Literatuur. Jaargang 19

[p. 387]

Literatuur - ingekomen uitgaven

Adriaan de Roover

Bij Antiquariaat Demian in Antwerpen verscheen een nieuwe dichtbundel van de Vlaamse dichter Adriaan de Roover (geb. 1923): De genese van de lyriek (Antwerpen: Demian, 2002; isbn 90 804 5484 2). De Roover was onder meer redacteur van het modernistische tijdschrift De Tafelronde. Zijn medekornuiten daar waren Ivo Michiels (geb. 1923) en Paul de Vree (1909-1982). De Roover is misschien de minst bekende van dit drietal, maar hij mag zonder meer tot de beste dichters van de Vlaamse Vijftigers gerekend worden. Hij heeft lange tijd gezwegen als dichter, maar sedert enkele jaren is daar gelukkig verandering in gekomen. Uitgever René Franken van Antiquariaat Demian bracht eerder al de verzamelde gedichten van De Roover (Gedichten 1953-1998, Antwerpen: Demian, 1998, isbn 90 804 5481 8) en afgelopen zomer verscheen in het tijdschrift Revolver een fraai en uitvoerig gesprek met de bijna tachtigjarige dichter. Deze laatste bundel, met een nawoord van Geert Buelens, is te bestellen via wvw.demian.be En nu maar hopen dat Gerrit Komrij in een volgende herdruk van zijn beroemde bloemlezing nu eindelijk eens een mooi gedicht van De Roover opneemt.

eb

C.O. Jellema vertaalt en vertaald

Bij uitgeverij Flanor verschenen maar liefst twee forse boekdelen vol mooie poëzie van de dichter C.O. Jellema (geb. 1936). Het zijn tweetalige bundels en in het eerste deel is, onder redactie van Gerben Wynia, vertaald werk van Jellema opgenomen in het Frans (door Sadi de Gorter, Eugène van Itterbeek en Liliane Wouters), in het Engels (door Rudy Bremer, David Colmer, B.R. Jackson en Paul Vincent) en Duitse vertalingen van C.O. Jellema zelf, Gregor Laschen, Ard Posthuma en Sibylle und Peter Sänger. In de tweede band heeft redacteur en samensteller Wynia vertalingen van Jellema zelf verzameld. Hierin staan gedichten van onder meer Gottfried Benn, Bertold Brecht, Paul Celan, Stefan George, Friedrich Hölderlin, Rainer Maria Rilke en Georg Trakl. Het boek wordt afgesloten met enkele korte opstellen van de hand van Jellema over enkele auteurs die door hem vertaald werden. De boeken Hetzelfde anders (Hilversum: Uitgeverij Flanor, 2002. 261 + 197 blz.; isbn 90 73202 51 5 en 90 73202 52 3) kunnen worden besteld door € 36,50 over te maken op giro 1912112 van Uitgeverij Flanor te Nijmegen, onder vermelding van ‘Flanor-48’. Zie ook: www.flanor.tmfweb.nl

eb

Guido Gezelle

In de Delta-reeks verscheen bij Bert Bakker een deel met poëzie en proza van Guido Gezelle (Poëzie en proza. Amsterdam: Bert Bakker, 2002. 539 blz.; € 34,50. isbn 90 351 2015 9). Grondgedachte van de reeks is dat de belangrijkste werken uit de oudere Nederlandse letterkunde permanent beschikbaar moeten zijn. Eerder verschenen delen met werk van Hildebrand, Jacques Perk, G.A. Bredero, Van Maerlant, Hieronymus van Alphen en Van den Vos Reynaerde.

Deze nieuwe aflevering in de reeks werd bezorgd door Piet Couttenier en An de Vos, twee eminente Gezelle-kenners die verbonden zijn aan de Universiteit Antwerpen. Guido Gezelle (1830-1899) heeft een omvangrijk oeuvre nagelaten dat zowel poëzie bevat als ook veel proza: beschouwingen, recensies, vertalingen en meer journalistiek werk. De editeurs schrijven daarover in hun ‘Nawoord’: ‘Ze bestrijken het interesseveld van een gemiddelde negentiende-eeuwse publicist, gaande van volkscultuur, over geschiedenis, taal en literatuur, volksdevotie, kerk- en kunstgeschiedenis, archeologie, tot natuurwetenschap en politiek. In deze bloemlezing ligt het hoofdaccent op de poëzie van Gezelle, maar ook uit zijn proza is een keuze gemaakt.’ In het ‘Commentaar’ bij hun keuze geven de editeurs telkens uiterst nauwgezet informatie over het opgenomen gedicht of prozafragment: vindplaats, datering, enkele bijzonderheden over titel, opdracht of motto, editeursingrepen, woordverklaringen, enz. Een korte situering van het oeuvre van Gezelle en enkele bibliografische overzichten completeren deze fraaie uitgave tenslotte. Zie ook: http://www.ufsia.ac.be/Gezelle/19de.html

eb

Schoolse moeders

Het boekje Moeder en kind. 4 thematische uittreksels door Cor Ger-

[p. 388]

ritsma is deel 4 in de zgn. ‘Kwartetreeks’ (Arnhem: Ellesy, 2002. 60 blz.; € 11,50. isbn. 90 76986 03 9). Het belooft ‘samenvattingen en analyses’ van Nicolaas Matsiers Gesloten huis, Yvonne Keuls’ Mevrouw mijn moeder, J.J. Voskuils De moeder van Nicolien en Kees van Kootens Annie. Een prima selectie voor leerlingen in het voortgezet onderwijs: omvang en stijl van de boeken bieden voldoende variatie. De meeste aandacht gaat uit naar Matsier, waarna hetzelfde procedé (inhoudsweergave, ‘analyse’, biografie, overzicht van recensies), zich met een zekere eentonigheid herhaalt die, en dat zal de bedoeling zijn, ook wel duidelijk is. De analyses intussen zijn nogal beperkt, qua omvang, maar ook qua thematiek. Er worden voornamelijk formele eigenschappen opgesomd (motto, verteltijd, -perspectief, hoofdthema, type roman) - nogal schools, en dat is waarschijnlijk alweer de bedoeling. Handig voor het opdreunen van vaste antwoorden op dorre standaardvragen in het literatuuronderwijs, maar € 11,50 is een prijs voor wel bijzonder futloze leerlingen. Gerritsma moet er in zijn leraarschap veel zijn tegengekomen, en koestert blijkbaar niet de illusie deze jongelui nog ergens voor te kunnen enthousiasmeren.

dvm

Teeckenrijke Woorden

‘Teekenrijcke Woorden’ voor Henk Duits, Opstellen over literatuur, toneel, kunst en religie, meest uit de zestiende en zeventiende eeuw, onder redactie van Fred de Bree, Marijke Spies en Roel Zemel (Amsterdam/Münster: Stichting Neerlandistiek VU/Nodus Publikationen, 2002. 289 pp. € 18, - Studenten: € 10, - isbn 90 72365 71 2) biedt ongeveer net zo'n scala aan artikelen als in de ondertitel wordt beloofd, hoewel de nadruk ligt op toneel uit de zeventiende eeuw. Het zijn er vijftien in totaal, waaronder bijdragen van bekende wetenschappers als A.Th. van Deursen, E.K. Grootes, M. Spies, J. Koppenol, M.B. Smits-Veldt en D. van Halsema. Een nogal heterogene collectie dus, die uiteraard wordt gepresenteerd als een spiegeling van de veelzijdigheid van de gelauwerde Henk Duits zelf. De bundel biedt een staalkaart van het onderzoek van historisch letterkundigen van vandaag de dag, en is in die zin misschien voor een groter publiek van belang. Maar dit soort bundels is toch vooral interessant voor insiders, en om te raadplegen als er toevallig een artikel van je gading in staat. Het is in dat verband jammer dat er geen namen- en zakenregister in staat. Aan de kwaliteit van de individuele bijdragen zelf doet de veelzijdigheid (of wijdlopigheid) van de collectie natuurlijk niets af. Te bestellen bij: Stichting Neerlandistiek VU (De Boelelaan, 1105, 1081 HV Amsterdam), Nodus Publikationen (Postfach 5725, D-48031 Münster) of bij de boekhandel.

dvm