Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 15

[p. 274]

Berichten van buiten
Vakliteratuur en meer
Wilma van der Pennen

Tonke Dragt op Internet

http://home.wanadoo.nl/richard.thiel/dragt/index.htm

In een nummer dat is gewijd aan de schrijfster-illustratrice Tonke Dragt mag een verwijzing naar de internetsite van Richard Thiel niet ontbreken. Thiel, als bibliothecaris werkzaam bij het NIZW, heeft op zijn site een uitgebreide bibliografie van Tonke Dragt geplaatst, die hij regelmatig aanvult en actualiseert.

De bibliografie bevat, naast een chronologisch overzicht van haar publicaties, overzichten van haar boeken, verhalen, non-fictie en gedichten, maar ook een lijst van illustraties en omslagen die door Tonke Dragt zijn gemaakt, vertalingen en niet-boek materialen (briefkaarten en boekenleggers). Daarnaast houdt hij een overzicht bij van wat niet en wat wel verkrijgbaar is. Ook kunnen alle bekroningen die zij in de loop der tijd ontving op de site worden gevonden. Onder de knop ‘beoordelingen’ staat een lijst die is gebaseerd op gemiddelde cijfers die 22 personen hebben gegeven aan de boeken van Tonke Dragt. Wie mee wil stemmen, wordt uitgenodigd een e-mail te sturen.

Naast een korte biografie is er een lijst achtergrondliteratuur en een overzicht van uitgevers. De site biedt verder nog informatie over ruim honderd (voornamelijk) 12+ auteurs. Ook hier is Tonke Dragt terug te vinden, met doorkliks naar andere sites, waaronder www.leesplein.nl, waar informatie voor kinderen is opgenomen.

Richard Thiel onderhoudt zijn site uitstekend. Onder de knop ‘Wat is nieuw op deze site?’ is te zien wat er aan actueels te melden valt. Er wordt bijvoorbeeld bijgehouden wie de meeste prijzen van de Griffel-, Penseel- en Zoenjury kregen, welke auteurs een eigen site hebben en er staan tips op voor het zoeken naar informatie over kinderboekenschrijvers en kinderboeken.

Newbery Medal: Christopher Paul Curtis

Newbery Medal Acceptance by Christopher Paul Curtis; Christopher Paul Curtis by Wendy Lamb. In: Horn Book Magazine, july/august 2000, blz. 386-396 en 397-401.

[p. 275]

Onlangs verscheen bij Lannoo het boek Mijn naam is Bud, de vertaling van het met de Newbery Medal bekroonde Bud, not Buddy, van de Afro-Amerikaanse schrijver Christopher Paul Curtis. In dit boek is de uiterst innemende tienjarige Bud aan het woord, die na een zoveelste mislukte plaatsing in een pleeggezin besluit zijn echte vader op de sporen. Hij heeft zo zijn ideeën over wie dat wel mag zijn en reist op goed geluk door de VS. Geen risicoloze onderneming voor een zwart jongetje, dat nog nooit van de Ku Klux Klan heeft gehoord en zich nauwelijks bewust is van de Grote Depressie die de wereld in zijn greep heeft. In The Horn Book Magazine portretteert Wendy Lamb de auteur. Daaraan voorafgaand is het dankwoord van Curtis opgenomen bij de uitreiking van de Newbery Medal, waarin hij ingaat op de ontstaansgeschiedenis en het authentieke karakter van het boek: gebaseerd op het leven van zijn twee grootvaders, die zich er door de depressie niet onder lieten krijgen: de een als kruier, de ander als leider van verschillende muziekgroepen.

Multiculturele boeken en leesbevordering in een multiculturele samenleving

Hannie Humme, Vijftig wereldboeken voor peuters en kleuters. Amsterdam, Bulaaq, 2000 (ISBN 90 5460 059 4).

D. Schram, A. Raukema en J. Hakemulder, Lezen en leesbevordering in een multiculturele samenleving. Stichting Lezen reeks (ISBN 90 5166 806 6)

‘Kinderen in Nederland groeien op in een kleurrijke samenleving. Het is dan ook enigszins verwonderlijk dat deze nieuwe kleurrijke samenleving niet weerspiegeld wordt in kinderboeken. De belangrijkste personages zijn nog heel vaak blank, en de culturele context is een blanke of westerse.’ Hannie Humme stelde een praktisch boek samen waarmee in de kinderopvang en op de basisschool gewerkt kan worden aan de beeldvorming van jonge kinderen. Na een korte theoretische inleiding worden vijftig interculturele prentenboeken voor peuters en kleuters van ongeveer anderhalf tot zes jaar besproken. Naast een inhoudsbeschrijving volgt een lijst van spelsuggesties, taalactiviteiten en een overzicht van andere boeken rond eenzelfde thema.

Het boek sluit aan bij het in 1998 bij Thieme verschenen Vijftig wereldboeken: uittreksels en lessuggesties voor interculturele jeugdliteratuur, een werkboek voor het voortgezet onderwijs dat werd ontwikkeld door Moniek Sanders, Colette Mathijssen en Hannie Humme. Het tevens geplande boek voor de basisschoolleeftijd komt er voorlopig niet. Humme en haar uitgever Bulaaq staakten de samenwerking.

[p. 276]

Ook de samenstellers van de bundel Lezen en leesbevordering in een multiculturele samenleving onderkennen de gevolgen die een gevarieerde samenstelling van de bevolking heeft voor het literatuuronderwijs en het bevorderen van het lezen in het algemeen. In de bundel wordt het centrale thema vanuit verschillende perspectieven belicht. Men probeert antwoord te geven op vragen als: hoe ga je in het onderwijs om met de verschillende culturele achtergronden van leerlingen? Hoe maak je het lezen als vrijetijdsbesteding aantrekkelijk voor een zo divers potentieel lezerspubliek? Wat is de betekenis van de migrantenliteratuur voor de literaire traditie en de manier waarop omgegaan wordt met literatuur? Er wordt aandacht besteed aan wetenschappelijk onderzoek naar geletterdheid bij jonge allochtone en autochtone kinderen, aan de voordelen en problemen van een interculturele benadering van literatuuronderwijs, aan verschillen en overeenkomsten in de omgang met literatuur. Voor wie zijn theoretische kennis wil uitbreiden en toetsen aan de praktijk.

Hans Christian Andersen

Jackie Wullschlager, Hans Christian Andersen - The Life of a Storyteller. The Penguin Press, 2000.

Villy Sorensen, Een eenzame vogel: het levensverhaal van Hans Christian Andersen - verteld voor kinderen. Fontein, 2000 (ISBN 80 261 2178 4)

Het beeld dat van de sprookjesverteller Andersen bestaat, lijkt vooral te berusten op zijn memoires. Op zijn zevenentwintigste publiceerde hij een autobiografie, die hij elke tien jaar herzag en aanvulde. Hij zet zichzelf daarin neer als een eenvoudige jongen die opklom tot internationale bekendheid. De Amerikaanse journaliste Wullschlager baseerde haar nieuwe biografie niet op deze of eerdere bronnen, maar ging terug naar de oorspronkelijke documenten die zicht op Andersens leven en werk konden bieden: brieven, dagboeken en archiefmateriaal van tijdgenoten. Daarmee nuanceert zij het beeld van de auteur en weet ze hem goed in zijn tijd te plaatsen.

Andersen komt uit de biografie niet naar voren als een sympathiek persoon. Er worden citaten aangedragen van tijdgenoten - ook kinderen - die zich in niet malse bewoordingen over hem uitlieten: hij zou onder meer lijden aan een behoorlijke dosis zelfoverschatting, hij was ijdel, seksueel gefrustreerd (Wullschlager suggereert dat hij homo- of biseksueel was) en vooral eenzaam. Een aardige anekdote: Andersen ging een week bij Charles Dickens logeren en bleef vijf weken plakken. Toe hij vertrokken was, schreef Dickens een briefje dat hij in de logeerkamer ophing: ‘Hans Andersen sliep in deze kamer vijf weken, voor de familie leek het een eeuwigheid!’.

[p. 277]

Eenzelfde beeld komt naar voren uit de biografie voor kinderen, geschreven door Villy Sorensen. Hierin komt Andersen naar voren als een wat zielige, eenzame figuur, een beetje miskend ook. De auteur volgt zijn levensverhaal op de voet; de bekende ingrediënten worden nogal houterig en opsommerig gebracht. Niet echt een sprankelend vertelde levensgeschiedenis, maar wel aardig om eens door te bladeren vanwege de grote illustraties in kleur. Dat je uit dit boek leert begrijpen hoe sommige van de sprookjes zijn ontstaan, zoals de tekst op het achterplat suggereert, is wel wat veel gezegd.

Wonderland

Kunsthal Rotterdam, najaar 2002

In het najaar van 2002 toont de Koninklijke Bibliotheek in de Kunsthal Rotterdam een bijzondere verzameling: de grootste collectie kinderboeken van Nederland. Voor deze tentoonstelling wordt een keuze gemaakt uit 125.000 kinderboeken: prentenboeken, pop-up-boeken, ABC-boeken, sprookjesboeken en schoolboeken. Deze zijn voor een deel afkomstig uit de collectie van het voormalig Informatiecentrum Boek en Jeugd, dat sinds 1998 onderdeel is van het Letterkundig Museum. De grote collectie kinderboeken van Boek & Jeugd werd destijds in bruikleen gegeven van de KB.

Thema van de tentoonstelling is ‘helden’ en de bezoeker maakt als het ware een reis langs kinderboekenhelden: oude en nieuwe helden, uit tekenfilms of computerspelletjes figureren in de tentoonstelling.

Er zal veel te zien én te horen zijn. De boeken worden tentoongesteld in speciale kijkdozen. Er zullen verhalen verteld worden of uitgebeeld. Bekende helden worden in een andere setting geplaatst, waardoor nieuwe verhalen kunnen ontstaan.

Wonderland wordt ontworpen door Kossmann & De Jong Exhibition Architect. Zij waren ook verantwoordelijk voor de tentoonstelling ter gelegenheid van het tweehonderdjarige bestaan van de KB Het Wonderbaarlijk Alfabet, in 1998 in Amsterdam.

De KB wil rond de tentoonstelling speciale evenementen organiseren, zoals publicaties, theater- en muziekvoorstellingen, chat-sessies en andere internettoepassingen, film, televisieuitzendingen, voorleessessies en wetenschappelijke bijeenkomsten. Aan de organisatie daarvan werken onder meer de CPNB en de Stichting Boek & Jeugd mee. Zo zal de opening van de Kinderboekenweek plaatsvinden in Wonderland.

Informatie: Koninklijke Bibliotheek, Léanne Selles. Postbus 90407, 2509 LK Den Haag. Tel. [phone], fax [phone], e-mail: [e-mail].