Literatuur. Jaargang 18

[p. 64]

literatuur-nieuws

Colloquium: Terug tot Simon Vestdijk

Op zaterdagmiddag 24 februari 2001 organiseert de sectie ‘Moderne letterkunde’ van de Leidse Opleiding Nederlands een colloquium over Vestdijk, ter gelegenheid van het afscheid van dr. René Marres. Dit colloquium is bestemd voor iedereen die belang stelt in het werk van Vestdijk, en voorts voor (oud-) studenten en collega's van Marres.

Onder de sprekers zijn: Maarten 't Hart (‘Kind tussen vier vrouwen vermorzeld door Du Perron en Ter Braak’), P. Kralt (‘“Een schrijver van werkelijk groot formaat” - Vestdijk over Arthur van Schendel’) en Rudi van der Paardt (‘Perplex van Plexippos - Vestdijks Held van Themesa’). Het colloquium eindigt met een forum met alle sprekers, versterkt door René Marres, onder voorzitterschap van Ton Anbeek. Daarna is er een borrel.

Verdere inlichtingen of aanmeldingskaarten bij de Opleiding Nederlands van de Leidse universiteit, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, of telefonisch bij het secretariaat van de Opleiding (ma t/m do 9.00 - 12.00 uur, tel: [phone]).

eep francken

Tijd gebonden

In de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag (Prins Willem-Alexanderhof 5; tel [phone]) is nog tot 23 februari de tentoonstelling Tijd gebonden. Almanakken en Kalenders in de Koninklijke Bibliotheek te bezichtigen.

Aan de hand van materiaal uit de afgelopen zeven eeuwen worden twee thema's gedemonstreerd. Het eerste thema, ‘op zoek naar de gebruikte tijd’, laat zien hoe men in het verleden de nabije of verre toekomst op papier registreerde. Daarbij is er ook aandacht voor de relatie tussen kalender en astronomie, de kalender in andere culturen, kalenderhervormingen en de discussies over eeuwwisselingen die via pamfletten werden uitgevochten.

Het tweede thema van de expositie, ‘de wereld in het klein’, toont hoe almanakken vroeger sturing gaven aan het alledaagse leven. Almanakken waren, veel meer dan tegenwoordig, een belangrijke bron van nuttige informatie over bijvoorbeeld postdiensten, markten, geldkoersen en medische adviezen. Verder boden ze een scala aan vermakelijkheden, zoals moppen en raadsels.

De tentoonstelling is geopend van 9 tot 17 uur en de toegang is gratis.

eg

AMVC

Sinds 5 juni 2000 is het museumgedeelte van het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC) wegens een grote verbouwing gesloten. Tijdens de werkzaamheden aan het gebouw blijft de leeszaal in principe open maar om praktische redenen kan soms een korte sluitingsperiode voorkomen. Tot medio 2001 blijft enig ongemak mogelijk: delen van de collectie kunnen tijdelijk niet beschikbaar zijn voor bezoekers, en tijdens de werkzaamheden kan er aanzienlijke geluidsoverlast zijn. Inlichtingen: AMVC, Minderbroedersstraat 22, 2000 Antwerpen, tel.: [phone] / fax: [phone] - E-mail: [e-mail]. be; Websites: hap://lib.ua.ac.be/AMVC en http://www.dma.be/cultuur/AMVC. Openingstijden leeszaal: van maandag tot en met vrijdag, van 8.30-16.30 uur.

eb

Nieuwe archieven voor het Letterkundig Museum

Het Letterkundig Museum in Den Haag heeft recentelijk het belangrijke archief van de schrijver Ed. Hoornik (1910-1970) verworven.

Ed. Hoornik. (Collectie Letterkundig Museum. Den Haag)

Het archief is afkomstig van zijn weduwe, Mies Bouhuys. Hoornik leerde haar in 1947 kennen en trad in juli 1957 met haar in het huwelijk. Een eerste proeve van wat het archief allemaal bevat, viel al te lezen in de publicatie ‘Geld

[p. 65]

verdienen zal ik er nooit aan' die het Letterkundig Museum in de reeks ‘Achter het Boek’ uitgaf en die de correspondentie bevat tussen Hoornik en zijn voornaamste uitgever A.A.M. Stols. Hoorniks archief, dat een omvang van circa vier strekkende meter heeft, omvat handschriften, typoscripten en drukproeven van Hoorniks literaire werk en daarnaast aan hem gerichte brieven van collega-auteurs, uitgevers, familieleden en vrienden. Het archief is wat Hoorniks literaire werk betreft zeldzaam volledig. Van bijna al zijn literair werk zijn handschriften, aantekeningen of drukproeven bewaard gebleven. Daarnaast bevat het archief bovendien nog ongepubliceerd werk. In het brievenarchief bevinden zich brieven van onder anderen Gerrit Achterberg, Hans Andreus, Anna Blaman, Godfried Bomans, Hella S. Haaasse, Jac. Van Hattum, Martinus Nijhoff, S. Vestdijk en Hendrik de Vries.

Ook de archieven van Godfried Bomans, Leni Saris en een deel van het archief van uitgeverij Querido kwamen onlangs in het bezit van het Letterkundig Museum. Bomans archief, dat onder meer bestaat uit onbekende poëzie, dagboeken en correspondentie, werd door zijn weduwe geschonken. De verzameling zal binnen een jaar toegankelijk worden gemaakt voor het publiek.

Het naoorlogse bedrijfsarchief van Querido, in totaal honderdzesendertig meter lang, bevat onder andere brieven, drukproeven en manuscripten van Hella Haasse en Gerrit Kouwenaar.

Voor verdere inlichtingen kunt u informeren bij Sjoerd van Faassen: [e-mail].

eb

De Zeventiende Eeuw Scriptieprijs

De Werkgroep Zeventiende Eeuw heeft een prijs ingesteld die jaarlijks zal worden uitgereikt aan de beste scriptie op het terrein van cultuur in de Nederlanden in de zeventiende eeuw (1550-1720).

In aanmerking komen doctoraalscripties, bijvakscripties etc. die als ‘ruim voldoende’ zijn beoordeeld en die nog niet elders zijn aangeboden of gepubliceerd.

U kunt meedingen naar de prijs door uw scriptie voor 1 februari in tweevoud op te sturen naar de werkgroep (Alexanderlaan 12, 1213 XS Hilversum). De winnaar zal eind maart bekend gemaakt worden en de prijs zal tijdens het jaarlijkse congres van de werkgroep worden uitgereikt. De winnaar kan ƒ1000,- tegemoet zien en een publicatie van de scriptie in de vorm van een artikel in het tijdschrift De Zeventiende Eeuw.

eg

Vondel en Rodenburgh op cd-rom

Stichting A D & L is onder de titel Armorica-Edities gestart met een reeks digitale facsimile's van teksten uit de zeventiende eeuw, onder redactie van dr W. Abrahamse en drs P. Dijstelberge, die worden geadviseerd door vele collega-neerlandici in binnen- en buitenland. De reeks is een voortzetting in digitale vorm van de bekende FELL-reeks (facsimile-edities der Lage Landen) uit de vorige eeuw.

De uitgave vindt plaats op cd-rom in het algemeen bekende Portable Document Format, afgekort PDF. Documenten in dit bestandsformaat kunnen op vrijwel iedere computer worden bekeken en zijn zeer eenvoudig te gebruiken. Iedere cd-rom bevat een aantal facsimile's dat kan uiteenlopen van twee of drie tot enkele tientallen, een en ander afhankelijk van de omvang van de documenten en het thema van de cd. De prijs per deel is ƒ37, 50 exclusief verzendkosten en - voor de buitenlanden - de kosten die samenhangen met het internationale betalingsverkeer. De facsimile's zijn, waar nodig, ontsloten met behulp van een index waarmee door het document kan worden genavigeerd.

Op dit moment zijn vier cd-roms verkrijgbaar:

1. Vondels Gulden Winckel, aangevuld met drie versies van het zestiende- eeuwse embleemboek Parvus Mundus (Latijn, Frans, Nederlands) waarin dezelfde afbeeldingen zijn gebruikt, terwijl de teksten sterk uiteenlopen. Door het bijeen plaatsen van deze vier embleemboeken wordt het verschijnsel embleemboek aanschouwelijk gemaakt.

2. Vondels Vorsteliicke Warande der dieren, aangevuld met De Dene's bijna vijftig jaar oudere Fabulen, waarin, net als bij de teksten op deel 1, eveneens dezelfde gravures zijn gebruikt in combinatie met verschillende teksten. Het eerste toneelstuk van Vondel, Het Pascha, is hieraan toegevoegd. De twee delen samen laten de ontwikkeling zien van Vondel de rijmer tot Vondel de dichter.

De delen 3 en 4 bevatten een

[p. 66]

ruime keuze uit het werk van de, in eigen tijd zeer vooraanstaande, zeventiende-eeuwse dichter Theodore Rodenburgh: zijn van literair-historisch groot belang zijnde Poëetens Borstweringh, dat naast lange verhandelingen over de poezie een groot aantal emblematische gedichten bevat (zonder afbeeldingen!) dertien toneelstukken en enkele gelegenheidswerken. De primaire bronnen zijn aangevuld met een digitale versie van het proefschrift van Wouter Abrahamse over het toneel van Theodore Rodenburgh. Dit deel kwam tot stand als literair-historische opdracht van de Maatschappij voor Nederlandse Letterkunde.

Het is de bedoeling dat de komende tijd in totaal tien cd-roms zullen verschijnen met bij elkaar honderd titels. Emblemata, toneelteksten en dichtbundels van bekende (en vooral) onbekende schrijvers en dichters zullen integraal worden uitgebracht. Daarnaast zal door middel van een ruime keuze uit andere teksten worden getracht een breed, caleidoscopisch beeld te laten zien van de zeventiende eeuw: reisverhalen, reken- en wiskundeboeken, geleerde verhandelingen, filosofische geschriften, pamfletten en liedbladen zullen een plaats krijgen.

Inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij Stichting A D & L, Amstel 130c, 1017 AD Amsterdam e-mail: [e-mail] De cd-roms zijn uitsluitend verkrijgbaar bij de Minotaurus Boekhandel, gevestigd aan de Sint Antoniesbreestraat 3d, Postbus 16477, 1001 RN Amsterdam

paul dijstelberge

Couperus inspireert....beeldend kunstenaars

Het Couperus Museum in Den Haag (Javastraat 17; tel.: [phone]) organiseert tot 1 april 2001 een expositie over Couperus' invloed op de beeldende kunst in de twintigste eeuw. Op de tentoonstelling zijn onder meer illustraties te zien van Toorop en Karel de Nerée de Babberich en een beeld van Jan Wolkers dat anders te zien is in Almere en dat geïnspireerd is op Couperus' De berg van licht.

Openingstijden van het museum: donderdag t/m zondag, 12.00-17.00 uur.

Nieuwtjes

* De dissertatie van remieg aerts, De Letterheren. Liberale cultuur in de negentiende eeuw, is bekroond met de Jacob Veegensprijs. Deze aanmoedigingsprijs voor onderzoekers wordt uitgereikt door de Koninklijke Akademie van Wetenschappen en heeft een waarde van ƒ 25.000.

* De dichter en criticus maarten doorman is door de Vrije Universiteit voor een periode van vijf jaar benoemd tot bijzonder hoogleraar literaire kritiek. Doorman volgt H. Bousset op.

* arnon grunberg heeft de ako-literatuurprijs 2000 ontvangen voor zijn boek Fantoompijn.

* odile heynders heeft met haar essay ‘Visuele kracht en onmacht. Over surrealistische gedichten van W.F. Hermans en Paul Éluard’ de Willem Frederik Hendrik essayprijsvraag ter waarde van ƒ 5000,- gewonnen.

* De Trouw Publieksprijs is toegekend aan geert mak voor De eeuw van mijn vader. Het is de eerste keer dat de prijs, die ƒ 15.000 bedraagt, wordt toegekend aan een non-fictie boek.

* De tweejaarlijkse Anton Wachterprijs voor het beste debuut is toegekend aan marek van der jagt voor zijn roman De geschiedenis

Arnon Grunberg.

van mijn kaalheid. Van der Jagt, waarschijnlijk een pseudoniem voor Arnon Grunberg die de prijs al in 1994 won, was niet bij de prijsuitreiking aanwezig. Mocht Grunberg inderdaad achter Van der Jagt schuilgaan dan zal de prijs niet worden uitgekeerd.

* guus kuijer zal het geschenk voor de kinderboekenweek 2001 schrijven. Onder het motto ‘Woensdagmiddag. Lees over je hobby’, zal in deze week (3 t/m 13 oktober) de favoriete vrijetijdsbesteding van kinderen centraal staan.

[p. 67]

* De ptt zal in maart een serie postzegels uitgeven ter gelegenheid van de boekenweek. De postzegels hebben het thema ‘tussen twee culturen’ en worden elk gesierd met een literair citaat.

* allard schröder is als achtste en laatste genomineerd voor de ECI-prijs voor Schrijvers van Nu. Zijn roman Grover dingt mee naar de prijs van 35.000 gulden die in februari 2001 zal worden uitgereikt.

* Nederlands oudste literaire prijs, de vijfjaarlijkse Tollens-prijs, is toegekend aan DRS. P (pseudoniem voor Heinz Polder).

+++++

* Te Nijmegen overleed op 23 september 2000 willem cornelis bennink (* Scheveningen 19 september 1920). In 1939 trad hij de orde der Jezuïeten en in 1954 ontving hij de priesterwijding. Twee jaar eerder promoveerde hij in Nijmegen tot doctor in de letteren op een proefschrift over de vader van Lodewijk van Deyssel: Alberdingk Thijm: kunst en karakter. Na zijn promotie werd hij leraar Nederlands aan het Amterdamse Ignatiuscollege en het Nijmeegse Canisiuscollege. Van 1969 tot zijn pensioen in 1985 was hij docent aan de Gelderse Leergangen.

dw

* Op 12 oktober 2000 overleed te Amsterdam de journalist en schrijver leo klatser (* 1 september 1916 te Amsterdam). Klatser vocht in de Spaanse Burgeroorlog waarvoor hij onderscheiden werd met de Hans Beimler Medaille, en voor zijn verzet in de Tweede Wereldoorlog ontving hij het Verzetsherdenkingskruis. Journalistiek werk is China nu en En het volk heeft gezegd Basta! In 1990 verscheen zijn roman Apekop.

* In Amsterdam overleed op 11 november de schrijver, dichter en criticus HUGO POS (* 28 november 1913 te Paramaribo). Pos debuteerde pas op 72-jarige leeftijd nadat hij zijn carrière als rechter had beëindigd. Zowel in zijn debuut, de verhalenbundel Het doosje van Toeti, als zijn volgende werk, schreef hij over zijn geboorteland en het Verre Oosten. Zijn critische werk ging vooral over de Surinaamse en Antilliaanse letteren. In 1995 ontving hij de E. du Perron-prijs voor In triplo.

* De auteur en schilder edgar cairo (* 7 mei 1948 te Paramaribo) werd op 16 november 2000 dood aangetroffen in zijn Amsterdamse woning. Na in Amsterdam de studies Nederlands en Algemene Literatuurwetenschap te hebben gevolgd, debuteerde Cairo in 1969 met de novelle Temekoe. Een bewerking daarvan was tevens zijn laatste publicatie (Temekoel Kopzorg 1988). In Cairo's werk, dat bestaat uit dichtbundels, romans, essays en toneelstukken, staat het Surinaamse leven en het leven van Surinaamse migranten centraal. Zijn laatste levensjaren was de auteur psychotisch.