Literatuur. Jaargang 20

Uitgeverij

Heeft u al een boek van Cossee in de kast?

Om de een of andere reden gingen alle ogen uit naar Augustus-toen deze uitgeverij precies twee jaar geleden haar oprichting bekend maakte. Terwijl toch vrijwel tegelijkertijd een zeker zo interessante nieuweling naar voren trad: Cossee. Een sympathiek initiatief van een trio dat zich niet aan de dictatuur van de markt en de geldhonger van concerns wilde uitleveren. Een stijlvolle catalogus maakte meteen al duidelijk dat het om een kwaliteitsfonds ging: J.M. Coetzee, Erwin Mortier, David Grossman en zowaar een prozabuut: De warmte van het zelfbedrog van Mark Boog. En dat alles in een vormgeving die er echt uitspringt - denk aan Coetzees Portret van een Jongeman, het omslag van De macht over het stuur van Jan van Mersbergen, of aan dat van Albahari's Moederland, een boek dat, ondanks die knoestige moederhanden op de voorkant, belachelijk gemaakt werd door Jan Kuitenbrouwer in zijn taalrubriek in de Volkskrant. Een dissonant, want ook een van de grootste boekhandels in Nederland, Scholtens Wristers in Groningen, complimenteerde de uitgever in Boekblad (januari 2002) uitvoerig: ‘Geen overbodige boeken. Soms denk ik wel eens dat uitgevers produceren om te produceren. Maar elke titel is hier juist gekozen. Het is natuurlijk wel de vraag of ze dat in de toekomst volhouden.’ Een visionair, die boekhandelaar, want het blijkt inderdaad niet makkelijk vol te houden. Er bevinden zich onder de in totaal twintig bij www.bol.com leverbare titels van Cossee, nogal wat vermomde en/of verkapte herdrukken die de argeloze koper op het verkeerde been zouden kunnen zetten. Cornald Maas wees in de Volkskrant al op de als ‘nieuw’ gepresenteerde heruitgave van de herinneringen van Jacqueline van Maarsen aan Anne Frank, maar met Cri Stellweg, Ik maak je een graf van letters, is iets soortgelijks aan de hand. De titel is gewijzigd, maar de inhoud is dezelfde als die van Een graf van letters uit 1996. En David Grossmans De uitvinder van geheimen is hetzelfde boek als het in 1993 bij Contact verschenen De grammatica van het gevoel. Met Coetzee's Wachten op de barbaren is weer iets anders aan de hand. Dit boek verscheen al in 1983 in een Nederlandse vertaling, en die vertaling heeft Cossee nu gereviseerd en gemoderniseerd, maar dat het boek al eerder verscheen staat er niet in. Van Antonio Lobo Antunes De judaskus lijkt zelfs de uitgeverij niet te weten dat dezelfde vertaling al in 1991 is verschenen: het staat noch in het colofon, noch in de aanbiedingscatalogus vermeld. Dergelijke uitgeverspraktijken zijn overigens zo oud als de boekdrukkunst. In 1695 werd bijsvoorbeeld een nieuwe titelpagina gedrukt voor een restant vellen van Mallets De werken van Mars uit 1668, met doodleuk de vermelding ‘Synde desen Nieuwen Druk met meer dan 100 Plaaten vermeerdert, en doorgaans verbetert’. Tekstediteurs kennen deze grappen maar al te goed, en hebben er een complete vocabulaire voor ontworpen: een titeluitgave, Umschussausgabe, een nietgeautoriseerde herdruk, een gewijzigde herdruk, een nieuwe niet-geautoriseerde editie en zo meer. Laten we het maar op een uitgeversslimmigheidje houden.

lisa kuitert