Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 28

[p. 5]

[Literatuur zonder leeftijd - nummer 94, zomer 2014]

Eigenwaarde

Het was een ontroerend en memorabel moment. Een hoogbejaarde Miep Diekmann die drie vers afgestudeerde jeugdliteratuuronderzoekers toespreekt. De drie waren genomineerd voor een prijs die was vernoemd naar haar - de vrouw die, om slechts een kleine greep uit haar oeuvre te doen, met De dagen van Olim young adult literatuur avant la lettre schreef en met Wiele, wiele stap peuterpoëzie uitvond, en die bovendien altijd heeft gepleit en geijverd voor wetenschappelijke bestudering van jeugdliteratuur. Voor haar verdiensten voor de jeugdliteratuur kreeg ze in 2006 als eerste Nederlander het Honorary Membership van IBBY-internationaal toegekend.

Dat maakte het moment, die vrijdagmiddag 11 april tijdens de IBBY-Vriendenmiddag in het Nationaal Archief in Den Haag, zo memorabel. Deze grand old lady maakte een diepe buiging voor drie aanstormende onderzoekers. ‘Jullie hebben een gezicht gegeven aan mijn idee van destijds,’ sprak ze hen toe. ‘Jullie zijn voor mij de pioniers van de 21^e eeuw en een pionier geeft niet snel op. Verkwansel nooit je gevoel van eigenwaarde.’

De Miep Diekmann prijs, ingesteld door IBBY Nederland, is bestemd voor de beste masterthesis over kinder- en jeugdliteratuur. Hij is dit jaar gewonnen door Marloes Schrijvers. Zij bestudeerde autobiografische prentenboeken waarbij ze zichzelf de vraag stelde of tekst en beeld hetzelfde of juist een ander levensverhaal vertellen. Om deze multimodale life writing te kunnen analyseren ontwikkelde ze een eigen model. Meer hierover en over haar bevindingen kunt u lezen in haar artikel in dit nummer. Ook de andere twee genomineerden, Kyra Fastenau en Miriam van den Nieuwenhoff, schreven voor Literatuur zonder leeftijd een artikel over hun onderzoek. Bovendien publiceren we in dit nummer het juryrapport.

[p. 6]

Een ander memorabel moment vond plaats op 21 mei, in het Kinderboekenmuseum. Daar hield Gideon Samson de 15^e Annie M.G. Schmidt-lezing. Memorabel, omdat de 14^e lezing vorig jaar, door Ted van Lieshout, de laatste dreigde te zijn. Dankzij het Kinderboekenmuseum kan deze spraakmakende traditie worden voortgezet. En uiteraard zetten wij onze traditie voort om deze lezing in ons blad te publiceren.

We stipten hierboven al even het begrip young adult literatuur aan. Miep Diekmann schreef over coming of age van jongeren voordat dit als genre en vogue was. Iemand die dat ook, en zelfs nog eerder deed, was Diet Kramer. Met haar boeken wilde ze jonge mensen ‘enigszins (...) helpen in het voor hen vaak zoo moeilijke en ingewikkelde leven’ en wilde ze hen ‘het besef van den ernst en het gewicht van dit leven’ bijbrengen. Janneke van der Veer is bezig met promotieonderzoek naar leven en werk van Kramer. In haar artikel licht ze alvast een facet eruit en beschrijft ze de auteursintenties van Kramer.

Ook in het artikel van Eefje Buenen staan boeken voor jongeren centraal. Ze staat stil bij een momenteel populair subgenre, de dystopische roman. Ze laat zien dat hoe somber de toekomst in deze boeken ook geschetst wordt, er altijd hoop gloort. De helden - vaak heldinnen, betoogt Buenen - nemen het met succes op tegen de machthebbers en vinden en passant niet zelden een geliefde.

Het nummer besluit met drie uitgebreide boekbesprekingen. Met opzet gebruik ik hier de term ‘uitgebreid’, want een boekbespreking in Literatuur zonder leeftijd overstijgt in omvang en diepgang een recensie. In een krant of weekblad ontbreekt daartoe doorgaans de ruimte, in een vakblad kan en moet het wel. We roepen graag iedereen op om eens de tijd te nemen om uitgebreid stil te staan bij een jeugdliterair werk, dit te analyseren en in een helder artikel te beschrijven. De diepte in. Ook dat is, om met Diekmann te spreken, een kwestie van eigenwaarde.

Bea Ros