Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 26

[p. 5]

[Literatuur zonder leeftijd - nummer 89, winter 2012]

Gulden snede

Means, motive & opportunity. Ofwel middel, motief en gelegenheid. Dat is het magische trio voor speurders in misdaadliteratuur, maar je zou het ook de gulden snede kunnen noemen voor debutanten. Simpel hertaald: je moet over enig talent beschikken (middel), er moet een innerlijke drang zijn (motief) en je moet een podium (gelegenheid) hebben om je talent tentoon te spreiden. Die drie, liefst een beetje in evenwicht met elkaar, vormen de noodzakelijke voorwaarde om te debuteren. Er zijn genoeg mensen die kunnen schrijven of tekenen, maar die te lui zijn om er daadwerkelijk werk van te maken. Voelen ze wel de innerlijke drang, maar blijft hun werk ongezien in bureaulades liggen, dan schiet het ook niet op.

Voor middel en motief zijn mensen zelf verantwoordelijk, gelegenheid wordt er de laatste jaren, mede dankzij internet, steeds meer geboden. Zo vond begin november 2012 de eerste editie van Schrijf dat boek! plaats, een congres voor ‘Aspirant Auteurs, Volleerd schrijvers en professionals’ (die professionals behoeven kennelijk geen aanmoediging c.q. hoofdletter meer). Die hards als Ronald Giphart en Renate Dorrestein gaven tips voor debutanten in de dop. Bijvoorbeeld dat schrijven vooral hard werken is en dat het geen kwaad kan je verwachtingen niet torenhoog te stellen.

Een concreter podium bieden initiatieven als National Novel Writing Month, jaarlijks in november. Voor Eva Moraal, die dit najaar debuteerde bij Lemniscaat met de dystopische jeugdroman Overstroomd, betekende dat de doorbraak van korte verhalen voor zichzelf naar het schrijven van een boek voor publiek: ‘Je wordt uitgedaagd om in een maand minstens 50.000 woorden te schrijven. Dat was voor mij een goede stok achter de deur. Wat ik toen schreef, was een heel ander verhaal dan Overstroomd. Maar zo heb ik wel ontdekt dat ik het kon, een boek schrijven.’¹

Moraal behoort met 399 anderen tot de debutanten die in de periode 2002-2012 een voet tussen de deur van een uitgever wisten te krijgen en

1 Interview Eva Moraal, Jongerenliteratuurplein, september 2012.
www.jongerenliteratuurplein.nl/auteur-uitgelicht/eva-moraal/130

[p. 6]

hun werk in druk zagen verschijnen. In haar bijdrage aan dit themanummer van Literatuur zonder leeftijd over jong talent zet Wilma van der Pennen alle cijfers op een rijtje: hoeveel debutanten, bij welke uitgevers, uit welk land, welke genres zijn vertegenwoordigd en welke prijzen wonnen ze? Haar kwantitatieve overzicht wordt gesecondeerd door een artikel van Jaap Friso die de debuten inhoudelijk bekeek en probeerde de bokken van de schapen te scheiden. Ofwel: wie zijn de blijvers en de veelbelovende namen onder de debutanten?

Debutanten zijn ook anderszins aanwezig in dit nummer. Op ons verzoek zetten studenten van de Tilburgse master Jeugdliteratuur hun (vaak) eerste schreden op het pad van interviewen. Ze bevroegen duo's van beginnende en ervaren vakgenoten over start en ontwikkeling van hun loopbaan. Literatuur zonder leeftijd biedt de studenten graag het podium voor de zes mooie portretten die hun werk opleverde: van de schrijvers Imme Dros met Simon van der Geest, de vertalers Annelies Jorna en Maria Postema, de dichters Ted van Lieshout en Florian Kuhlberg, de illustratoren Klaas Verplancke en Vanessa Verstappen, de archiefmeesters Jeannette Kok en Karin Vingerhoets en de uitgevers Liesbeth ten Houten en Hannerlie Modderman.

Hoe belangrijk ervaren vakgenoten kunnen zijn voor jong talent bewijst Ted van Lieshout. Met zijn jaarlijkse Poëziespektakel biedt hij een podium voor jonge en gevestigde dichters. In een tijd waarin uitgevers zich steeds minder wagen aan dichtbundels, laat staan bundels van debutanten, is dat een belangrijk initiatief. Jan van Coillie boog zich over de vijf tot nu toe verschenen spektakels en beschrijft in zijn bijdrage wie wat schrijft en wat dit ons vertelt over de stand van de dichtkunst.

Een ander initiatief is het schrijfproject ABCyourself van Edward van de Vendel. Hij biedt jonge schrijvers niet alleen een (digitaal) podium, maar hij begeleidt hen ook bij het schrijven. In dit nummer vindt u een bespreking van de eerste boeken die uit dit project zijn voortgekomen plus een korte terugblik van Iduna Paalman op haar deelname aan dit project.

Zelf mag Literatuur zonder leeftijd zich ook een oude rot in het vak noemen. We zijn blij en trots dat we telkens weer de middelen, motieven en gelegenheid weten te vinden om een gevarieerd en boeiend nummer samen te stellen. Laat ik nu de gelegenheid eens nemen om iedereen, jong

[p. 7]

en oud, die telkens weer gratis en voor niets mee werkt aan ons tijdschrift, daarvoor hartelijk te bedanken. We hopen u in 2013 weer te begroeten.

Bea Ros