Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 11

[p. 292]

Lezingen
Columnistische bespiegelingen
Henri van Daele

Lezingen geven hoort bij de taak van een auteur.

Omdat lezers zo graag eens met de vrouw of man praten àchter een boek.

Ik heb dit altijd een beetje vreemd gevonden. Want de boeken die ik schrijf zijn een soort afsplitsing van mij. Ik bén mijn boeken niet en mijn boeken allemaal samen, dat ben ik ook niet. Mijn boeken zijn minder én meer dan ikzelf.

Terwijl lezers auteurs identificeren met hun boeken.

Na een ontmoeting tussen lezers en auteurs zie je bijna overal het leesrendement met sprongen toenemen. Van Daele is langs geweest, nu gaan we hem ook eens lezen. Of herlezen of op zoek naar boeken die we nog niet gelezen hebben.

Dat is natuurlijk een positief punt. Positief is ook dat de lezers de visu kunnen vaststellen dat een auteur ook maar een gewoon mens is, met een hoofd, twee armen en twee benen, dat hij gewoon een jeans draagt.

Vooral door kinderen word je ingehaald alsof je een soort Sinterklaas bent, terwijl ze aan het eind van die rit (hopelijk) beseffen dat er gewoon een vakman vòòr hen heeft gestaan.

Toch blijft er (zeker bij het begin van de lezing) altijd iets sacraals hangen. Ze bekijken je alsof je je gekleed hebt in een gewoon plunje. Enige hilariteit (vooral op lagere scholen) wanneer je je neus snuit of even een slokje van je glaasje water neemt. Jongens! Een schrijver moet òòk af en toe zijn neus snuiten, voorwaar. En soms neemt hij een slokje water tot zich, wat tot de ontstellende conclusie leidt dat

[p. 293]

een schrijver af en toe een droge keel kan hebben!

Ik hou al vijftien jaar zo'n vijftig (school)lezingen per jaar. Dat is nog net draaglijk. Ik krijg zo'n honderdvijftig uitnodigingen, maar dat vind ik te gek worden. Het moment dat je jezelf hoort staan praten en dat je dus op je automatische piloot vliegt, ben je verkeerd bezig, vind ik.

Vooral in de zeer drukke jeugdboekenweek ligt dat gevaar op de loer. Dan zijn er soms dagen van drie of vier lezingen en dat is moordend. Als je dàn thuiskomt ben je zo leeg als een lekke band. Soms blijft bij die drie of vier lezingen telkens de inrichter of de verantwoordelijke zitten. Voor zo'n man of vrouw probeer ik dan de antwoorden wat te variëren op vragen die telkens terugkomen. Met toenemende verbazing zit zo iemand dan naar mij te kijken, maar meestal begrijpt hij of zij het wel. Het variëren is een knipoogje.

Ik woon vrij centraal in Vlaanderen, maar Veurne en Maaseik liggen niet zo meteen bij de deur.

In West-Vlaanderen ontvangen ze je hartelijk, met respect voor de afgelegde kilometers, maar daar blijft het ook bij.

In Limburg daarentegen hebben ze altijd de reflex van: die man komt van ver, die zal wel vreselijke honger hebben. Er staat dus altijd een enorme taart klaar.

Het culinaire kantje dat aan lezingen zit, varieert van plaats tot plaats. Soms eet je je eigen boterhammetjes op of ga je ergens een broodje kopen. Soms wordt er 's middags een heus diner aangericht, waar dan de schepen van cultuur en andere notabelen mee aanschuiven.

Koffie is er altijd, een pintje ligt iets moeilijker. Maar ik heb het ook wel meegemaakt dat ik na afloop afrekende in een high tech directeursbureau waarin een uitgebreide bar aanwezig was, waarin zelfs een cognac zat met het etiket van de school erop! En meer dan eens is het me overkomen dat ik na een lezing met al het onderwijzend personeel de kroeg indook. Een twééde lezing, zeg maar.

Lezingen houden voor kinderen is een plezier. Ze zijn erg spontaan en vragen je het hemd van het lijf. Of je van schrijven rijk wordt. Waar je de inspiratie vandaan haalt. Of ik al als kind wist dat ik schrijver wou worden.

Volwassenen zijn moeilijker.

[p. 294]

Een lezing voor volwassenen kan bijna nooit een ‘vragenuurtje’ zijn. Ze kijken de kat uit de boom, zitten wat heen en weer te schuiven, schamen zich voor elkaar. Heel vreemd is dat.

En in Nederland? Daar zijn de kinderen niet anders dan in Vlaanderen. Een biertje achteraf ligt wat moeilijker. Maar je krijgt altijd een grote ruiker bloemen mee. Steevast!