|
| |
| |
| |
Noord-Zuid ontmoeting in Baarle
Toin Duijx
Op 19 november 1988 werd te Baarle-Nassau en Baarle-Hertog de tweede ‘Noord-Zuid ontmoeting’ gehouden. Meer dan 100 Nederlandse en Vlaamse auteurs en illustratoren van kinder- en jeugdboeken waren bijeen; ongeveer een 400 kinderen, al dan niet vergezeld van hun ouders deden aan de dag mee. Veel meer mensen waren echt niet mogelijk geweest; het gebouw had het niet toegelaten.
| |
Voorgeschiedenis
In 1986 werd voor de eerste keer een ontmoeting tussen Vlaamse en Nederlandse kinderboekenauteurs en -illustratoren georganiseerd. Op initiatief van Karel Michielsen, bibliothecaris te Baarle en Merksplas, kwamen toen een 60 mensen bijeen. De reacties van de deelnemers en de pers was zo positief, dat Karel besloot verder te gaan. Na overleg werd besloten een samenwerking aan te gaan met het Platform; er werd een werkgroep ‘Noord-Zuid ontmoetingen’ opgericht. De werkgroep formuleerde haar doelstelling vooralsnog enigszins voorzichtig: het verbeteren van de contacten op het gebied van de kinder- en jeugdliteratuur tussen Nederland en Vlaanderen. Tijdens een bijeenkomst bij Karel Michielsen thuis werd door de werkgroep besloten om nogmaals een Noord-Zuid ontmoeting te organiseren. Karel Michielsen en Toin Duijx maakten een opzet en daarna kon een heel team van mensen aan de slag. Regelmatig overleg zorgde ervoor dat de dag zelf uiteindelijk uitstekend verliep.
| |
19 november 1988, ontvangst.
Rond de klok van 12 uur arriveren de eerste auteurs en illustratoren. Enigszins schuchter, want het programma laat toch nog veel te raden over. Daarnaast is een reis naar Baarle (zit je nu in Belgie of Nederland? Moet ik een paspoort meebrengen? Gaan er bussen heen? Kun je 's avonds nog terug?) een ware belevenis. De bus rijdt door dorpjes waarvan je nog nooit gehoord hebt. De chauffeur weet ook te vertellen dat er zelden mensen opstappen in een bepaald dorp, ‘maar ik zal jullie
| |
| |
eens een mooi stukje Brabants land laten zien’.
Slenterend arriveren dus de gasten. Bij de ingang van het cultureel centrum (waar ook de bibliotheek is gevestigd) worden ze opgewacht door kinderen die verkleed zijn als helden. ‘Helden’ het thema van de dag. Naast ‘Hasse Simonsdochter’ loopt ‘Suske’; tijdsverschil lijkt niets uit te maken. ‘Bent U een auteur?’ wordt aan elke voorbijganger gevraagd. Nog niet helemaal bij van de reis, volgt dan heel zachtjes ‘Ja’. En dan pakken de helden hun gast onder de arm; gaan naar de inschrijving waar de gasten hun naam opgespeld krijgen; ze krijgen een exemplaar van Hartstikke Plezant; een deelnemerslijst en meer materiaal. Ook al heb je zin in koffie na zo'n reis; vergeet het maar. Je moet mee naar een grote wand, waar kinderen de hele morgen aan gewerkt hebben. Er moet een handtekening geplaatst worden; een stukje proza of een illustratie wordt gevraagd. Gearmd met de helden mag de auteur of illustrator dan naar de ruimte waar koffie geschonken wordt.
| |
Rondkijken, praten en kramp in de vingers.
Koffie en broodjes staan in de bar klaar. Na twaalven stromen steeds meer deelnemers binnen. Al snel zijn zo'n 100 auteurs en illustratoren aanwezig. De bar wordt een ontmoetingsruimte. In het begin zitten Nederlanders en Vlamingen nog apart, maar langzamerhand worden mensen ontdekt die in 1986 ook aanwezig waren en toen elkaar een boek hadden toegestuurd. Echt rustig met elkaar praten is echter niet mogelijk. Vanaf 12.30 uur komen de kinderen binnen.
In de aula is een boekenmarkt georganiseerd door kinderboekwinkel Poespas uit Hasselt. Van (bijna) alle deelnemers zijn de boeken aanwezig. De aula is al snel helemaal gevuld en met moeite kun je bij de tafels komen. Er worden aardig wat boeken verkocht (want nu heb je de kans om de handtekening van de schrijver in je boek te laten zetten).
Voor sommige mensen is het iets te druk in de aula. De bar is ook overvol. Niet bij iedereen is bekend dat op de derde verdieping nog een bar is, waar het beduidend rustiger is. Ik zie een groepje auteurs naar boven vluchten. In de bibliotheek is een tentoonstelling van het werk van Rita van Bilsen en Margriet Heymans. Iets rustiger, maar iedereen die een button met een naam draagt is ook hier niet veilig. De tentoonstelling van Vlaamse auteurs hangt in een ander gedeelte van het gebouw. Handig om eerst te bekijken; maakt de kennismaking tussen noord en zuid in ieder geval al iets eenvoudiger.
Iedereen die een button draagt moet doorlopend hanttekeningen zetten. In het activiteitenboekje dat alle kinderen bij binnenkomst
| |
| |
WIE IS DIT?
Kijk in de gang tussen boekenmarkt en bar jeugdwerk. Schrijf de juiste naam onder het silhouet!
Naam:....................................................................................
| |
| |
hebben gekregen staan nog veel meer opdrachten. Illustratoren worden gevraagd iets te tekenen in het boekje; auteurs maken een korte aantekening. Het boek ‘Hartstikke plezant’ wordt veel gekocht. De kinderen maken er een wedstrijd van; wie lukt het om alle handtekeningen te verzamelen. Sommige kinderen hebben zelfs een boekje aangeschaft, alleen om handtekeningen te verzamelen. De mensen van de organisatie hebben ook een button met hun naam; ik zie dat sommige van hen het afdòen en daarmee veel vragen van kinderen weten te ontwijken. Misschien een beetje overdreven, maar een auteur die zich in de aula of in de omgeving van de bar durft te vertonen, kan er zeker van zijn na enkele minuten kramp in de vingers te hebben.
| |
Werkgroepen.
Rond één uur starten een vijftal werkgroepen voor de kinderen. Elke werkgroep wordt begeleid door een Vlaming en een Nederlander. De kinderen kunnen kiezen uit:
| illustreren, Margriet Heymans en André Sollie |
| dramatiseren, Joke van Leeuwen en Gie Laenen |
| Gedichten maken, Daniel Billiët en Karel Eykman |
| Verhalen maken, Bart Moeyaert en Rindert Kromhout |
| Verhalen maken, Imme Dros en Gaston van Camp. |
Sommige werkgroepen zijn overvol. Bij gedichten maken moet iedereen maar op de grond gaan zitten; met veel moeite kan de deur nog dicht. Steeds komen weer mensen binnen. De groep bij Bart Moeyaert en Rindert Kromhout is beduidend kleiner, de zaal was moeilijk te vinden. Het lag ook zeker niet aan de wervende manier waarop Rindert elk kind dat het waagde het lokaal te passeren aansprak. De kinderen die ik later sprak uit deze groep waren laaiend enthousiast.
Naast de georganiseerde werkgroepen, boden diverse auteurs en illustratoren aan ad hoc iets te organiseren. Diet Huber zit met een groepje kinderen bij elkaar en het is niet helemaal duidelijk wat ze doet, maar de kinderen zijn vol aandacht. Gregie de Maeyer heeft de bibliotheek ontdekt en de button machine. Meer illustratoren maken materiaal hiervoor. Jetty Krever is ook helemaal in haar element. Als de rattevanger van Hamelen loopt ze met een steeds groter wordende groep te zoeken naar een leeg lokaal. Meer auteurs zitten gewoon ergens in een hoekje met een groepje kinderen.
Op de boekenmarkt zijn het niet alleen de kinderen die de auteurs en illustratoren met vragen bestoken. Opvallend veel volwassenen blijven
| |
| |
en gaan in discussie met de deelnemers. De knutselhoek wordt door veel kinderen bezocht. Een heerlijke, georganiseerde puinhoop.
| |
Halverwege...
Om 3 uur zal er voor de kinderen de film ‘Rubber Tarzan’ gedraaid worden. Helaas is er maar plaats voor 150 kinderen en moeten enkele kinderen teleurgesteld worden. Deze film was gepland als afsluiting van het programma voor kinderen en volwassenen. Al snel werd duidelijk dat het onmogelijk was om het tijdschema aan te houden. Organisatoren krijgen het warm (en niet alleen vanwege de drukte).
Enkele mensen van de pers houden interviews met kinderen en deelnemers. Lieneke Aangenendt staat de pers in alles bij. In een andere lokaal wordt door kinderen een eigen krant gemaakt. Elders in deze aflevering is deze krant opgenomen. Meer deelnemers ontdekken de derde verdieping. De hoofdgast is de hele dag al aanwezig. Hij trekt zich nu in de perskamer terug om zijn voordracht nog even te bekijken.
| |
Aidan Chambers.
Om drie uur staat een voordracht van Aidan Chambers op het programma. Tijdens de voorbereiding was uitgegaan van een voordracht voor de deelnemende auteurs en illustratoren. Rond de klok van drie wordt de aula omgebouwd tot een voordrachtszaal. Iedereen helpt even mee. De zaal zit al snel vol. Het is duidelijk dat de kinderen en hun ouders niet van plan zijn weg te gaan; geen ramp al is de ruimte beperkt. Toin Duijx probeert nog even aan te geven dat het programma-onderdeel geheel in het Engels zal zijn. Geen enkele reactie. Kinderen nemen op de grond plaats en zitten de gehele voordracht met veel interesse te luisteren. De voordracht van Chambers is eveneens in deze aflevering opgenomen. Joke Linders stelt Chambers voor (natuurlijk eigenlijk overbodig) en leidt de discussie. De deelnemers zijn erg enthousiast over de voordracht.
| |
Op naar de borrel en het koud buffet.
Na Chambers volgen een aantal activiteiten. Jan de Zanger reikt een oorkonde uit aan Joke van Leeuwen; hij pleit voor een Belgische/Vlaamse sectie van IBBY; Hartstikke plezant wordt aangeboden. Van deze activiteiten is eveneens een kort verslag opgenomen.
In de bibliotheek is ondertussen de ruimte omgetoverd tot een
| |
| |
receptieruimte. Onder het genot van een drankje en diverse hapjes krijgen de deelnemers de kans om met elkaar van gedachten te wisselen. De receptie duurt langer dan voorzien; het ombouwen van de filmzaal tot eetzaal is niet een, twee, drie gedaan. De gasten krijgen honger. Als men dan de eetzaal binnenkomt is iedereen onder de indruk van het koud buffet. Ik weet het niet zeker, maar er zal wel niemand geweest zijn, die maar een keer eten is gaan halen. Hele discussies werden gevoerd welke van de taarten nu het lekkerste was. De beste discussievoerders hadden gewoon van alles iets gepakt.
Na het buffet was er nog de mogelijkheid om een borreltje of iets anders te gebruiken in de bar op de derde verdieping. Veel mensen zijn zo moe dat ze na het buffet richting huis vertrekken. Velen hebben ook nog een lange reis voor zich.
| |
Reacties...
De reacties van de kinderen en volwassenen waren zeer positief. ‘We hadden te weinig tijd voor ons boekje’ en ‘Ik kon die en die niet vinden, is dat erg’. De deelnemers zijn moe, hebben kramp van de handtekeningenjacht (een kramp die merkwaardigerwijze tijdens de receptie en het koud buffet niet aanwezig was). De pers besteed veel aandacht aan de ontmoeting. Ook enkele kritische kanttekeningen worden geplaatst. Voor de organisatie van groot belang voor de toekomst.
Karel Michielsen wist in 1986 bij de eerste Noord-Zuid ontmoeting volgens mij niet dat hij het initiatief nam tot een gebeuren dat traditie zal worden. Over de toekomst zal de werkgroep moeten nadenken. Plannen zijn er genoeg. In 1990 en 1992 weer een ontmoeting. Ruimschoots op tijd zullen de plannen aangekondigd worden.
| |
Hartelijk dank!
De organisatie van de ontmoeting neemt erg veel tijd in beslag. Karel Michielsen heeft veel tijd in deze dag gestoken. Het platform heeft haar secretariaat en andere contacten ingezet. Daarnaast is er sprake van een heel team van medewerkers ‘aan het front’. Het is niet mogelijk deze bij name allemaal te noemen.
De ontmoeting is mogelijk gemaakt door steun en medewerking van: RABO-bank Baarle; Gemeente Baarle-Nassau en Baarle-Hertog; De Nederlandse Taalunie; Het Algemeen Nederlands Verbond; An Hypp; Stichting Steunfonds Nederlandse Letteren; Vlaamse boekverkopersbond. |
|
Auteursrechtelijk beschermd