Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 32

[p. 1]

Literatuur zonder leeftijd 105

[p. 5]

‘Veelzijdig en geëngageerd’
De betekenis van Karen Woets voor het jeugdliteratuuronderzoek in Nederland

Anderhalf jaar geleden, op 23 oktober 2016, bereikte ons het droevige bericht van het onverwachte overlijden van Karen Woets. Karen was tussen 2010 en 2012 lid van de redactie van Literatuur zonder leeftijd. We hebben haar bijdrage aan ons tijdschrift altijd als buitengewoon waardevol ervaren. In het afgelopen jaar spraken we veel over Karen. We voelden een sterke behoefte om haar betekenis voor het jeugdliteratuuronderzoek in Nederland concreet te maken. Toen een aantal goede vrienden en collega's van Karen bij ons aanklopte met het verzoek om na te denken over een goede bestemming voor haar bijzondere boekencollectie, ontstond al snel het idee om die verzameling als uitgangspunt te nemen voor een nummer van Literatuur zonder leeftijd over het werk van Karen, zodat andere jeugdboekenonderzoekers en professionals op het gebied van jeugdliteratuur nog eens kennis konden nemen van haar productieve en veelzijdige bijdrage aan de studie van de jeugdliteratuur. Karen was als onderzoeker immers van vele markten thuis. Ze was weliswaar in het bijzonder geïnteresseerd in en deskundig op het gebied van religie en culturele diversiteit in jeugdboeken, maar ze deed zoveel meer. Haar hart lag bij het doen van wetenschappelijk onderzoek en dat resulteerde in 2005 onder meer in een boeiende dissertatie over het uitgeefbeleid van de uitgeverijen Zwijsen en Malmberg. Ze deed onderzoek naar de rol die prentenboeken spelen in de literaire, rekenkundige en sociale vorming van kleuters en ze publiceerde over lezen en literaire competentie in het basisonderwijs. Daarnaast schreef ze over morele vorming van kinderen door jeugdboeken en ze leverde een bijdrage over informatieve boeken aan Een land van waan en wijs, een geschiedenis van de Nederlandse jeugdliteratuur.

Al deze interessegebieden komen terug in dit voorjaarsnummer, om te beginnen in een artikel van Karen zelf dat zij enkele jaren geleden publiceer-

[p. 6]

de. In de bijdrage van Coosje van der Pol staat de boekencollectie van Karen centraal die laat zien wat haar persoonlijke en academische drijfveren waren. Ingeborg Hendriks kijkt in haar artikel naar de rol van jeugdliteratuur in de morele ontwikkeling van kinderen, Marianne Hermans schrijft over culturele diversiteit in jeugdboeken, Jacques Dane sluit aan bij Karens belangstelling voor het onderwijs door geschiedenismethodes onder de loep te nemen. Ook Tiny la Roi verdiept zich in het onderwijs en dan vooral in twee publicaties van Karen over jeugdliteratuur en literaire competentie. Bea Ros belicht de recensente die Karen ook was. Zij las een aantal van Karens boekbesprekingen en analyseerde met welke argumenten zij haar oordeel over jeugdboeken onderbouwde. In haar bijdrage bekijkt Annette de Bruijn hoe Karen Woets opvatting van de socialisatiefunctie van jeugdliteratuur zich verhoudt tot verschillende benaderingen van jeugdliteratuur en de verscheidenheid aan functies die aan jeugdliteratuur worden toegekend. Het nummer wordt afgesloten met mooie woorden van Piet Mooren met wie ze vele jaren intensief samenwerkte. Hij laat eens te meer zien wat een jeugdliteraire duizendpoot Karen was. Alle bijdragen samen laten zien dat de studie van de Nederlandse jeugdliteratuur veel aan haar te danken heeft.

Het jaar 2018 was nog maar net begonnen toen we hoorden dat we nog een dierbare collega en oud-redacteur van ons tijdschrift moeten missen. Op nieuwjaarsdag overleed Anne de Vries na een kort ziekbed. Boeken als Wat heten goede kinderboeken? en Van Alphen tot Zonderland laten zien dat ook zijn betekenis voor het jeugdliteratuuronderzoek immens waardevol is geweest. In het zomernummer zullen we hem herdenken met een In Memoriam.

Helma van Lierop-Debrauwer