Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 28

[p. 7]

[Literatuur zonder leeftijd - nummer 95, winter 2014]

De kracht van de verbeelding

Het is 14 mei 2001, 13 uur. De studenten van de opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden die het vak Jeugdliteratuur volgen zijn in afwachting van een gastcollege van Bart Moeyaert. Maar Bart laat weten dat hij in de file staat en dus later is. De meeste mensen zouden daar behoorlijk van in de stress raken. Bart ogenschijnlijk niet. Wanneer hij tegen twee uur arriveert en zijn verhaal begint, neemt hij de studenten gedurende twee uur mee naar zijn jeugd, naar het begin van zijn schrijverschap en zet hij vol vuur zijn opvattingen over (jeugd)literatuur uiteen. Dit gastcollege is de opmaat naar zijn Annie M.G. Schmidtlezing twee weken later, op 30 mei in het Groot Auditorium van het Academiegebouw van de universiteit, over het beroep van schrijver en over de kracht van de verbeelding.

Het gastcollege en de Annie M.G. Schmidtlezing waren mijn persoonlijke kennismaking met Bart Moeyaert. Zijn boeken kende ik uiteraard al langer. Ik genoot van Duet met valse noten, maar vooral ook van zijn ‘kleine’ verhalen zoals Voor altijd, altijd (1992). In weinig woorden toonde hij daarin tegelijkertijd de kwetsbaarheid en kracht van een kind en een volwassene die moeten leren omgaan met de onomkeerbaarheid van de dood.

Samen met Anne Provoost en Marita de Sterck wist Bart Moeyaert in de jaren negentig een brug te slaan tussen de jeugdliteratuur in Nederland en Vlaanderen. Tot die tijd was het Vlaamse jeugdboek een grote onbekende, maar dat veranderde snel. In 2001 gingen de Gouden Griffel, de Gouden Zoen en de Woutertje Pieterse Prijs naar een Vlaamse auteur en/of illustrator. Moeyaert zelf ontving voor Broere de Woutertje Pieterse Prijs. Ook de Nederlandse media ontdekte de auteur en publiceerde interviews naar aanleiding van een nieuw boek of een lezing. Toen de redactie van Literatuur zonder leeftijd zich boog over het auteursnummer en de naam Bart Moeyaert viel, was de eerste indruk dat er al zoveel over hem geschreven was dat een nummer van ons tijdschrift daar niet veel meer aan kon toevoegen. Niets bleek minder waar: ondanks de publiciteit in kranten en tijdschriften is zijn werk nog maar zelden diepgaand besproken en zijn zijn vele

[p. 8]

talenten nog nooit in beschouwingen bij elkaar gebracht. De knoop was toen snel doorgehakt en voor u ligt het resultaat. Natuurlijk ontbreekt het interview met de schrijver zelf niet, maar nu van een interviewer - Majo de Saedeleer - die de ontwikkeling van Bart als auteur van heel nabij heeft meegemaakt. Ook op andere manieren komt hij aan het woord: via columns die hij ooit voor Literatuur zonder leeftijd schreef en die hij voor deze gelegenheid marginaal bewerkte, via een lezing en door middel van zijn dagboek uit New York.

Maar voor het overgrote deel zijn het anderen die op zijn werk reflecteren: er is een bijdrage van Vanessa Joosen over de genese van Suzanne Dantine en Wespennest, de bewerking van het eerste boek. Er is een beschouwing van zijn poëzie van de hand van Jan van Coillie, van zijn prentenboeken samen met Wolf Erlbruch door Jen de Groeve en van zijn verhaal over een ontregeld gezin in Het is de liefde die we niet begrijpen van Sander Bax. Freek Bakker plaatst zijn scheppingsverhalen die hij ook samen met Erlbruch maakte in de traditie van andere verhalen over de oorsprong van de wereld en Rita Ghesquière legt de relatie tussen Wie klopt daar? van Bart Moeyaert en Gerda Dendooven en andere verhalen over Sinterklaas. Ook recente publicaties krijgen volop aandacht: onder meer van de verzamelbundel Jij en ik en alle andere kinderen (Jürgen Peeters), zijn liedteksten (Bart Steenhout) en het prentenboek De gans en zijn broer (Karen Ghonem).

De kritische besprekingen van zijn werk worden afgewisseld met observaties van collega-schrijvers en illustratoren uit binnen- en buitenland en met zijn uitgevers. Met deze ‘intermezzo's’ verlengt de redactie het feest van dertig jaar schrijverschap dat Bart Moeyaert in 2013 vierde met een kleine afterparty. In één van de interviews ter gelegenheid van dit jubileum merkt Bart op dat hem thuis altijd werd verteld dat schrijver geen beroep is: ‘Je moet eerst iets anders worden en schrijven doe je er dan maar bij.’ Gelukkig heeft hij zijn eigen keuze gemaakt en is schrijven meer dan een dagtaak.

Helma van Lierop-Debrauwer