Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 27

[p. 56]

Bijtende verhalen: de vampierroman voor adolescenten
Eugenie Draelants

Fantasy is tegenwoordig weer enorm populair. Verhalen over vampiers, weerwolven, heksen (wicca), magiërs, zombies en andere bovennatuurlijke wezens worden veelvuldig gelezen. Niet alleen binnen de literatuur is het genre aan een opmars bezig, ook op internet, in films, tv-series en videospelletjes vind je een overvloed aan bovennatuurlijke elementen terug. Vampierverhaalreeksen zoals Twilight, Vampire Academy, House of Night, The Covenant, The Morganville Vampires en Blue Bloods zijn geschreven voor adolescenten, met adolescenten in de hoofdrol. Maar ze bereiken een breder publiek, blijkens de reacties op websites voor fans van adolescentenliteratuur als Goodreads, de ‘YA Book Club’ met 4988 leden, ‘We ♥ YA Books’ (3614 leden) en ‘Addicted to YA’ (2499 leden). Zowel tieners als twintigers, dertigers, veertigers en vijftigers beschrijven hier hun appreciatie voor vampierreeksen.

Dat het duistere en angstaanjagende een grote aantrekkingskracht heeft, staat vast. Maar wat maakt het personage van de vampier juist vandaag zo aantrekkelijk? Volgens Stephen Asma neemt de populariteit van bovennatuurlijke monsters toe, zowel in print als op het scherm, wanneer een cultuur of een maatschappij voor een crisis staat. Deze monsters leiden ons even af van de dagelijkse realiteit en helpen ons om wat stoom af te blazen. Ze geven ons een ‘time out’ (Asma geciteerd in Bodart, 2012, p. xxi).¹ Monsters uit de realiteit zoals frau-

1 Whenever a society or culture is facing a crisis, the popularity of supernatural monsters increases, both in print and on screen. They serve to distract us from current events for a while and let us release some of the pressures of life, giving us a ‘time out’.

[p. 57]

deurs, verkrachters en moordenaars worden vervangen door imaginaire monsters.

Als je deze redenering volgt, dan helpt het lezen over vampiers, weerwolven, heksen en andere monsters ons om onze alledaagse beslommeringen te relativeren en om onze angsten te confronteren in een veilige fictieve omgeving.

In dit artikel ga ik op zoek naar een verklaring voor de aantrekkingskracht van vampiers in adolescentenromans. Hier zitten twee luiken aan vast: dat van de vampier en dat van de adolescente lezer. Eerst zal ik dieper ingaan op het personage van de vampier in de literatuur en de manier waarop deze wordt voorgesteld in hedendaagse adolescentenliteratuur. Vervolgens zal ik de raakvlakken tussen de belevingswereld van de adolescente lezer en die van de protagonist uitdiepen en nader ingaan op de vampierroman als initiatieroman voor adolescenten.

Het vampierverhaal

In de loop van de geschiedenis heeft de vampier verschillende verschijningsvormen gekend. Het woord ‘vampier’ kwam voor het eerst voor in West-Europese teksten in de jaren 1740 (Bodart, p. 2), maar mythes rond bloedzuigende en onsterfelijke bovennatuurlijke wezens bestaan al veel langer. Elke cultuur heeft wel een versie van een dergelijk wezen, dat hoger in de voedselketen staat dan de mens zelf.

In het algemeen kan de voorstelling van de vampier in volksverhalen, het geschreven woord en beeld onderverdeeld worden in drie stadia of evolutiefases: van de folkloristische vampiers of ‘revenants’, naar de klassieke aristocratische vampier tot de moderne aristocratische vampier (Bodart, p. 2).

De folkloristische vampier

In de oudste bronnen worden vampiers omschreven als de bloedzuigende lijken van recentelijk overleden burgers die terugkwamen om hun familie en vrienden te waarschuwen, te kwellen of om wraak te nemen op vroegere vijanden. Als de zon opkwam, gingen ze terug naar hun graf, om de volgende nacht weer opnieuw te beginnen. Dit bleef doorgaan tot iemand erin slaagde om de zogenoemde ‘revenant’ te doden. Er bestonden veel verschillende manieren om ervoor te zorgen dat een ‘revenant’ niet meer

[p. 58]

terug kon komen of om je te beschermen tegen zijn wraak. Zo konden het dragen van een kruisje of een ander religieus voorwerp, wijwater en afwerende kruiden zoals look, het kwade afweren of zelfs voorkomen. Andere methodes bestonden eruit om een staak door het hart van de vampier te slaan, soms zelfs tot in de bodem van de kist zodat de vampier zeker niet weg kon, of het hart uit het lichaam te snijden en te verbranden. Je kon ook proberen om de vampier te begraven op een kruispunt, zodat hij de weg naar huis niet zou vinden of zijn doodkist vullen met graankorrels, die hij dan noodgedwongen moest tellen voor hij verder kon gaan (Bodart, p. 3).

De volksverhalen vertellen ook dat niet iedereen in een vampier veranderde na zijn dood. Moordenaars en oplichters waren tijdens hun leven al slecht en hadden dus meer kans om terug te komen. Ook zelfmoord, gebeten worden door een vampier, als bastaard geboren worden of niet via de juiste rituelen begraven worden, konden ervoor zorgen dat iemand terugkeerde na de dood (Bodart, p. 3). Datgene wat niet verklaarbaar was, werd de schuld van vampiers, bijvoorbeeld mislukte oogsten en doodgeboren kinderen. Bodart beschrijft ook hoe in het begin van de negentiende eeuw, in een tijd van crisis, er vampire hysterie losbarstte: een uitbraak van tuberculose werd toegeschreven aan een plaag van vampiers die hun slachtoffers langzaamaan leegzogen (Bodart, p. 3-4).

Van klassieke naar moderne aristocraat

Gedurende de voorbije twee eeuwen evolueerde de vampier van een verschrikkelijk, monsterlijk wezen dat dood en verderf zaaide, naar de sexy, bijna aaibare vampier die schrijfster Stephenie Meyer zelfs laat fonkelen in de zon. Als tussenstadium was er Graaf Dracula, Bram Stokers welbekende en invloedrijke voorstelling van een vampier, gebaseerd op Polidori's boek The Vampyre (Bodart, p. 5). Graaf Dracula was koud, gesofisticeerd en rijk. Hij werd een vampier door het gebruik van zwarte magie en was in staat tot hypnose en gedaanteverandering.

Overstreet schrijft dat in 1897, toen Dracula werd uitgegeven, lezers ervan genoten om bang te zijn van Dracula, wetende dat hij dood zou zijn op het einde van het boek (Bodart, p. 20). Dit is niet langer het geval in moderne vampierliteratuur, waar vampiers eerder stijlvol dan angstaanjagend zijn en waar ze bijna nooit sterven aan het eind van het verhaal. Tomc duidt aan dat de vampier is veranderd van sub-human naar ultra-

[p. 59]

human en nu vooral wordt voorgesteld als een erg intellectueel wezen dat zich afzondert van het menselijke ras, maar er niet langer incompatibel mee is (Tomc geciteerd in Overstreet, 2006, p. 22).

De overgang van de Dracula-achtige figuur naar de slimme en aantrekkelijke vampier kwam met Anne Rices Vampire Chronicles, waarbij de vampier zelf voor het eerst in het licht trad als protagonist en de lezer kon sympathiseren met zijn eenzaamheid (Bodart, p. 12). Er blijven nog wel elementen over uit de alleroudste voorstellingen van de vampier zoals het ontbreken van een spiegelbeeld, een intolerantie voor zonlicht en look en typische eet- en slaapgewoontes. Maar sinds 1970, met de komst van de moderne vampier, zijn er meer variaties terug te vinden op deze ‘vampiereigenschappen’ en proberen de schrijvers en regisseurs hun vampiers zo uniek mogelijk te maken. Ze vertonen ook meer menselijke karaktertrekken, zodat de lezer zich des te gemakkelijker met hen kan identificeren.

De invulling van de moderne vampier

Ook binnen de vampierromans voor adolescenten creëert elke schrijver een eigen soort vampier. In Richelle Meads serie Vampire Academy (2007-2010), in het Nederlands vertaald als Academicus Vampyrus, komen twee soorten vampiers voor: de Moroi en de Strigoi. De Moroi zijn levende vampiers met controle over de elementen die



onsterfelijk worden als ze iemand doden of als ze gebeten worden door een onsterfelijke vampier of Strigoi, voor wie het bloed van Moroi onweerstaanbaar is. Dit staat in contrast met de vampiers in Stephenie Meyers Twilight-saga (2005-2008) die allemaal onsterfelijk zijn en een gif bezitten dat mensen in vampiers kan doen veranderen. En in House of Night (2007-...) van P.C. en Kristin Cast is het nog anders: vampirisme is iets dat zich in sommige jongeren ontwikkelt tijdens de puberteit en dat volwassen vampiers kunnen aanvoelen. De transformatie tot vampier duurt vrij lang en kan alleen gebeuren in de nabijheid van volwassen vampiers, anders sterven de vampierfledglings. De volwassen vampiers gebruiken deze tijd om de

[p. 60]

fledglings te onderrichten in hun geschiedenis, mythologie, gebruiken, enzovoort. De adolescent kan zich hierin terugvinden: hij heeft ook een volwassene nodig om hem te onderhouden en op te voeden, terwijl hij zich ontpopt tot een zelfstandig lid van de maatschappij. Maar meer nog dan de menselijke volwassene bevindt de volwassen vampier zich in een machtspositie: zolang de transformatie van de fledgling niet compleet is, is zijn fysieke nabijheid van vitaal belang.

Eigenschappen van hedendaagse vampiers

Naast deze verschillen zijn er ook elementen die alle vampierpersonages in vampierromans gemeenschappelijk hebben. Zo zijn de hedendaagse vampiers bijvoorbeeld seksueel. In adult vampire fiction komt dit tot uiting in seksscènes die vaak erg expliciet zijn. Adolescentenfictie is op dit gebied wat tammer, maar er ontwikkelt zich toch erg vaak een romantische en seksuele band tussen een menselijke protagonist en een vampier. In dit opzicht is de Twilight-saga en de kritiek op de voorstelling van seksualiteit hierin interessant. Protagoniste Bella en haar love interest Edward hebben pas seks na hun huwelijk, waarbij Bella degene is die deze fysieke, seksuele relatie nadrukkelijk nastreeft. Ze houdt er een lichaam vol blauwe plekken aan over, waarvan ze zichzelf de schuld geeft en vraagt prompt om meer. Vervolgens ontdekt Bella dat ze zwanger is van een half-vampierkind dat haar lichaam langzaamaan verwoest en toch weigert ze abortus te plegen. Je zou dus kunnen zeggen dat vrouwelijke seksualiteit hier afgebeeld wordt als iets gevaarlijks, dat pijn veroorzaakt en uiteindelijk tienerzwangerschap tot gevolg zal hebben. Melissa Ames stelt in ‘Vamping up Sex’ dat verschillende critici Meyers boeken ook zo interpreteren (2010, p. 6-7). Maar er zijn ook critici die dit in een ander licht zien. Zij lezen hierin niet een anti-feministische opvatting over vrouwelijke seksualiteit, maar zien Bella juist als een personage dat durft te kiezen voor een seksuele relatie (Ames, p. 8). Wanneer deze relatie ervoor zorgt dat ze zwanger wordt, zwicht ze niet onder druk van haar geliefde, Edward, maar kiest ze er bewust voor om moeder te worden.

Zowel Overstreet als Ames zijn het erover eens dat we traditioneel geneigd zijn om over de vampier na te denken als de verleider van een onschuldig meisje. Terwijl, zoals we in Twilight zien, in recente adolescentenliteratuur juist de seksualiteit van dat onschuldige meisje wordt beschre-

[p. 61]

ven. Zij is degene die herhaaldelijk een fysieke, seksuele relatie met de vampier nastreeft. (Overstreet, p. 75; Ames, p. 15).

Een tweede eigenschap die de hedendaagse vampiers met elkaar gemeen hebben, is dat ze niet zonder meer worden afgebeeld als goed of slecht. Overstreet ziet hierin de invloed van het postmodernisme, dat de concepten van goed en kwaad problematiseert.² Het slechte is niet langer simpel te definiëren, maar is genuanceerd en persoonlijk geworden. Of een vampier goed of slecht is, hangt dus af van zijn gedrag en keuzes. Hij is niet zonder meer het ene of het andere omdat hij een vampier is. Deze zelfschepping is ook kenmerkend voor adolescente personages en is erg herkenbaar voor de adolescente lezersdoelgroep die actief werkt aan zijn persoonlijkheid.

Ook al is de vampier op zich niet goed of slecht, het slechte blijft als thema belangrijk in het vampierverhaal. Bodart merkt op dat het in dit genre belangrijk is dat er een atmosfeer van angst en horror ontstaat, die in de loop van het verhaal intenser wordt (Bodart, p. xxii). Hij stelt zelfs dat het gevoel van angst dat wordt opgewekt bij de lezer, belangrijker is dan de plot zelf, omdat deze angst de meest duistere, verboden kant van onze samenleving oproept waarnaar de mens nieuwsgierig is. We zijn nieuwsgierig naar het onbekende, het duistere, het mysterieuze en vampierverhalen komen ons hierin tegemoet.

Een laatste eigenschap die vampierpersonages uit boekenreeksen als Twilight, Vampire Academy en House of Night delen, is bloed. Ze hebben bloed nodig om te kunnen overleven. Of dit menselijk bloed moet zijn en hoeveel de vampiers nodig hebben, varieert van roman tot roman, net als de reactie van de bloeddonors. Soms is de beet van een vampier verslavend voor de mens, soms erotisch, soms enorm pijnlijk en soms fataal. Ondanks hun grote nood aan bloed weigert de hedendaagse vampier te drinken van zijn geliefde. Dit is volgens Megan Tingley een volgende reden voor de ongelooflijke aantrekkingskracht van het vampierverhaal: wat verboden en mysterieus is, is sexy (Tingley geciteerd in Bodart, p. 16). En de kracht van zijn devotie, die de vampier tentoonstelt wanneer zijn liefde zijn honger overwint, is nog het meest aantrekkelijke van al. Hij is zowel een gentleman die deuren voor je openhoudt en je bloemen brengt als

2 Postmodernism is marked by, among other things, a dubiousness about the black and white of good and evil. [...] evil is not simple, not unproblematic, not outside the characters, not even when the character is a good vampire (Overstreet, p. 26).

[p. 62]

een bad boy die de alledaagse wereld durft achter te laten en sterk genoeg is om je te beschermen in zijn duistere, gevaarlijke wereld (Bodart, p. 17).

De adolescente lezer

De adolescente lezer van de vampierroman voor jongeren bevindt zich in een levensfase van veranderingen op lichamelijk, psychologisch en sociaal vlak. Dit gaat gepaard met ‘een immense behoefte aan intensiteit en pathetiek, vlijmscherpe ervaringen en emoties... Nergens zijn er in deze fase afgeronde hoeken te bespeuren’ (De Bruijn, 2000, p. 15). Tijdens deze fase is de peergroup erg belangrijk, want bij zijn vrienden vindt de adolescent steun in het ontdekken van zijn eigen waarden en idealen, in het uitproberen van verschillende gestereotypeerde rollen en in het leren omgaan met vijanden.³ Tijdens het lezen fungeren de adolescente hoofdpersonages als peergroup voor de lezers, waarbij ze hun eigen belevingswereld weerspiegeld zien. De vampierroman voor adolescenten is net als veel adolescentenromans, een initiatieroman.

3 Adolescents not only help one another temporarily through discomfort by forming cliques and stereotyping themselves, their ideals, and their enemies; they also insistently test each other's capacity for sustaining loyalties in the midst of inevitable conflicts of values. (Erikson, geciteerd in Latrobe & Drury, 2009, p. 22).

[p. 63]

De initiatieroman voor adolescenten

De initiatieroman voor adolescenten is een genre dat pas sinds de jaren negentig als zodanig gedefinieerd werd (Joosen & Vloeberghs, 2008, p. 130). Zoals de naam aangeeft, schetsen deze romans de initiatie van adolescenten die op de grens staan om volwassen te worden en zelfstandig deel te gaan uitmaken van de maatschappij. Marita De Sterck ging op zoek naar de verschillende invullingen van het woord ‘initiatie’ en kent aan elke invulling een bestaansreden toe binnen de adolescentenroman of het literatuuronderwijs (De Bruijn, p. 14). Zij vond maar liefst zeventien manieren waarop er betekenis gegeven kan worden aan ‘initiatie’, waaronder initiatie als waardenoverdracht, pijn, moord en gruwel, seksuele identiteit verkennen, fantasie en oog krijgen voor verschillen (De Bruin, p. 14). Dit zijn thema's die natuurlijk niet alleen voorkomen in adolescenten literatuur, maar ‘ze zijn nergens zo uitsluitend te vinden als in de adolescentenromans’ (De Bruijn, p. 15). Joosen en Vloeberghs kenmerken de initiatieroman als:

Psychologische romans die meer of minder gedetailleerd de vorming van de identiteit of de persoonlijkheid van de protagonist beschrijven. Soms, maar niet altijd, ensceneren ze ook haar of zijn uiteindelijke overgang naar de kindertijd of de adolescentie naar de volwassenheid. De focus van die romans, de successen en mislukkingen van jongeren in de loop van hun ontwikkeling, gaat meestal gepaard met beschouwingen over de wenselijkheid van hun aanpassing aan de omgeving en hun integratie in de maatschappij.
(Joosen & Vloeberghs, p. 132)

Het hoofdpersonage van een initiatieroman is dus een adolescent die op zoek gaat naar wie hij echt is en wat voor persoon hij zou willen zijn. Hierbij kent hij zowel dieptepunten als triomfen.

De protagonist als peer

Net als de adolescent probeert de protagonist een plaats te verwerven in de maatschappij. In tegenstelling tot de Bildungsroman waar ‘het opvoedkundige ideaal van aanpassing, integratie en de overdracht van normen en waarden van generatie op generatie werd gepromoot’ (Joosen & Vloe-

[p. 64]

berghs, p. 132-133), gebeurt dit in de initiatieroman voor adolescenten vaak zonder een conformeren aan de maatschappij.

De Bruijn (p. 13) voegt hier nog aan toe dat de hoofdpersonen meestal ‘archetypische eenlingen’ zijn ‘die de lezer de mogelijkheid bieden zich met hen te identificeren’ en hun levens zitten vol ‘conflictrijke situaties’. Een voorbeeld van zo'n archetypische eenling is de protagonist van The Morganville Vampires (2006-...) van Rachel Caine. In het eerste deel van de reeks, Glass Houses (2006), maakt de lezer kennis met Claire Danvers, een zestienjarige genie. Haar intellect en jonge leeftijd onderscheiden haar van de andere studenten die haar ofwel genadeloos pesten ofwel volkomen negeren. Ze is gedreven, slim, moedig en sterk. De lezer kan zich met haar identificeren en opgaan in Claires zoektocht naar haar eigen plaats in Morganville, waar niets is zoals het op het eerste gezicht lijkt. Op de campus is haar sociale status erg laag en wordt ze beschouwd als een ‘dork’ en een ‘freak’, maar buiten de campus, waar de vampiers heer sen, wordt haar uitzonderlijke geheugen een wapen dat ze kan gebruiken om



zichzelf en haar vrienden te beschermen.

In deze romans zoeken de hoofdpersonages niet zomaar naar een plaats binnen de maatschappij, ze onderhandelen ook met een gevestigde maatschappelijke orde. In The Morganville Vampires probeert Claire zich aanvankelijk afzijdig te houden van de machtsspelletjes die de vampiers spelen. Pas wanneer het leven van haar vrienden in gevaar komt, gaat ze in op het aanbod voor bescherming van de oudste vampier in Morganville. Hierdoor wordt ze een pion in het spel van de vampiers, terwijl ze vecht om haar eigen waarden niet te verliezen.

Ook in Richelle Meads Academicus Vampyrus onderhandelt de protagoniste, Rose, met de gevestigde maatschappelijke orde. Ze heeft als vrouwelijke ‘dhampier’ twee levenskeuzes: ze kan een hoeder ofwel lijfwachter worden en de fysiek zwakkere, maar hiërarchisch hogergeplaatste Moroi beschermen of ze kan in een commune gaan leven en een zogeheten bloedhoer worden. Rose wil graag hoeder worden van haar beste vriendin en Moroi-prinses Lissa Dragomir. Hierdoor moet ze vaak moeilijke keuzes maken tussen wat de maatschappij van haar verlangt en wat ze moet doen om Lissa te beschermen. Wanneer bijvoorbeeld blijkt dat Lissa niet langer

[p. 65]

veilig is op hun school, neemt Rose de moeilijke beslissing om haar eigen opleiding tot hoeder stop te zetten en weg te lopen. Wanneer ze twee jaar later gevonden worden, moet Rose haar daden verdedigen:

‘[...] Als [Rose] haar plicht had gedaan, zou ze iemand op de hoogte hebben gesteld. Als zij haar plicht had gedaan, zou ze je beschermd hebben.’
Ik knapte.
‘Ik heb wel degelijk mijn plicht gedaan!’ schreeuwde ik, terwijl ik opsprong uit mijn stoel. [...] ‘Ik heb haar wél beschermd! Ik heb gezorgd dat ze veilig was terwijl niémand van jullie’ - ik maakte een vegend gebaar door de kamer - ‘dat kon. Ik heb haar meegenomen om haar te beschermen. Ik deed wat ik moest doen. Want jullie waren dat absoluut niet van plan.’
(Mead, 2010, p. 24-25).

Er wordt binnen dit genre dus volop gereflecteerd over de heersende waarden en normen van de samenleving, die vaak niet overeenkomen met de persoonlijke waarden en normen van het hoofdpersonage.

Zelfschepping

Kenmerkend voor de initiatieroman is het open einde (De Bruijn, p. 13). De protagonist groeit tijdens het verhaal, maar zijn evolutie is nooit echt beëindigd, net zoals iemands identiteit niet volgroeid is wanneer hij officieel volwassen wordt op zijn achttiende verjaardag.

Wellicht worden vampierverhalen voor adolescenten daarom vaak geschreven als serie, waarbij de protagonist net zoals de adolescent in de werkelijkheid een continue ontwikkeling doormaakt. Dit kan dan een verklaring bieden voor de aantrekkelijkheid van deze boeken voor (jong)volwassen lezers: net als de protagonist is hun zoektocht naar een eigen identiteit en een eigen plaats in de wereld niet voltooid op de leeftijd van 18 jaar.

Met deze drang naar het ontwikkelen van een eigen identiteit hangt de nood van het hoofdpersonage samen om terug te gaan naar zijn ‘roots’. Joosen & Vloeberghs koppelen dit aan de drang tot ‘zelfschepping’ van de adolescent in deze romans en schrijven: ‘Weten waar je vandaan komt,

[p. 66]

waar je geworteld bent, is blijkbaar een belangrijke bekommernis voor de personages van de initiatieroman vandaag’ (p. 141).

Dit is zeker zo in Melissa de la Cruzs reeks Blue Bloods (2007-), waarin Schuyler de eerste halfbloed vampier ooit is. Ze moet uitvinden wat dit betekent en vechten voor haar bestaansrecht binnen de eeuwenoude gemeenschap van volbloed vampiers. Ook Alexandria, protagonist in Half-Blood (Armentrout, 2011), moet op zoek gaan naar de waarheid over wie haar vader was om de oorzaak van haar buitengewone gaven te kunnen begrijpen.

Familie is een belangrijk thema in de initiatieroman en dit staat op gespannen voet met de drang van de protagonist om een zelfstandige, eigen persoon te zijn. Dit wordt al snel duidelijk in Richelle Meads reeks Vampire Academy (2007-2010) waarin Rose zich wil onderscheiden van haar bekende en succesvolle, maar afwezige moeder. Ze wil niet enkel een betere hoeder zijn dan haar moeder, maar ook haar fouten (erg jong zwanger worden) vermijden. Ook fysiek wil ze zich van haar moeder onderscheiden: ‘Ik mocht dan mijn moeders rondingen en knappe gezicht hebben - hoewel ik zelfvoldaan kon zeggen dat het mijne tegenwoordig een stuk knapper was dan het hare - [...]’ (IJskoud, 2010, p. 85-86).

Conclusie

De vampierroman voor jongeren kan gezien worden als een specifieke verschijningsvorm van de initiatieroman. De protagonist leert zichzelf in de loop van het verhaal kennen. Via conflictrijke situaties moet ze - het gaat vaak om vrouwelijke protagonisten - leren vertrouwen op haar fysieke kracht, haar verstand, haar intuïtie en haar menselijkheid. Voor de adolescente lezers is dit herkenbaar: ook zij zijn op zoek naar zichzelf en hun eigen identiteit. De protagonist die strijd voert tegen een repressief regime, zendt ook een krachtige boodschap naar de adolescente lezer van zelfaanvaarding en van opkomen voor datgene waarin je gelooft, hoe moeilijk dat ook lijkt (Brown & St. Clair, 2002, p. 129).

De vampier als protagonist in een initiatieroman geeft een extra krachtige invulling aan de overgangsrite en de zelfschepping. Seksualiteit, het gevoel anders te zijn, keuzes maken, de ‘bloedfactor’ en de vraag naar de roots spelen voor zowel de hedendaagse vampier als de adolescent een grote rol.

[p. 67]

De vampier weet wie hij is en waar hij vandaan komt, maar moet zich wel zien te handhaven. Volgens Bodart (p. 14) kan dit niet anders dan aantrekkelijk zijn voor de adolescent, die erg onzeker is over zijn eigen identiteit. Samen met de weerspiegeling van zijn eigen leefwereld in de hoofdpersonages, die erin slagen om hun eigen stem te vinden en te behouden in conflictrijke situaties, maakt dat de aantrekkingskracht uit van de vampierroman voor adolescenten.

Primaire literatuur

Blue Bloods - Melissa De la Cruz Blue Bloods. New York, Hyperion Books, 2007. Masquerade. New York, Hyperion Books, 2008. Révélations. New York, Hyperion Books, 2009.

Dracula - Bram Stoker Dracula. Victoria: Pinguin Books, 2009.

House of Night - P.C. Cast & Kirstin Cast Marked. New York, St. Martin's Press, 2007. Betrayed. New York, St. Martin's Press, 2007. Chosen. New York, St. Martin's Press, 2010.

The Covenant - Jennifer L. Armentrout Half-Blood. Contoocook, Spencer Hill Press, 2011. Pure. Contoocook, Spencer Hill Press, 2012.

The Morganville Vampires - Rachel Caine Glass Houses. New York, New American Library, 2006. The Dead Girl's Dance. New York, New American Library, 2007. Midnight Alley. New York, New American Library, 2007. Feast of Fools. New York, New American Library, 2008. Lord of Misrule. New York, New American Library, 2009. Carpe Corpus. New York, New American Library, 2009. Fade Out. New York, New American Library, 2009. Kiss of Death. New York, New American Library, 2010.

[p. 68]

The Watchers - Veronica Wolff Isle of Night. New York, New American Library, 2011. Vampire's Kiss. New York, New American Library, 2012. Blood Fever. New York, New American Library, 2012.

Twilight - Stephenie Meyer Twilight. London, Atom, 2008. New Moon. London, Atom, 2010. Eclipse. London, Atom, 2009. Breaking Dawn. London, Atom, 2009.

Vampire Academy - Richelle Mead Vampire Academy. Razorbill, 2007. Frostbite. Razorbill, 2008. Shadow Kiss. Razorbill, 2008. Blood Promise. Razorbill, 2010. Spirit Bound. Razorbill, 2010. Last Sacrifice. Razorbill, 2011. Academicus Vampyrus. Amsterdam, Full Moon, 2010. IJskoud. Amsterdam, Full Moon, 2010.

Secundaire literatuur

Ames, M., ‘Vamping up Sex. Audience, Age & Sexuality in Vampire Narratives.’ In: Journal of Dracula Studies, 12, 2010.

Bodart, J.R., They suck, they bite, they eat, they kill: the psychological meaning of supernatural monsters in young adult fiction. Plymouth, UK, The Scarecrow Press, Inc., 2012.

Brown, J. & N. St. Clair, Declarations of independence: empowered girls in young adult literature. Maryland, The Scarecrow Press, Inc., 2002.

De Bruijn, M., Van Bibelebont naar Babylon: Een verkenning van de nieuwe adolescentenroman. Leuven, Centrum voor Lezen en Informatie, 2000.

Joosen, V. & K. Vloeberghs, Uitgelezen jeugdliteratuur. Een ontmoeting met traditie en vernieuwing. Leuven, Lannoo Campus, 2008.

Latrobe, K.H. & J. Drury, Critical approaches to young adult literature. New York, Neal-Schuman Publishers, Inc., 2009.

Overstreet, D.W., Not your mother's vampire: Vampires in young adult fiction. Lanham, Maryland, The Scarecrow Press, Inc., 2006.