Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 4

[p. 21]

Boeken horen bij je. Favoriete kinderboeken van drie generaties.
Een tentoonstelling in het Letterkundig Museum in Den Haag.
Tonny Meelis-Voorma

Naar aanleiding van de kinderboekenweek is in de hal van het Letterkundig Museum een tentoonstelling te zien over de favoriete kinderboeken van lezers uit de jaren '20, '50 en '80. Behalve oude en nieuwe boeken zijn er kindertijdschriften, foto's van lezende kinderen en origineel werk van acht illustratoren, waaronder Rie Cramer, J.H. Isings jr., Johan Fabricius en W.G. van der Hulst jr.

Het is een kleine tentoonstelling. De favoriete boeken van drie generaties leveren met elkaar slechts vijfenveertig titels op. De ruim vijftig boeken zijn over zes vitrines verdeeld en liggen overwegend chronologisch.

De jaren twintig

De favoriete boeken van de lezers uit de jaren twintig heten inmiddels klassiek. Het zijn voor meer dan de helft vertalingen of bewerkingen. Zo vind je er ‘De negerhut van oom Tom’, ‘Alleen op de wereld’, ‘Robinson Crusoë’, ‘Pinokkio’, ‘De avonturen van de Baron van Münchhausen’, ‘Dr. Dolittle’, ‘Sprookjes’ van Andersen en een van de boeken van Jules Verne. Van de Nederlandse auteurs tref je bekende titels aan als ‘Pietje Bell’, ‘Dik Trom’, ‘Paddeltje’, ‘De scheepsjongens van Bontekoe’ en ‘Afkes Tiental’. Verder nog: poëzie van Kath. Leopold en Henriëtte Dietz ‘Krekeltjes in 't koren’ en een ‘Harlekijntje’-verhaal van Josephine Siebe.

Uit deze periode dateren ook de originele pentekeningen van J.H. Isings jr. bij ‘Paddeltje’ en zijn aquarellen bij ‘Afkes Tiental’. Kijkers van nu zal het vakmanschap van Isings jr. zeker opvallen. Zijn boekillustraties hebben een hoog artistiek niveau bereikt en hebben de boeken die hij illustreerde, zeker aantrekkelijker gemaakt.

De jaren vijftig

Lezers uit de jaren vijftig lezen nog steeds ‘Pinokkio’ met de illustraties van Rie Cramer, ‘Robinson Crusoë’, ‘Alleen op de wereld’ en ‘Afkes Tiental’.

[p. 22]

W.G. van der Hulst blijkt erg populair. Van hem zijn zelfs drie titels aanwezig: ‘Willem Wijcherts’, ‘In de soete suikerbol’ en ‘Gerdientje’. Behalve deze boeken zijn ook enkele originele illustraties te zien die zijn zoon W.G. van der Hulst jr., bij ‘In de soete suikerbol’ en de ‘W.G. van der Hulst Omnibus’ maakte.

Andere geliefde auteurs van deze generatie zijn Chris van Abkoude, Karl May, J. Nowee, Leonard Roggeveen, H. de Roos, P. de Zeeuw, Aart Romijn en K. Norel. Ook de debuten van An Rutgers van der Loeff en Annie M.G. Schmidt resp. ‘De kinderkaravaan’ en ‘Het fluitketeltje’ behoren tot de favoriete kinderboeken van deze generatie.

De jaren tachtig

De lezers uit de tachtiger jaren hebben voor het merendeel bekroonde boeken aangedragen en een paar gouden oude. Om met die laatste te beginnen, ‘Afkes Tiental’, ‘De avonturen van de baron van Münchhausen’ en ‘Alleen op de wereld’, zijn zo te zien boeken die kinderen kunnen blijven boeien.

Van de bekroonde auteurs zijn ‘De brief van de koning’ van Tonke Dragt, ‘Marijn bij de lorredraaiers’ van Miep Diekmann, ‘Pluk van de Petteflet’ van Annie M.G. Schmidt, ‘Kruistocht in spijkerbroek’ van Thea Beckman, ‘Grote mensen daar kun je beter soep van koken’ van Guus Kuijer, ‘Koning van Katoren’ van Jan Terlouw, ‘Deesje’ van Joke van Leeuwen en ‘Het Vlot’ van Wim Hofman favoriet. Paul Biegel wordt vertegenwoordigd door ‘Bastiaan Slorp’, W.G. van der Hulst blijkt met ‘Rozemarijntje’ ook voor deze generatie nog een populair auteur.

Verder hebben ‘De vondeling van het wad’ van Dieuwke Winsemius en ‘Spaghetti van Manetti’ van Kees Leibbrandt een plaats in deze vitrine veroverd. ‘Mijn vader woont in Rio’ van Burny Bos - een bewerking van een eerder verschenen boek - ligt wat voorbarig in deze vitrine. De hier tentoongestelde boekversie van de gelijknamige tv-serie is pas in 1990 verschenen.

Dahl, Lindgren en Silverstein zijn de enige buitenlandse auteurs met resp. ‘De Griezels’, ‘De gebroeders Leeuwenhart’ en ‘Op het randje van de wereld’.

Bruna ontbreekt

Als je de tentoonstelling bekijkt, is het niet duidelijk op welke wijze de selectie heeft plaatsgevonden.

Opvallend is dat de serieboeken nauwelijks vertegenwoordigd zijn. Alleen van de Kameleonserie van H. de Roos is één boek aanwezig, nl. ‘Redders met

[p. 23]

de Kameleon’ uit 1952. Van ‘Kameleleon Ahoy’, een ander boek uit deze serie, zijn het omslagontwerp van H. Giesen en enkele van zijn originele pentekeningen bij dit boek tentoongesteld.

De makers van deze tentoonstelling hebben zich gerealiseerd, dat het heel wel mogelijk is dat bezoekers hún favoriete boek in de vitrines missen. Als laatste boek is daarom een dummy neergelegd. Iedere bezoeker krijgt zo de kans daar zijn eigen favoriete boek in gedachten neer te leggen. Ik zou ‘Nijntje’ of ‘Snuffie’ van Dick Bruna in die vitrine plaatsen, omdat ik het triest en treurig vind dat zij niet van de partij mogen zijn.