Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 30

[p. 1]

Literatuur zonder leeftijd 101

[p. 7]

Een nummer vol...
Veertig jaar schrijverschap van Jacques Vriens

Ruim vijfendertig jaar geleden schreef ik mijn eerste artikel over lezen en jeugdboeken in Verkenningen op het gebied van de jeugdliteratuur, dus ik loop alweer een tijdje mee. Eén van de dingen die me in de loop van de jaren is opgevallen, is dat de Nederlandse jeugdliteratuur vele duizendpoten kent: schrijvers die ook illustrator zijn of omgekeerd, die voor kinderen en volwassenen schrijven, auteurs die niet alleen achter de schrijftafel zitten, maar daarnaast het theater ingaan en auteurs die al deze activiteiten combineren. Alle auteurs die tot nu toe in de recente schrijversnummers van Literatuur zonder leeftijd centraal stonden - Harrie Geelen, Imme Dros, Bart Moeyaert en Ted van Lieshout - behoren tot de soort van de duizendpoot en dat geldt evenzeer voor de auteur die in dit nummer onder de loep wordt genomen: Jacques Vriens. Vele jaren combineerde hij het schrijverschap met het beroep van leraar en nadat hij in 1993 zijn schooltas, zij het met enige spijt, aan de wilgen had gehangen om fulltime auteur te worden, bleef hij naast het schrijven op andere terreinen actief. Hij werd de eerste kinderboekenambassadeur van Stichting Lezen en staat met eigen voorstellingen op de planken.

De directe aanleiding voor dit nummer over Jacques Vriens was zijn zeventigste verjaardag en zijn veertigjarig jubileum als schrijver dat immers in 1976 officieel begon met Die rotschool met die fijne klas. Zo'n lange carrière met een grote oogst aan boeken vraagt om een nadere beschouwing ervan en dat is wat nummer 101 u biedt. Uiteraard beginnen we traditiegetrouw met een interview met de auteur zelf. Op een prachtige zomerdag in augustus spraken Helma van Lierop en Jacques Vriens een aantal uren met elkaar onder een schaduwrijke boom in de tuin van de auteur in Gronsveld over onder andere zijn drijfveren om na veertig jaar nog steeds onvermoeibaar door te gaan. De bekendste kinderboeken

[p. 8]

van Jacques Vriens zijn ongetwijfeld zijn schoolverhalen. Jacques Dane analyseert een aantal van deze boeken vanuit onderwijshistorisch perspectief: wat vertellen de verhalen ons over het Nederlandse onderwijs in de tijd dat ze werden geschreven?

Een van de kenmerken van schoolverhalen is dat ze lezers laten kennismaken met de wereld waarin ze opgroeien. Deze verkenning begint natuurlijk al veel eerder, namelijk in het gezin. Dat Jacques Vriens zich daarvan terdege bewust is, blijkt uit de gezinsverhalen die hij schreef, onder meer over het kleuterduo Tommie en Lotje. Helma van Lierop bekijkt deze verhalen met een gezinssociologische bril om na te gaan welke visie op het gezinsleven en opvoeding erin centraal staat. Wie het over opvoeding heeft, heeft het vaak ook over opvattingen over kinderen, over kindbeelden, een thema dat belicht wordt door Ann Uleners in haar bijdrage over een aantal prentenboeken van Jacques Vriens.

Dat we met deze drie genres de loopbaan van Jacques Vriens nog maar zeer ten dele in kaart hebben gebracht, zegt veel over zijn veelzijdigheid. Want wat te denken van zijn serieverhalen voor lezers in de basisschoolleeftijd die door Susan Venings worden besproken, van zijn historische romans die Sanne Parlevliet leest vanuit de vraag hoe Jacques Vriens het verleden tot leven brengt en van zijn sprookjesbewerkingen die Carlien Vermeiren tegen het licht van de bronteksten houdt? En last but not least natuurlijk, analyseert Selma Niewold zijn theaterteksten.

Tussen deze langere teksten blikken collega-schrijvers, -illustratoren en -performers terug op de schrijver en mens Jacques Vriens. Datzelfde doet Gerlien van Dalen, directeur van Stichting Lezen, maar zij spreekt zich vooral uit over de kinderboekenambassadeur Vriens. Het nummer zou niet compleet zijn zonder teksten van Jacques zelf, dus ook die vindt u wanneer u verder leest. Het gaat om een verhaal, gedichten en twee teksten die zijn engagement met leesbevordering laten zien.

In het interview met Jacques Vriens bleek zijn toekomstambitie glashelder: ‘Er zijn nog drie boeken leeg...’. Onze ambitie was een nummer vol... met lezenswaardige artikelen over veertigjaar schrijverschap.

Helma van Lierop-Debrauwer