Literatuur. Jaargang 6

[p. 104]

Literatuur nieuws

Ons Amsterdam 40 jaar

Op 9 december 1988 werd in het Amsterdams Historisch Museum het decembernummer van het 40-jarige maandblad Ons Amsterdam op feestelijke wijze gepresenteerd. In aanwezigheid van een groot aantal genodigden overhandigde de heer Paul Mertz, voorzitter van de Stichting Amsterdam Versierd, het eerste exemplaar aan mr. R.P. ten Have, wethouder voor de Verzorgende Bedrijven in Amsterdam. Deze reikte op zijn beurt het ‘tweede exemplaar’ uit aan de heer Jan Weggelaar, een van de abonnees van het eerste uur.

Het maandblad Ons Amsterdam verscheen voor het eerst in januari 1949 op initiatief van de Gemeentelijke Commissie Heemkennis. De toenmalige burgemeester d'Ailly schreef in zijn voorwoord ‘dat het maandblad Ons Amsterdam beoogt velen deelgenoot te maken van de ontelbare wetenswaardigheden van de stad en haar directe omgeving’. In 1956 werd de doelstelling van het blad verruimd tot ‘het verbreiden van kennis onder de bevolking betreffende Amsterdam in het heden, het verleden en de toekomst’. In 1971 werd de Commissie Heemkennis opgeheven



en de organisatorische opzet van het blad gewijzigd. Een vruchtbare wisselwerking tussen het Amsterdams Historisch Museum en de Stadsdrukkerij van Amsterdam leidde tot een verdere bloei.

Anno 1989 verheugt Ons Amsterdam zich - blijkens het voor een maandblad enorme aantal van ruim 21.000 abonnees - in de waardering van zeer veel inwoners van de hoofdstad alsmede van vele lezers buiten Amsterdam, tot in Canada en Austra-lië toe. Met ingang van het decembernummer van jaargang 40 is een aantal vernieuwingen aangebracht: een andere lay-out en meerkleurendruk en een nieuwe hoofdredacteur, Peter Paul de Baar, die de redactionele formule van het blad opnieuw zal bezien.

De aandacht voor de literatuur van de hoofdstad zal zeker onder de nieuwe hoofdredacteur niet afnemen. Het decembernummer bevatte een aardig artikel van Adèle Nieuweboer over de achttiende-eeuwse bruiloftsdichten en huwelijksgebruiken en een bijdrage van Annemiek Beck over galerie Le Canard, die trefpunt was van de Vijftigers en Cobra. Opvallend is verder de aankondiging door Dick van der Horst dat de Bibliotheca Philosophica Hermetica gehuisvest zal worden in het huis-Huydecooper, in de zeventiende eeuw ontworpen door architect Philips Vingboons. De voorgevel van dit monumentale pand aan het Singel heeft de verwoesting door een in 1943 neerstortend vliegtuig overleefd, is na de oorlog gedemonteerd en opgeslagen en wordt binnenkort op initiatief van de eigenaar van genoemde bibliotheek en van firma De Ster, de heer J. Ritman, aan de Bloemgracht herbouwd.

Ons Amsterdam verschijnt elf maal per jaar in een omvang van 32 pagina's en voor de prijs van ƒ 38, -. Alle abonnees - ook de nieuwe in de loop van 1989 - krijgen ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan een gratis jaarkaart voor het Amsterdams Historisch Museum. - Aanmelden bij de Stadsdrukkerij Amsterdam, postbus 20217, 1000 HE Amsterdam, 020-551.1735.

PJV

Editieserie Renaissancedrama

Het Centrum Renaissancedrama aan de Universitaire Faculteiten St.-Ignatius te Antwerpen start met een reeks handschriftencahiers. Bedoeling is in de toekomst alle tot nog toe nietgeëditeerde manuscripten van ernstige toneelspelen uit de periode 1575-1650 (± 25 teksten) te bezorgen. Er zal naar worden gestreefd om gemiddeld een tweetal manuscripten per jaar uit te geven. De transcriptie is diplomatisch opgevat; maar er wordt wel gebruik gemaakt van diakritische tekens zoals voorgesteld door dr. P.J. Verkruijsse in zijn Spektator-artikel (maart nr. 5, 1973/1974, p. 325-346), zij het enigszins aangepast aan de huidige mogelijkheden van de tekstverwerker. Elke tekst zal verder van een zeer korte inleiding worden voorzien, die onder meer een uiterlijke beschrijving bevat van het handschrift. De getranscribeerde handschriften, met laserwriter geprint, worden telkens per twee ingebonden. Elk boekdeel zal circa 150 pagina's bevatten, uiteraard afhankelijk van de omvang van de individuele handschriften zelf.

De eerste vier van deze handschriftencahiers zijn vanaf december 1988 ter beschikking. Het betreft drie handschriften die zich in de Stadsbibliotheek te Haarlem bevinden, namelijk C.D. Wittenooms Thiëstes en Anticlia (1639) en P. van Zeeryps D'Eersuchtige Wraak (1647), die samen één boekdeel vormen, en M.F. Besteben De 't Samensweringe Catalinae (1647), dat samen met A. de Konings Tweede Dochters-speeltjen (1616) uit de kb Den Haag het tweede boek uitmaakt.

[p. 105]

Belangstellenden kunnen deze bundels op werkdagen afhalen op het Centrum, Prinsstraat 13 te Antwerpen tegen betaling van 250 fr of 13 fl per deel. Indien men de bundel(s) toegezonden wenst te krijgen, wordt het bedrag per zending verhoogd met 50 fr/3 fl verzendkosten. In dit geval gelieve men dus 300 fr/16 fl voor één exemplaar, of 550 fr/29 fl voor twee boekdelen over te maken (bankkosten zijn voor uw rekening!). De kosten dienen op voorhand te worden voldaan door overschrijving op nummer 000-0061095-82 ten name van ufsia, Financiële Dienst, Venusstraat 35, 2000 Antwerpen, onder vermelding van ‘Centrum Renaissancedrama - toneelteksten’ (evt. noemen welke) en met duidelijke opgave van naam en adres.

Aankondiging van nieuwverschenen deeltjes met prijsopgave zal ook in de toekomst telkens via het tijdschrift Literatuur gebeuren.

Om onnodig dubbelwerk te vermijden, verzoeken we iedereen die een van de dramatische handschriften uit de periode ca. 1575-1650 zoekt te transcriberen en/of uit te geven ons hiervan zo spoedig mogelijk op de hoogte te stellen.

G. van Eemeren

Congres verluchte handschriften, december 1989

In Utrecht wordt van 10 tot en met 13 december 1989 een internationaal congres gehouden onder de titel ‘Medieval manuscript illumination in the Northern Netherlands’. Aanleiding tot het congres is de dit jaar te publiceren Descriptive and analytical catalogue of Dutch illustrated manuscripts of the 14th, 15th and 16th centuries van de hoogleraar van Berkeley, prof. James Marrow, wiens catalogus een aanvulling is op die van Byvanck en Hoogewerff uit de jaren 1922-1925. Het werk van Marrow betekent een enorme uitbreiding van de kennis over het Nederlandse verluchte handschrift in het algemeen en de identificatie van verluchters en datering en localisering van afzonderlijke handschriften in het bijzonder.

Het doel van het congres is om te komen tot een vruchtbare uitwisseling van gedachten over de volgende thema's.

-	Nederlandse illuminatie in relatie tot de artistieke ontwikkelingen in naburige regio's (Vlaanderen, Duitsland, Frankrijk, Engeland);
-	stijl- en iconografische aspecten; tekst en beeld;
-	sociale, culturele en historische achtergronden (kunstenaars, patronaat, ateliers enz.);
-	relaties met andere kunsten en ambachten (grafische kunst, paneelschildering, beeldhouwkunst, textiele kunsten enz.);
-	de betekenis van de codicologie voor de bestudering van de illuminatie van Nederlandse handschriften.

Belangstellenden kunnen meer informatie krijgen over of zich aanmelden voor het congres bij de secretaris van het organiserend comité, Drs. K. van der Horst, Afd. Handschriften ub Utrecht, Postbus 16007, 3500 da Utrecht.

Het comité bestaat verder uit prof. dr. J.C.J.A. Klamt (kunstgeschiedenis, Utrecht), prof. dr. J.P. Gumbert (codicologie, Leiden), dr. A.S. Korteweg (kb Den Haag) en prof. dr. P.F.J. Obbema (historische hulpwetenschappen Nijmegen en manuscriptologie Leiden).

Parallel aan het congres en ook daarna (8 december 1989 t/m 11 februari 1990) vindt in het Rijksmuseum Het Catharijneconvent te Utrecht een tentoonstelling plaats van Nederlandse verluchte handschriften. Deze expositie zal later in 1990 te zien zijn in de Pierpont Morgan Library in New York.

PJV

Amstelveense cahiers

De in de kring van de vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’ uiterst actieve M. van Hattum heeft in 1987 de eerste delen van zijn privé-serie ‘Amstelveense cahiers’ uitgebracht. Het betrof deel 1: Helmers en France. Dagboek - brieven - poëzie (ƒ 12,50) en



deel 2: Ernest Willem Holthuysen, Myne levenswys in twee zangen (niet in de handel).

Eind 1988 verschenen de delen 3 en 4. Deel 3 bevat Vrouwe Bilder-dijk's Gedichten voor kinderen. Teksten - handschriften - beoordelingen. De gedichtjes die mevrouw Bilderdijk-Schweickhardt maakte voor haar beide zoontjes Julius Willem en Lodewijk Willem worden uitgegeven naar de derde, meest complete, druk van 1824, aangevuld met de leestekst van ongepubliceerde gedichtjes (getranscribeerd met behulp van diacritische tekens naar de autografen), met acht recensies en met de tekst van K. Sybrandi's verhandeling over mevrouw Bilderdijk als kinderdichteres, verschenen in de Vaderlandsche Letteroefeningen van 1834. Dit deel van 107 gestencilde pagina's,

[p. 106]

inclusief 6 pagina's met de originele prentjes van onder anderen Reinier Vinkeles, kost ƒ 15,00.

In deel 4 zijn Drie gedichten van Jan Fredrik Helmers uitgegeven uit 1808 waarin hij fulmineert tegen de Franse overheersing. De drie ‘uitboe-zemingen’ tegen Lodewijk Napoleon zijn geschreven bij de aanvang van het jaar 1808, bij de keuze van het Amsterdamse stadhuis tot paleis in april en bij 's konings verjaardag in september. Het manuscript waarin deze gedichten voorkomen, bevindt zich op de ub Amsterdam (hs. e.s.i) en is afkomstig uit de collectie-Pijn-appel. De prijs van dit deel van 28 pagina's bedraagt ƒ 7,00.

In voorbereiding is een editie van Helmers' Hollandsche Natie uit 1812. Manuscripten en eerste en tweede druk zullen synoptisch worden uitgegeven.

Men kan in het bezit komen van de delen 1,3 en/of 4 door overmaken van genoemde bedrag(en) op postgiro 3084288 van M. van Hattum, Fokkerlaan 36, 1185 jc Amstelveen, 020-454368.

PJV

Vijf jaar Nieuw Wereldtijdschrift

Ter gelegenheid van het vijfjarig lustrum van het Nieuw Wereld Tijdschrift (nwt) werd door Dedalus in Antwerpen en Nijgh en Van Ditmar in Amsterdam een bundeltje samengesteld met verhalende essays van enkele belangrijke medewerkers van het tijdschrift. Onder de titel De tweede vrouw van Dik Trom werden bijdragen gebundeld van Herman de Coninck, Benno Barnard, Piet Piryns en Paul de Wispelaere, die alle vier autobiografische verhalen schreven over invloeden op hun werk. De bundel is ongetwijfeld bedoeld als premieboekje, maar is ook los verkrijgbaar voor de prijs van ƒ 14,90. De omvang is 78 pagina's.

GvB

Gezongen poëzie

Bij Tribe-Studio zijn voor belangstellenden en leraren die gezongen poëzie als lesmateriaal wensen te gebruiken cassettes verkrijgbaar waarop verschillende soorten teksten zijn opgenomen. Zo is er een cassette beschikbaar met gezongen poëzie van Martinus Nijhoff, Herman Gorter, Ida Gerhardt, Hans Lodeizen en Paul van Ostaijen, op muziek gezet en begeleid door Antoine Oomen en gezongen door Henk Batenburgh en Mies de Heer. Voorts is er een cassette met teksten van Lucebert gezongen en gespeeld door Henk Batenburgh en een cassette De Brief met Nederlandstalige luisterliederen. In voorbereiding is een opname van een gezongen Hans Lodeizen-voorstelling. De Sonnetten van de kleine waanzin van Hans Andreus worden gespeeld en gezongen door Henk Batenburgh met clarinet- en saxofoonimprovisaties van Jelle Geerlings en Tom Barlage.

Men kan deze en andere cassettes bestellen bij Tribe-Studio, antwoordnummer 579, 1520 we Wormerveer, op welk adres uiteraard ook nadere informatie kan worden ingewonnen. De prijs van de cassettes bedraagt ƒ 20- (inclusief verzendkosten) over te maken op rekeningnummer 21.34.63.040 ten name van de Stichting De Amsterdamse Theater Transfer, Bank Mees en Hope, Amsterdam (giro bank: 8578). Van enkele cassettes zijn ook lp of cd-opnamen.

GvB

The Low Countries and the world

Zoals eerder in Literatuur kort werd aangekondigd zal aan het University College in Londen van 12 tot 15 april aanstaande een internationale en interdisciplinaire conferentie worden gehouden ondet de titel ‘The Low Countries and the world’. De organisatie van deze conferentie berust bij het Centre for Low Countries Studies in Londen (adres: Foster Court Room 35, University College London, Gower Street, London wc 1e 6bt, tel. [phone] ext. 3113).

De conferentie zal zich bezighouden met de cultuur en geschiedenis van de Lage Landen, bezien vanuit een internationaal en interdisciplinair perspectief. Daarbij zullen onder meer ook de taal en de literatuur bijzondere aandacht krijgen, maar steeds in het wijdere verband van de cultuur en cultuurgeschiedenis.

De belangrijkste sprekers op de conferentie zijn Christopher Brown van de National Gallery in Londen, W.P. Gerritsen (Middeleeuwse letterkunde, Utrecht), Jozef IJsewijn (Neo-Latijn, Leuven), E.H. Kossmann (Geschiedenis, Groningen), Simon Schama (Geschiedenis, Harvard) en J.W. de Vries (Nederlands, Leiden).

De conferentie wordt opgedeeld in zogenaamde ‘workshops’ die zich zullen gaan bezighouden met een vijftal onderwerpen: middeleeuwen, renaissance, gouden eeuw, verlichting en romantiek, en de moderne periode. Voor deze workshops is een indrukwekkend aantal sprekers uitgenodigd die voor inleidingen op de onderwerpen zullen zorgen. Het is ondoenlijk om hier alle namen van deze sprekers op te sommen, maar om een indruk te geven zullen we er enkele geven. Tot de sprekers behoren onder meer Karel Bostoen, Ton Btoos, Martien de Jong, J.A. Leuvensteijn, J. van Marle, Marijke Spies, Eddy Stols, Gerard Termors-huizen, P.E.L. Verkuyl en Peter van Zonneveld.

Gedurende de conferentie zal er een tentoonstelling te zien zijn van

[p. 107]

zeldzame drukken uit de Lage Landen die in het bezit zijn van het University College London (ucl). De tentoonstelling is ingericht in de Flaxman Gallery, ucl Library.

Men kan zich voor de conferentie aanmelden door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier dat men kan aanvragen op het bovenvermelde adres. Er is een overnachtingsgelegenheid in de ucl Halls of Residence voor £ 15 per nacht (bed en ontbijt). Lunch, koffie en thee worden aangeboden in het hoofdgebouw van het ucl. De kosten voor deelname aan de conferentie bedragen £ 85 en voor studenten £ 40, waarbij alles is inbegrepen. Wanneer men alleen aan de maaltijden wenst deel te nemen zijn de prijzen respectievelijk £ 35 en £ 17,50.

GvB

Toneelgroep Amsterdam

Vanaf 7 april 1989 zal de Toneelgroep Amsterdam het toneelstuk Vrijdag van Hugo Claus in de Stadsschouwburg van Amsterdam gaan opvoeren onder regie van Sam Bogaerts. Kees Hulst, Tania van der Sanden, Rik van Uffelen en Arlette Weygers bezetten de rollen en Niek Kortekaas zorgt voor de vormgeving. Het stuk zal uitsluitend in Amsterdam te zien zijn.

Vanaf 14 april 1989 is in Theater Bellevue in Amsterdam Kras van Judith Herzberg te zien. Kras is net als Judith Herzbergs eerdere toneelstuk Leedvermaak, een stuk dat draait rond enkele mensen die vanwege een bijzondere gebeurtenis bijeenkomen en dan in die confrontatie hun angsten, zorgen en conflicten uitspelen. Gerardjan Rijnders regisseert het stuk dat gespeeld wordt door Adrian Brine, Fred Goessens, Ann Hasekamp, Petra Laseur, Chris Nietvelt en Maarten Wansink.

Dat eerdere stuk van Judith Herzberg, Leedvermaak, zal trouwens in de loop van 1989 worden

bert nienhuis, amsterdam
Judith Herzberg

verfilmd. Al enige tijd geleden kreeg Judith Herzberg voor dit stuk de Charlotte Köhlerprijs en nu heeft de filmer Frans Weisz het initiatief genomen om de produktie van Toneelgroep Amsterdam als uitgangspunt te nemen voor zijn verfilming. De rollen zullen dan ook worden gespeeld door acteurs en actrices van dit toneelgezelschap. De film zal worden geproduceerd door Riverside Productions.

GvB

Studiedag Nynke van Hichtum

In 1989 wordt de vijftigste sterfdag van de bekende Friese kinderboekenschrijfster Nynke van Hichtum aangegrepen om opnieuw aandacht te vragen voor leven en werk van deze pionierster op het gebied van de kinderliteratuur.

Het Landelijk Platform Kinderen Jeugdliteratuur organiseert op 15 april 1989 te Leeuwarden een landelijke studiedag, waarop verschillende aspecten van de figuur Nynke van Hichtum aan de orde gesteld zullen worden. Wie verschool zich achter het pseudoniem en waaraan heeft deze vrouw het te danken, dat ze vijftig jaar na haar dood nog eens in het middelpunt van de belangstelling geplaatst wordt?

Het programma ziet er als volgt uit:

Tineke Steenmeijer- Wielenga: De persoon Sjoukje Bokma de Boer: portret in woorden.

Aukje Holtrop: De pedagogische inzichten en motieven van Nynke van Hichtum.

Hugo Kingmans: Illustraties in en illustratoren van het werk van Nynke van Hichtum.

Jant van der Weg-Lavermans: Het kindbeeld in de kinderboeken van Nynke van Hichtum.

Alex Riemersma: De keuze en de bewerkingen van de kunstsprookjes door Nynke van Hichtum in het Fries.

Wim van der Schaaf: De keuze en de bewerkingen van volkssprookjes (en volksvertellingen) door Nynke van Hichtum in het Nederlands.

De studiedag zal plaatsvinden op 15 april 1989 te Leeuwarden. De voertaal is Nederlands. Een definitief programma, een routebeschrijving en overige bescheiden worden aan de deelnemers te zijner tijd toegestuurd. Men kan zich schriftelijk aanmelden bij het secretariaat van het Landelijk Platform Rijksuniversiteit Leiden, Sectie Kind en Media, secretaris Toin W.M. Duijx, Rijnsburgerweg 169, 2334 bp Leiden). De kosten van de studiedag bedragen ƒ 40, -. Donateurs van het Landelijk Platform kjl betalen slechts ƒ 25, -; studenten aan het hbo en wo slechts ƒ 15, -. Een acceptgirokaart wordt te zijner tijd toegestuurd.

Toin W.M. Duijx

Natuur en milieu in proza en poëzie

De werkgroep ‘Literatuur, Natuur en Milieu’ richt zich op Nederlands

[p. 108]

proza en poëzie, waarin natuur en milieu een belangrijke rol spelen. De werkgroep, verbonden aan de Stichting Natuur en Milieu, wil meer zicht krijgen op de wijze waarop in de Nederlandse literatuur van de laatste eeuw aandacht wordt besteed aan natuur en milieu en aan de relatie tussen mens en natuur. Het verzamelen van gedichten zou moeten leiden tot de uitgave van een of meer bloemlezingen.

De werkgroep zoekt enkele neerlandici (afgestudeerden/studenten) die op vrijwillige basis mee willen werken.

Met het oog op de toekomst van de natuurbescherming wordt onder natuurbeschermers gediscussieerd over het beeld, de functies en betekenissen van de natuur en de relatie van de mens met de natuur, zoals zij die willen. Dergelijke beelden en waarden van de natuur zijn aan verandering onderhevig. Voor de literatuur geldt vermoedelijk ook dat de waardering van de natuur en van de relatie tussen mens en natuur verandert. De vraag is of die veranderingen van natuurbegrip in de literatuur en in de wereld van de natuuren milieubescherming iets met elkaar te maken hebben en iets voor elkaar kunnen betekenen. De werkgroep heeft dan ook behoefte aan analyses van de functie en waardering van natuur en milieu in de Nederlandse literatuur. Dergelijke analyses zouden de uitgave van bloemlezingen kunnen ondersteunen.

In eerste instantie gaat het vooral om het verzamelen van materiaal en het voorbereiden van de uitgave van een of meer bloemlezingen rond thema's als natuur en landbouw, rivieren en beken, moeras, bos en dergelijke.

Belangstellende neerlandici kunnen contact opnemen met de Werkgroep Literatuur, Natuur en Milieu, t.n.v. Rolf Roos, p/a Stichting Natuur en Milieu, Donkerstraat 17, 3511 kb Utrecht, telefoon 030-331328 of 020-848746 (privé) of Jos Dekker 030-510207 (privé)/030-392384 (werk).

Briefboek

Bij uitgeverij De Geus in Breda zijn zeven alleraardigste en fraai uitgegeven boekjes verschenen onder de reeksnaam ‘Briefboek’. De reeks is bedoeld als verzendpresentje, want de boekjes zijn in cellofaan verpakt samen met de enveloppe en een velletje postpapier voor het begeleidende schrijven.

De boekjes zien er uitstekend verzorgd uit en bevatten doorgaans een of meer korte verhalen van een bekende schrijver en een enkele illustratie. De omvang is ongeveer 34 pagina's en de prijs bedraagt ƒ 12,50. Tot nu toe verschenen de volgende deeltjes: Marion Bloem - Meisjes vechten niet, Hermine de Graaf - De maan, Zhang Jie - De liefde moet niet vergeten worden, Tessa de Loo - Het mirakel van de hond, Jan Wolkers - De bretels van Jupiter en Een paradijsvogel boven het aardappelloof, Astrid Roemer - De achtentwintigste dag.

GvB

Maatschappij der Nederlandse Letterkunde kreeg Zuidelijke Afdeling

De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, opgericht in 1766 en gevestigd te Leiden, heeft vanaf zaterdag 28 januari 1989 een Zuidelijke Afdeling. Op die dag vond namelijk in Maastricht de oprichtingsvergadering plaats van deze nieuwe loot aan de 222 jaar oude stam. De Zuidelijke Afdeling zal vier maal per jaar in Maastricht een werkvergadering beleggen, waarin leden van de Maatschappij voordrachten zullen verzorgen over taal- en letterkunde en geschiedenis. Voor de jaarvergadering zal elk jaar een gastspreker worden uitgenodigd, wiens voordracht ook voor niet-leden van de Maatschappij toegankelijk zal zijn.

De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde heeft als doelstelling ‘de beoefening der schone letteren en de studie van de Nederlandse taal- en letterkunde, geschied- en oudheidkunde in hun onderlinge samenhang te bevorderen’. Zij doet dit ondermeer door letterkundige en wetenschappelijke bijeenkomsten te beleggen en door publikaties te verzorgen. Daarnaast kent de Maatschappij verschillende prijzen toe, waaronder de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs, de dr. Wijnaendts Franckenprijs, de Henriëtte Roland Holstprijs en de Henriëtte de Beaufortprijs. Tot lid van de Maatschappij kan men enkel op voordracht benoemd worden. De leden worden geacht verdienstelijke beoefenaars van de schone letteren of van de Nederlandse taal- en letterkunde of geschied- en oudheidkunde te zijn.

De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde kent reeds langere tijd een Noordelijke Afdeling, gevestigd te Groningen. Nu is dus in Maastricht een Zuidelijke Afdeling gevestigd. De oprichting daarvan is met instemming en steun van het Leidse bestuur voorbereid door een voorlopig bestuur, bestaande uit de dichter en essayist dr. Wiel Kusters uit Maastricht (voorzitter), de historicus dr. Peter Nissen uit Heerlen (secretaris) en de dichter Leo Herberghs uit Heerlen (penningmeester). De activiteiten van de Zuidelijke Afdeling zullen zich richten op de leden van de Maatschappij die woonachtig zijn in de provincies Noord-Brabant en Limburg, in de omgeving van Nijmegen, in België en in de Duitse grensstreek.

De Zuidelijke Afdeling geniet voor haar werkvergaderingen gastvrijheid in het Kanunnikenhuis aan de Grote Gracht 82 te Maastricht, waar de Rijkshogeschool Opleiding tot Vertaler gevestigd is.

[p. 109]

Voor nadere inlichtingen kan men zich wenden tot dr. Wiel Kusters te Maastricht, 043-218769, of tot dr. Peter Nissen te Heerlen, 045-422437.

Dienstverlening Letterkundig Museum

Met ingang van 1 januari 1989 zal het Letterkundig Museum voor schriftelijk verstrekte inlichtingen die zijn gebaseerd op onderzoekingen van medewerkers het in de archiefwereld gebruikelijke tarief van ƒ 25, - per half uur in rekening brengen. Met ingang van diezelfde datum zullen uitsluitend schriftelijke verzoeken hiertoe in behandeling worden genomen; de aanvrager dient daarbij schriftelijk te hebben ingestemd met de financiële consequenties van zijn verzoek. Voor fotokopieën van handschriften en foto's zal met ingang van 1 januari 1989 ƒ 0,70 per fotokopie in rekening worden gebracht, voor het ten behoeve van een onderzoeker aanvragen van toestemming tot inzage in documenten ƒ 5, - per auteursrechthebbende.

Anton Korteweg

Harry G.M. Prick-bundel

Ter gelegenheid van het afscheid van Harrie G.M. Prick als conservator van het Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum in Den Haag verscheen bij het museum de bundel Teruggedaan. Eenenvijftig bijdragen voor Harry G.M. Prick. De bundel werd samengesteld onder redactie van Th.A.P Bijvoet, S.A.J van Faassen, Anton Korteweg, C. van Toledo en Dick Welsink. De bijdragen zijn in alfabetische volgorde op naam van de auteurs opgenomen en het ligt voor de hand dat bij een zo groot aantal bevriende werkwilligen de omvang van de artikelen zelden vijf pagina's te boven gaat. De redactie heeft de auteurs blijkbaar vrij gelaten in hun onderwerp en dat

a. flinterman, den haag
Harry G.M. Prick

heeft ertoe geleid dat de bundel een grote diversiteit kent, al is er door veel auteurs duidelijk rekening gehouden met Pricks voornaamste belangstelling. Dat betekent dat er veel bijdragen zijn opgenomen die op zijn minst een relatie met Van Deyssel onderhouden of met de Tachtigers in het algemeen.

Het is in dit kader ondoenlijk een opsomming te geven van alle medewerkers, maar het zal duidelijk zijn dat wie zich in het verleden met Tachtig heeft beziggehouden altijd te eniger tijd Prick op zijn weg gevonden zal hebben en in hem een behulpzaam en ter zake kundig informant. Het is dan ook niet verbazingwekkend om namen aan te treffen als die van Bernt Luger, Enno Endt, Jan Fontijn, M.G. Kemperink, Jeroen Brouwers, J.D.F. van Halsema, Jan van Herpen, Karel Reijnders en Gideon Lodders, om er maar enkele te noemen.

Teruggedaan kan worden besteld bij het Letterkundig Museum, postbus 90515, 2509 lm 's-Gravenhage voor ƒ 46,50 (inclusief portokosten) of bij de grotere boekhandel (ƒ 39,50).

GvB

Stemmen van schrijvers

Bij de uitgeverij Querido verscheen het zogenaamde ‘Luisterboek’ Stemmen van schrijvers Het is het eerste deel van een reeks. Querido heeft ervaring met dit type uitgaven, want vroeger legden ze al stemmen van schrijvers vast op kleine grammofoonplaten. In een zwart kunststof omslag wordt een cassetteband gepresenteerd, waarop de stemmen zijn opgenomen van J Bernlef, F. Harmsen van Beek, Judith Herzberg, Chr.J. van Geel, Rutger Kopland, Willem van Toorn, M. Vasalis en Ad Zuiderent. Elke auteur leest enkele gedichten voor uit eigen werk (minimaal 6, maximaal 13 gedichten) De speelduur van het bandje is 90 minuten. De prijs van de uitgave is ƒ 25, -.

GvB

Koppermaandag

Als Koppermaandaggeschenk voor de leden van de Stichting Drukwerk in de Marge en voor abonnees op het Ambachtelijke Groeiboek is op koppermaandag 9 januari 1989 verschenen het koppermaandagvers van Pe-

[p. 110]

trus Scriverius uit 1612. De autograaf van dat vers heeft eeuwenlang tussen Scriverius' papieren gelegen tot Bert van Selm het er tussen vandaan haalde. Ter gelegenheid van de feestdag van de drukkersgezellen, de eerste maandag na Driekoningen, Koppermaandag genoemd, verscheen altijd een bijzonder druksel met de financiële opbrengst waarvan gegeten en gedronken werd.

Voor de drukkersgezellen in Leiden schreef Scriverius in 1612 een gedicht van 28 regels, getiteld Placaet nopende den ghenen die de Konst van Boek-drukken komen besien. De tekst is uitgegeven en toegelicht door Gerdien C. Kuiper, gezet uit de Hollandse Mediaeval en onnavolgbaar mooi gedrukt door De Ammoniet te Leiden op een Victoria degelpers in een oplaag van 999 exemplaren.

Een aantal exemplaren is nog verkrijgbaar bij boekhandel Minotaurus, St. Antoniesbreestraat 3 d, Amsterdam, 020-227748 (postbus 16477, 1001 rn Amsterdam), voor de prijs van ƒ 25, -. Een exemplaar kan ook voor ƒ 30, - toegezonden worden door te bestellen via postgiro 4306243 van Minotaurus, Amsterdam.

PJV

Nieuwtjes

□ Op 3 november 1988 overleed op 81-jarige leeftijd gertrude pape. Zij was de echtgenote van Theo van Baaren. Samen vormden ze de ‘redactie’ van het surrealistische tijdschrift De Schone Zakdoek, dat clandestien verscheen in de jaren 1941-1943 in één exemplaar, dat ter inzage lag op het redactieadres Bemuurde Weerd 5 in Utrecht.

□ Op 13 november 1988 overleed de dichteres en romanschrijfster lizzy sara may op zeventigjarige leeftijd. Tussen haar debuut in 1957 met de dichtbundel Blues voor voetstappen en haar laatste roman, Wacht u voor de hond uit 1986, speelde het thema van de jodenvervolging een belangrijke rol in haar werk.

□ Op 14 november 1988 overleed, 69 jaar oud, te Domburg dr. mia gerhardt, oud-hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Utrecht. De laatste jaren was zij actief als eindredacteur van het Archief en de Werken van het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen.

□ De oud-rector van het Rijnlands Lyceum te Oegstgeest, dr. J.P. naeff, is op 17 november 1988 op 62-jarige leeftijd te Doesburg overleden. Naeff promoveerde in 1960 op de dissertatie De waardering van Gerbrand Adriaenszoon Bredero, een vroege studie op het terrein van de receptie van literair werk.

□ De driejaarlijkse mr. H.G. van der Viesprijs van de Vereniging van Letterkundigen, groot ƒ 3.000, -, is op 26 november 1988 uitgereikt aan gerben hellinga voor zijn door de vpro uitgezonden televisiespel Geluk.

□ Op 27 november 1988 overleed j.h. donner, 61 jaar oud.

□ Antiquariaat ‘Verzameld Werk’ te Nijmegen kwam in november 1988 met een geheel aan boekverzorger karel beunis gewijde catalogus van 505 nummers. Beunis verzorgde het uiterlijk van tal van uitgaven van de Bezige Bij in de reeksen bb-Cargo, bb-Literair, bb-Poëzie, bb-Toneel, Literair Paspoort, Literaire Pocket, Literaire Reuzen Pocket enz. Deze goed verzorgde catalogus, neigend naar een bibliografie en - dus - voorzien van een keurige index, kwam mede tot stand met behulp van Pieter van Delft en Sjaak Hubregtse en is verkrijgbaar op het adres Van Welderenstraat 97, 6511 me Nijmegen, 080-221639.

□ hanny alders, schrijfster van de roman Non Nobis, heeft daarvoor het Gouden Ezelsoor gekregen, bestaande uit een plastiek en ƒ 5.000, -. De Organisatie van Fabrikanten van Grafische Eindprodukten kent deze prijs toe voor het best verkochte debuut.

□ renate rubinstein ontving op 2 december 1988 de Montigny-prijs omdat zij zich ‘in buitengewone mate verdienstelijk heeft gemaakt ten opzichte van het mensdom in het algemeen’.

□ Begin december 1988 kende een deskundige jury de P.C. Hooftprijs toe aan jan wolkers, die vervolgens verklaarde die prijs en het bijbehorende bedrag niet te accepteren.

□ De voordrachtskunstenares jonkvrouwe claudine witsen elias overleed op 91-jarige leeftijd op 10 december 1988 in Den Haag. Zij doceerde indertijd poëzievoordracht aan de Amsterdamse mo-opleiding neerlandistiek. Het gedicht ‘Claudine, jij speelt piano en ik zit in de veranda en luister’ van Martinus Nijhoff is aan haar opgedragen.

□ Op 15 december 1988 overleed te Hoorn op 74-jarige leeftijd de oprichter van de Bezige Bij en auteur sjoerd leiker.

□ ad den besten heeft de Martinus Nijhoffprijs 1989, groot ƒ 15.000, -, van het Prins Bernhard Fonds gekregen voor zijn vertaling van de gedichten van Hölderlin.

□ Tijdens de openbare jaarvergadering van de Koninklijke Nederlandse Uitgeversbond (knub) op 22 december 1988 is de Gouden Ganzeveer uitgereikt aan dr. l. de jong voor zijn bijdrage aan de Nederlandse cultuur en de verspreiding daarvan.

□ Het tijdschrift Mens & Gevoelens heeft ter gelegenheid van het eenjarig bestaan een Mens & Gevoelens-prijs ingesteld van ƒ 1000, -. De prijs voor 1989 werd toegekend aan gerard reve.

□ De Zwijsenprijs 1988 werd op het symposium ‘Makkelijk lezen’ in de aula van de Katholieke Universiteit Brabant op 14 december 1988 uitgereikt aan Herman Kakebeeke. Kakebeeke kreeg deze prijs vanwege zijn inspanningen om kinderen meer plezier in het lezen te bezorgen en vooral omdat hij een brug wist te slaan tussen het verplichte lezen op school

[p. 111]

en het lezen in de vrije tijd.

□ Bij uitgeverij Nijgh en Van Ditmat verscheen het boekje Klasse, samengesteld door C.J. Aarts en N. van der Meulen en ingeleid door Boudewijn Büch. Klasse beschrijft 15 belangrijke werken uit het fonds van Nijgh en Van Ditmar en hun geschiedenis. Het boekje loopt van P.A. Daums Ups en Downs in het Indische leven tot Aya Zikkens De Atlasvlinder. Bij elke uitgave vermelden de samenstellers de oplagen, drukken en de eerste en enkele latere reacties. Voorts wordt een korte inhoudsaanduiding gegeven.

□ In het Rijksprentenkabinet te Amsterdam zal van 18 maart tot 28 mei een indruk worden gegeven van de kunstverzameling die Carel Vosmaer bijeen heeft gebracht. In het Haags Historisch Museum is vanaf 19 maart een tentoonstelling te zien die zal gaan over de literaire wereld van Carel Vosmaer. Over beide onderwerpen zal tevens een publikatie verschijnen.