijn adolescentiejaren stevenden rechtstreeks af op de zich ontwikkelende Wereldoorlog ii. Er bleef zo een smalle marge voor vertrouwen over. En alle welvaart en vooruitgang ten spijt zijn er nauwelijks grote verwachtingen op gevolgd. Stond het calvinistische wereldbeeld mij in de weg? Wel had ik de neiging mij tegen cultuur-pessimisme te verzetten, want zoiets is toch niet over te dragen. - En er was meer.
Eens, de oorlog was juist een feit, kreeg ik intuïtief de oprechte ingeving: ‘Hier komen wij doorheen’, mijn gezin en ik. En of er later nu geallieerde bommen vielen of Russische kogels ketsten, dit gevoel heeft mij blijvend moed gegeven. Was ik weer eens door het oog van een naald gekropen, dan zei het in mij: ‘Zie je wel!’
Die ervaring is blijkbaar later van kracht gebleven. In ieder geval liet het gevoel mij jaren later niet in de steek, toen mijn toestel, door een explosie in brand geraakt, een tergend lang durende noodlanding moest maken. Zo ook, toen ik eens ernstig ziek was. Beweer ik dat nu maar achteraf? Nee, beslist niet. Altijd balanceerde die ingeving op de grens van vurige hoop en zeker weten: ‘dit kan niet het einde zijn’.
Avond van deze drukke(nde) dag. Ontroerd besef ik opnieuw, hoe goed het was op deze aarde te leven. En te reizen. Naast goede en minder goede ervaringen is zij voor mij van een soms verrukkende, soms grimmige schoonheid geweest. Vooral had ik, haar vanuit de lucht waarnemend, sterk het besef dat alle bestaan terug te voeren is op een domweg te aanvaarden wonder. Zullen wij ooit vanuit deze ruimte onze loopbaan kunnen herwaarderen? dacht ik dikwijls.
Met enkele mondiale hoogtepunten, die in een late fase van mijn leven vielen, was ik zeer gelukkig en ik wil ze noemen. Daartoe reken ik in de eerste plaats de ontmaskering van het communistische wansysteem. De jaren binnen haar machtsgebied doorgebracht gaven mij een hartgrondige afkeer van haar wrede willekeur en hypocrisie.
Als tweede noem ik de begonnen Europese eenwording! Die is voor mij onmisken-
Auteursrechtelijk beschermd
