Literatuur. Jaargang 13

[p. 257]

Ingekomen uitgaven

❏	Acker, Georges Van. Naakte woorden. Aforismen, bedenkingen en vraagtekens. Antwerpen, Paradox Pers, 1995. (85 pp., BEF 395, ƒ 22, -) Samen met Parels en stenen en Bezeten van vrijheid vormt deze bundel ‘een gedachtentrilogie over de vrijheid’, waarin Van Acker velerlei heilige huisjes doet instorten. ‘Een boek dat rijp is van gedachten zal zijn vruchten afwerpen’ (p. 37)!
❏	Paul van Aken. Niemand te hoog. Humanisme, vrijzinnigheid en Vlaamse literatuur. Brussel, vub Press, 1995. (287 pp.) Onder deze aan Coornhert ontleende titel schrijft Van Aken een boek over humanisme en vrijzinnigheid ‘in een tijd van groeiend ideologisch fundamentalisme en fanatisme en van toenemende intolerantie’. Na een aantal hoofdstukken over dit onderwerp en over waarden en progressiviteit, volgen door Van Aken ingeleide tekstfragmenten van schrijvers uit de Vlaamse literatuur die met hun werk een bijdrage leverden aan de bedoelde vrijzinnigheid. Een index op namen en titels besluit het boek.
❏	Alle bijbelse personen. Amsterdam/ Brussel, Reader's Digest, 1995. (480 pp., ills.) Dit is een met afbeeldingen van klassieke kunstwerken en eigentijdse prenten uitbundig geïllustreerd biografisch woordenboek van ruim 500 personen (van Aäron tot Zimri) uit het Oude en Nieuwe Testament (vertaling Nederlands Bijbelgenootschap 1990) en uit de apocriefe boeken (Willibrordvertaling van de Katholieke Bijbelstichting 1991). De Nederlandse uitgave is gebaseerd op de Engelse editie Who is who in the Bible van 1994 onder hoofdredactie van Joseph L. Gardner. Achter in het boek (pp. 439-470) is een lijst opgenomen van alle in de Bijbel voorkomende persoonsnamen met verwijzing naar de plaats waar ze voor het eerst optreden. Een register op dit handige naslagwerk is opgenomen op pp. 473-480. Tussen de tekst door zijn in kaders allerlei wetenswaardigheden vermeld.
❏	Chen, Salma en Sjoerd van Faassen. Geliefde! Ik tracht het onnoemelijke te bereiken. Wacht nog even. Opmerkelijke handschriften van Nederlandse schrijvers. Amsterdam, Thomas Rap, z.j. (144 pp., ƒ 39,50, ills.) Fraai geïllustreerde bundel met fragmenten van hanschriften van Nederlandse schrijvers. De fragmenten werden getranscribeerd, hun uitvoering, afmetingen en huidige verblijfplaats vermeld, en het geheel werd voorzien van uitgebreid commentaar.
❏	Feijter, Anja de, en Arin Kibédi Varga (red.). Dichters brengen het teweeg. Metafysische vraagstellingen in de moderne Europese poëzie. Kampen, Kok, 1994. (172 pp., ƒ 34,50) In de reeks Interacties, publicaties over levensbeschouwing, wetenschap en samenleving onder redactie van het Bezinningscentrum van de Vrije Universiteit van Amsterdam, verscheen deze bundel opstellen over dichters en hun levensbeschouwing. De bundel is gebaseerd op een reeks colleges aan de vu uit 1993. Wat is dat ‘het’ dat dichters teweeg brengen? Volgens de samenstellers de ‘merkwaardige balans tussen het twintigste-eeuwse beeld van de mens en dat van God’. Nederlandse dichters die in dit kader behandeld worden zijn P.C. Boutens, Lucebert en Rutger Kopland.
❏	Komrij, Gerrit. De Nederlandse poëzie van de negentiende en twintigste eeuw in 1000 en enige gedichten. 10e herz. dr. Amsterdam, Bert Bakker, 1996. (1465 pp.) ‘Definitieve’ editie van de overbekende poëzie-bloemlezing van Komrij. Veel is er niet veranderd, maar Komrij heeft het canon herzien en geactualiseerd: sommige dichters verdwenen en nieuw talent werd opgenomen, bovendien werden de bio- en bibliografische gegevens bijgewerkt.
❏	Sande, Anton van de & Joost Rosendaal (red.). ‘Een stille leerschool van deugd en goede zeden’. Vrijmetselarij in Nederland in de 18e en 19e eeuw. Hilversum, Verloren, 1995. (185 pp., ills.) Vijf voordrachten van het in 1992 aan de Katholieke Universiteit Nijmegen gehouden colloquium over de culturele en politieke betekenis van de vrijmetselarij worden hier aangeboden, samen met twee nieuwe bijdragen. Na de heldere inleiding van Van de Sande schetst Margaret C. Jacob de 18e-eeuwse politieke situatie. André Hanou signaleert lacunes en problemen bij de bestudering van de vrijmetselarij, maar hij houdt niettemin een boeiend betoog over de Loge Parterre. Joost Rosendaal schrijft over ‘Vrijmetselarij en Revolutie’, Wijnand Mijnhardt over ‘Loge en Cultuur’, Hans Moors over de maçonnieke denkbeelden over vrouwen en Anton van de Sande over antimaçonnisme. Evert Kwaadgras geeft een beeld van de collecties van de Orde: 186 meter archief, 825 meter bibliotheek, 26400 museale objecten. De bundel besluit met een bibliografisch overzicht van Miesjel P. Spruit.
❏	Schierenberg, Rudolf Eilhard (red.) Freundschaftdichtung in den Niederlanden. Jacques Perk, Willem Kloos, Albert Verwey (1880-1935). Heidelberg, Universitätsverlag C. Winter, 1996. (431 pp., ills., dm 48, -) Een tweetalige verzameling vriendschapsgedichten van de drie tachtigers Perk, Kloos en Verwey, voorafgegaan door een degelijke, in het Duits opgestelde, inleiding met bio- en bibliografische gegevens.
❏	Schipper, Mineke & Piet Schrijvers (red.) Bezweren en betoveren. Magie en literatuur wereldwijd. Baarn, Ambo, 1995. (227 pp., ƒ 49,50) Bundel opstellen over de wereldliteratuurgeschiedenis met magie, occultisme en toverij als vertrek- en aankomstpunt.
❏	Rosalinde Supheert. Yeats in Holland. The reception of the work of W.B. Yeats in the Netherlands before World War Two. Amsterdam, Rodopi, 1995. (319 pp.) In een breed opgezette studie geeft Rosalind Supheert de receptie in de Nederlandse cultuur van het werk van W.B. Yeats, die met zijn werk de over-

[p. 258]

	gang vertegenwoordigt van Romantiek naar Modernisme. Zijn invloed op dichters als A. Roland Holst, J.C. Bloem, P.N. van Eyck en H. Marsman was wel bekend, maar wordt hier nu eens goed uitgewerkt. Bovendien wordt nagegaan welke invloed hij had op het Nederlandse toneel, bijvoorbeeld bij Van Dalsum. Ook andere literaire circuits komen aan de orde.
❏	Turning tides. Modern Dutch & Flemish verse in English versions by Irish Poets. [Ed. Peter van de Kamp, Intr. Theo D'haen] Brownsville, Story Line Press, 1994. (432 pp.) Tweetalige bundel, voortgekomen uit een werkgroep Vertaalwetenschap aan de RU-Leiden, moderne Nederlandse gedichten die zijn ver(-her)taald door Ierse dichters.
❏	Vissers, Leo. De harpe amoret. Een studie over de verhalencyclus De Tienduizend Dingen van Maria Dermoût. 2e herz. dr. Roosendaal, De Goudvis, 1995. Parklaan 40, 4702 XE. (85 blz.) Herziening van de 1e druk van 1990 met name op het punt van de invloed van het taoisme op De tienduizend dingen.
❏	Waterbolk, E.H. Omtrekkende bewegingen. Opstellen aangeboden aan de schrijver bij zijn tachtigste verjaardag. Hilversum, Verloren, 1995. (237 blz.) Deze bundel kan gezien worden als een vervolg op de bundel Verspreide opstellen die de Groningse historicus werd aangeboden bij zijn emeritaat in 1981. De huidige bundel bevat een aantal van diens opstellen (zijn volledige bibliografie over de jaren 1981-1995 is opgenomen op p. 13-17), geschreven na 1981, rondom de thema's humanisme, hofcultuur en historiografie. Er zijn o.a. artikelen over Rudolf Agricola, Viglius van Aytta, Joachim Hopperus, Everard van Reyd, Emanuel van Meteren, Ubbo Emmius en de Hogeschool van Franeker. Het boek heeft een personenregister.
❏	Willemsen, August & Marcel van den Boogert. O Lissabon, mijn thuis. Samengest. door - & -. Amsterdam, Bas Lubberhuizen, 1995. (Het Oog in 't Zeil Stedenreeks, 3) (215 blz.; ills.; ƒ 34,50) In dit literaire reisboek besteden Portugal-kenners als August Willemsen, J. Rentes de Carvalho en Arie Pos aandacht aan de Portugese literatuur en aan vele buitenlandse auteurs die iets te zoeken hadden in vooral Lissabon zoals Slauerhoff, F.C. Terborgh en Cees Nooteboom.
❏	Zaal, Wim. De buitenbeentjes. 36 schrijvers die ik heb gekend. Nieuwegein, Aspekt, 1995. (Letterengalerie, 2) (151 blz.) De buiten de canon vallende ‘dwarsliggers, nee-zeggers, succesverslaafden, miskende genieën en wereldverbeteraars’: Wim Zaal heeft ze allemaal gekend. En omdat er toch nooit een biograaf op hen afkomt, deelt hij een aantal bijzonderheden mee over o.a. de toch niet geheel oncanonieke Johan C.P. Alberts, Frans Babylon, Jef Last, François Pauwels en Maurice Roelants, naast de hoe dan ook naast de literaire canon vallende, maar door Voskuil tot romanpersonage verheven Dr. P.J. Meertens, en figuren die inderdaad in geen enkel naslagwerk vookomen zoals Anton Erwich, Geert Grub, Harry Ikink, Hans Leerink, Saint-Rémy of Stella Violantilla.