|
| |
| |
| |
Nieuws
Groningen bibliopolis
Het met name in het buitenland vaak optredende misverstand dat een zekere bibliomane heer Oude Kijk in de Jatstraat te Groningen een enorme collectie boeken bezig was aan te leggen, wordt waarschijnlijk de laatste jaren alleen nog maar hardnekkiger. Het ritselt tegenwoordig van de bibliofielen en -manen in die straat met die vreemde naam. Ze hebben zich sinds kort zelfs georganiseerd in ‘Het Groninger Boekenkwartier’, een samenwerking van boekhandels, antiquariaten en non-profit boekverkopers, gevestigd in en nabij de Oude Kijk in 't Jatstraat, de Kromme Elleboog, de Zwanestraat en de Stoeldraaierstraat, dus ook vlak bij de Universiteitsbibliotheek, de Openbare Bibliotheek en de Groningse letterenfaculteit.
De samenwerkende boekhandelaren willen de belangstelling voor het boek in al haar facetten bevorderen en zullen de verschillende specialisaties zo goed mogelijk op elkaar proberen af te stemmen. De Groenwinkel biedt alles over biologisch tuinieren, mannenemancipatie, trektochten en organisaties als Greenpeace, Milieudefensie en Natuur & Milieu. De Groninger Boekverkoper is een antiquariaat, gespecialiseerd in munten en penningen, topografie (vooral Groningen en Drente), genealogie, folklore en dergelijke. Voor bijbels, kerkboeken en christelijke literatuur kan men terecht bij boekhandel Ben Doornbos.
Voor Nederlandse en anderstalige taal- en letterkunde is Athena's Boekhandel het aangewezen adres, evenals voor boeken over kunst, muziek, theater en typografie. Welk specialisme Kookboek & Keukengerei vertegenwoordigt, behoeft geen nadere uitleg. Boeken op het gebied van rechten en economie zijn te vinden bij Boekhandel Rodermond. Boekhandel Boomker is lid van de Libris-groep en biedt dus naast het gewone assortiment ook de bekende Icob-titels uit het modern antiquariaat.
Algemeen antiquariaat Timbuctoo is gespecialiseerd in negentiende-eeuwse Engelse literatuur, vertaald Russisch en filosofie. De Wereldwinkel heeft naast de koffie, thee en wijn ook literatuur over de derde wereld. In de nieuwe winkel van Odyssee is de Russische literatuur, zowel in origineel als in vertaling, in ruime mate aanwezig. De Standaard Boekhandel biedt naast literatuur en geschiedenis ook psychologie, sociologie, rechten enz. enz. Onze jonge lezertjes vinden alles van hun gading in de Kinderboekhandel.
Ter gelegenheid van de presentatie van Het Groninger Boekenkwartier hebben de genoemde boekhandels hun informatie gebundeld in een brochure. Het informatie-adres is: Oude Kijk in 't Jatstraat 42, Groningen, 050-125593.
PJV
| |
Revius-herdenking in Deventer
In november zal het vierhonderd jaar geleden zijn dat de theoloog, geschiedschrijver en dichter Jacobus Revius in
Deventer werd geboren. De precieze geboortedatum is niet bekend. Revius groeide op in Amsterdam en studeerde in Leiden theologie op kosten van de stad Deventer, waar zijn vader burgemeester was geweest. Tijdens zijn Leidse studietijd tekende zijn keuze tegen de remonstranten en voor de contraremonstranten zich reeds af. Deze keuze zou in zijn verdere leven een zeer belangrijk element vormen. Hij studeerde vervolgens in Franeker en trok ter afronding van zijn studie twee jaar langs enkele Franse universiteiten.
Van 1614 tot 1641 was hij te Deventer predikant van de Grote of Lebuïnuskerk. Hij sloot zijn loopbaan af in Leiden als regent van het Collegium Theologicum, een internaat voor theologiestudenten. Hij ontving in Leiden een eredoctoraat in de theologie en overleed er in 1658.
Revius staat bekend als een groot geleerde en een vurig calvinist; fel bestreed hij daarom de leer van de remonstranten. In totaal publiceerde hij zesendertig werken, de meeste op theologisch en kerkhistorisch gebied. Hij schreef daarna een belangrijk werk over de geschiedenis van Deventer (Daventria illustrata) en maakte naam als dichter (o.a. Overijsselsche sangen en dichten; De 150 psalmen Davids). Zijn gedichten staan thans volop in de belangstelling. In het Liedboek der Kerken zijn enkele ervan op muziek gezet.
In Deventer is de Stichting Herdenking Revius gevormd, die de Revius-herdenking van 1 tot 8 november voorbereidt, waaronder een tentoonstelling die de gehele maand november duurt. In het stichtingsbestuur zijn vertegenwoordigers opgenomen van de Christelijke Scholengemeenschap Revius, de gemeente Deventer, de Hervormde gemeente en de Raad van Kerken van Deventer. Voorzitter is ds. J.A.C. Rullman, secretaris drs. J.C. Bedaux, p/a Stadsof Athenaeumbibliotheek, postbus 351. 7400 as Deventer, 05700-93737.
Het programma ziet er als volgt uit:
1/11 15 uur: opening van de expositie Revius en Deventer
| |
| |
in de Stads- of Athenaeumbibliotheek; aanbieding van het herdenkingsboek, geschreven door Willem Wilmink en Jan Bouwhuis; receptie;
2/11 19 uur: herdenkingsdienst in de Grote of Lebuïnuskerk, uitgaande van de Raad van Kerken te Deventer; voordrachtskunstenaars; Deventer Kerkmuziek Ensemble;
5/11 20 uur: concert in de bovenzaal van de Schouwburg: muziek uit de tijd van Revius m.m.v. de Mei-cantorij Amsterdam en Ensemble zeventiende-eeuwse kamermuziek, Amsterdam;
7/11 feestprogramma voor leerlingen en ouders Scholengemeenschap Revius;
8/11 11-16 uur: symposium in de burgerzaal van het stadhuis met als sprekers prof. dr. L. Strengholt, prof. dr. O.J. de Jong en prof. dr. S.J.R. Knetsch.
Stichting Herdenking Revius
| |
Eer is het lof des deuchts: een bundel voor Fokke Veenstra
Op 29 december 1986 hoopt dr. Fokke Veenstra tachtig jaar te worden. Bij die feestelijke gelegenheid zullen zijn vakgenoten hem een bundel studies aanbieden over onderwerpen uit het gebied waarop hij zich met zoveel liefde en deskundigheid heeft bewogen: de cultuurgeschiedenis van renaissance en classicisme in Nederland. Diverse bijdragen aan deze bundel onderstrepen de invloed die Veenstra's publikaties over de literatuur en de ideeën van de Nederlandse renaissance hebben gehad. Het interdisciplinaire karakter van de bundel als geheel weerspiegelt Veenstra's overtuiging dat de studie van de letterkunde onverbrekelijk verbonden is met die van andere terreinen van de menselijke activiteit. De artikelen bestrijken daarom niet alleen het gebied van de literatuur, maar ook dat van de boekwetenschap, de kunstgeschiedenis, de geschiedenis en de filosofie.
De auteurs zijn: J. Bosch, K. Bostoen, H. Duits, G. van Eemeren, M.S. Geesink, A.J. Gelderblom, S. Groenveld, E.K. Grootes, A.J. Hanou, S.S. Hoogerhuis, K.K. de Jong, A.A. Keersmaekers, H. Miedema, A.N. Paasman, L. Peters, H. Pleij, K. Porteman, M.A. Schenkeveld-van der Dussen, M.B. Smits-Veldt, M. Spies, L. Strengholt, C.F.P. Stutterheim, H.W.J. Vekeman, I.M. Veldman, P.J. Verkruijsse, P.E.L. Verkuyl, W. Vermeer, W. Waterschoot en C.A. Zaalberg. Er zijn artikelen aangekondigd over, onder meer, de dichters Van der Noot, Beheyt, Hooft, Anna Roemers, Bredero, Camphuysen, Cats, Joan Dullaart, Luyken, Poot, Kinker en Bilderdijk; voorts over paradoxale lofdichten rond 1600, een geboortedicht uit de Bloemhof, een blauwtje met literaire gevolgen, de effectiviteit van poëzie, een curieus pamflet over de moord op Hendrik iv, emblemen, muziek, octrooien voor boeken, boekillustraties en prentkunst, hofdichten, een herontdekte Nederlandse mythografie, een nieuwe editie van Van Manders schildersleven en nog tal van andere onderwerpen. Een beschouwing over
Veenstra's oeuvre en een bibliografie van zijn werk completeren het geheel.
De uitgave wordt verzorgd door Uitgeverij De Bataafsche Leeuw te Amsterdam/Dieren. De bundel wordt gebonden in harde band, met een stofomslag in vierkleurendruk, formaat 22,5×17,5 cm. Omvang ca. 256 pagina's, inclusief illustraties.
Achterin het boek wordt een lijst van intekenaren opgenomen. Men kan zich verzekeren van vermelding op die lijst en van een exemplaar van het boek tegen gereduceerde prijs door intekening vóór 1 oktober 1986. Dat kan geschieden door storting van het verschuldigde bedrag op postgiro 369 74 82 van Uitgeverij De Bataafsche Leeuw te Amsterdam, onder vermelding van ‘Feestbundel Veenstra’.
De intekenprijs is ƒ 39,50 (exclusief verzendkosten). De bundel zal op werkdagen van 10 t/m 19 december 1986 en van 5 t/m 16 januari 1987 af te halen zijn op de volgende adressen:
- Instituut voor neerlandistiek, afd. documentatie Ned. letterkunde, kamer 463, Spuistraat 134, Amsterdam-C;
- Instituut De Vooys, afd. renaissanceletterkunde kamer A 210, Padualaan 14, Utrecht;
- Faculteit der letteren der Vrije Universiteit, kamer 10 A 18, De Boelelaan 1105, Amsterdam.
Indien men het boek per post toegestuurd wil krijgen, wordt het bedrag verhoogd met ƒ 6,50 verzendkosten. In dat geval gelieve met dus ƒ 46,- per exemplaar over te maken. Vanaf 10 december 1986 zal de bundel in de erkende boekhandel verkrijgbaar zijn tegen een prijs van ƒ 49,50. gelieve op de overschrijving duidelijk te noteren hoe u in de intekenlijst vermeld wilt worden en (indien van toepassing) op welk adres u de uitgave wenst af te halen. In verband met een zo correct mogelijke verwerking van deze gegevens verdient overboeking via de postgiro de voorkeur boven die via een bank.
Arie-Jan Gelderblom
| |
| |
| |
Algemeen-Nederlands Congres
Het negenendertigste Algemeen-Nederlands Congres vond dit jaar plaats op zaterdag 19 april in het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond in Amsterdam. De belangstelling was groot - er waren zo'n vierhonderd deelnemers. Het Algemeen Nederlands Congres streeft naar samenwerking tussen Noord en Zuid op algemeen cultureel gebied en ontwikkelt daartoe tal van initiatieven die worden voorbereid in werkgroepen. Deze werkgroepen stellen resoluties op die centraal worden besproken en, eventueel gewijzigd, kunnen worden overgenomen om ze vervolgens aan de bevoegde instanties voor te leggen.
Het werkterrein van het Algemeen-Nederlands Congres is ruimer dan dat van de Nederlandse Taalunie, een instelling die uit de doelstellingen van het Congres is voortgekomen. Dat ruimere kader wordt weerspiegeld in het aantal werkgroepen en de aard daarvan: Vredesproblematiek, Economie, Migrantenproblematiek, Toerisme, Frans-Vlaanderen om er enkele te noemen.
Voor ons zijn ongetwijfeld de werkgroepen Universiteit en Wetenschap, Franse Nederlanden en Boek de belangwekkendste. Op het negenendertigste Algemeen-Nederlands Congres werd een resolutie aangenomen waarin tot uitdrukking werd gebracht dat gestreefd zou moeten worden naar een nauwere samenwerking tussen de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten en de Vlaamse Interuniversitaire Raad. Die nauwere samenwerking zou onder meer moeten leiden tot een bevordering van studentenuitwisseling tussen Nederland en Vlaanderen en dus tot een mogelijkheid om structuur en opbouw van studies zo aan te passen dat curriculumonderdelen uitwisselbaar worden. Voor studenten Nederlands zouden daardoor zeker aantrekkelijke mogelijkheden kunnen ontstaan die in elk geval de eenheid in het Nederlandse taalgebied zouden kunnen bevorderen.
Het Algemeen-Nederlands Congres geeft tweemaandelijks een periodiek uit onder de titel Nieuwsbrief. Het redactieadres van deze nieuwsbrieven is: anc, Gallaitstraat 80, 1210 Brussel. De nieuwsbrieven bevatten onder meer verslagen van congressen en werkgroepen.
GvB
| |
De Walburg Pers pakt uit
Op 27 juni 1986 vierde uitgeverij De Walburg Pers te Zutphen het vijfentwintigjarig en een beetje het vijfentachtigjarig bestaan. De wortels van deze uitgeverij liggen eigenlijk bij de stichting van drukkerij De Hoop in 1901. Toen C.F.J. Schriks in 1961 De Hoop overnam, kwam al snel als uitgeverij De Walburg Pers ernaast met als doelstelling de uitgave van vooral topografische en regionale geschiedenis. Intussen staat de vennootschap onder directie van drs. Schriks, J. van 't Leven en J. Smal en is het fonds uitgebouwd
tot rechtsgeschiedenis, cartografie, theater- en kunstgeschiedenis, architectuur en monumentenzorg.
Het fonds van De Walburg Pers telt ruim vijfhonderd titels. Ter gelegenheid van het jubileum en van het verschijnen van de vijfhonderdste titel is door de heer Schriks een fondscatalogus samengesteld. Nu is het verschijnen van een fondscatalogus van een uitgever op zich niets bijzonders, maar De Walburg Pers heeft er wel iets heel moois van gemaakt. Werken van De Walburg Pers. Vijfhonderd titels, beschreven en toegankelijk gemaakt naar onderwerp, tijd, plaats, auteur enz. is een prachtig verzorgd kwarto-boekwerk van 296 pagina's voor de prijs van slechts ƒ 15, -.
De chronologische ‘Lijst van werken’ geeft beschrijvingen van 498 uitgaven met een korte samenvatting van de inhoud en alle trefwoorden die elders in de indices zijn gebruikt. Deze lijst staat achterin de catalogus; logischer ware het geweest om daarmee te openen en de indices te laten volgen. Er zijn indices alfabetisch op titel, op reeksen en op auteurs; er is een geografisch register, een tijdvakregister, een trefwoordenregister, een register volgens ugi-coderingen (Uniforme Genre-Indeling) en een index volgens isbn-nummers (International Standard Book Number). Kortom: niets is aan het toeval overgelaten; het Walburg Pers-fonds is op alle manieren toegankelijk, ook nog uiteraard via de erkende boekhandel.
De catalogus vermeldt naast de vierhonderddertig titels met eigen impressum ook de titels van collega's die later overgenomen zijn (Gaillarde Pers, Hameland Pers). Bij de reeksen treft men aan de Gelderse Historische Reeks, de Nederlandse reeks voor theaterwetenschap (het jaarboek Scenarium), het Nederlands Repertorium van familienamen en de Werken van de Linschoten-Vereeniging. Voor de neerlandistiek biedt De Walburg Pers voldoende interessante informatie via bijvoorbeeld ugi-code 416 (toneel), 520 (cultuurgeschiedenis), 530 (biografieën) of 910 (literaire non-fiction), of via de gewenste tijdvakken in het tijdvakregister, of via trefwoorden als biografieën, boekgeschiedenis, cultuurgeschiedenis, kunstgeschiedenis, literatuur, literatuurgeschiedenis, Moderne Devotie, theater, toneelgeschiedenis enzovoort.
Directeur Schriks heeft met deze catalogus niet alleen een uiterst handig en betrouwbaar naslagwerk vervaardigd, maar tevens de basis gelegd voor een stukje twintigste-eeuwse drukkers-uitgeversgeschiedenis.
PJV
| |
| |
| |
Sightseeing van Groningen tot Vlaanderen
Sinds Meulenhoffs Het land der letteren en Querido's letterkundige reisgids is er geen houden meer aan. Het grote Land der letteren uit 1982 werd alras gesplitst in aparte delen over een aantal steden en van het boek van Querido eveneens uit 1982 was een jaar later een tweede, licht verbeterde druk nodig. De combinatie van literatuur en topografie blijkt het nog steeds goed te doen. Uitgeverij Kwadraat in Vianen brengt een serie uit van streken en steden in tekst & beeld en in België laat uitgeverij Lannoo een reeks provinciale literaire reisgidsen verschijnen. Daartussendoor loopt nog enig niet seriegebonden werk. Hieronder een overzicht.
| |
Groningen
Onder redactie van Rob van Es en Jan Heutink verscheen bij uitgeverij Gram (Groningen/Amsterdam) Literair leven in Groningen (1985; 160 p.; ills.). Hoewel gericht op de regio, worden grenzen niet geschuwd. Behalve provincie en stad Groningen wordt ook Noord-Drenthe in de culturele invloedssfeer van Groningen betrokken. Het boek bevat bijdragen over het literaire leven in Groningen tussen 1920 en 1960 (Jan Heutink), over de literatuur in Groningen en in het Gronings na 1960 (Jan Kooistra), over tijdschriften in de Groningse streektaal (Henk Scholte), over de Literaire Sociëteit (Albert Hogeveen) en over uitgeverij, boekhandel en antiquariaat. Kooistra gaat in zijn bijdrage geen enkel probleem uit de weg, via voetnoten polemiserend met Bert Pol in de Moderne Encyclopedie van de Wereldliteratuur, zich aansluitend bij de mening van Von Wilpert en bij voorbeelden van sociale constanten van Toporov en via folklore en regionalistiek terugcarambolerend naar het literair café. Verder is in dit boek nieuw werk van onder anderen Krol, Jellema en Kopland opgenomen.
| |
Kennemerland
Kennemerland in tekst en beeld is samengesteld door Sjoerd Kuyper en Arie Rampen (1983; 124 p.; ƒ 25,15). Het is verbazend te zien hoeveel auteurs iets te maken hebben gehad met de streek tussen Heemstede en de Hondsbossche zeewering. Dat er een fragment van Roland Holsts Een winter aan zee is opgenomen, baart geen verwondering. Samensteller Sjoerd Kuyper heeft speciaal voor dit boek een verhaal geschreven, Het circuit van Zandvoort. Ander proza en andere poëzie uit de periode 1900 tot heden is van Bernlef, Jan Kal, Louis Ferron, Theun de Winter, Igor Streepjes, Jan Elburg, Chris van Geel en vele anderen die een topografische hint richting Kennemerland in hun werk hebben gegeven.
| |
Utrecht
Arjaan van Nimwegen en Richard van den Dool zijn de samenstellers van Utrecht in tekst & beeld (1984; 176 p.; ƒ 15, -). Veel plaatjes van de Dom natuurlijk, afgewisseld met teksten van Gabriël Smit, A. Alberts, Dirkje Kuik, Clare Lennart, C.C.S. Krone, J.C. Bloem, P.H. Ritter jr., Ad den Besten, Erich Wichman, Guillaume van der Graft en vele anderen. Arjaan van Nimwegen heeft bij zijn bloemleesarbeid moeten constateren dat ‘weemoed, vergevingsgezindheid en deernis voor die oude, vale domstad overheersen’; de literatuur over Utrecht is weinig uitbundig.
| |
Vianen
De Nederlandse moderne literatuur staat allerminst stijf van de vermeldingen van Vianen. Jean Brüll heeft voor zijn boekje Vianen in tekst & beeld (1984; 24 p.) alleen Ina Boudier-Bakker, Herman de Man, Guillaume van der Graft en Hans Edinga kunnen vinden. Uit vroeger tijden weet Brüll alleen Lambert van den Bos en W.A. Ockerse te vermelden als inwoners van Vianen. Als toevoeging kan misschien nog dienen dat Coornhert daar in aanraking gekomen is met de drukkunst toen hij hofmeester was op het kasteel van de Brederodes (1541-1546).
| |
Leiden
Het is een genot om aan de hand van Peter van Zonneveld Een literaire wandeling door Leiden te maken (uitgeverij Athenae Batavae, Herengracht 28, Leiden, 071-130789; 1985; 48 p.; ƒ 13,50 franco thuis, giro 4790619, Leiden). De wandeling wordt voorafgegaan door een historische inleiding met het noodzakelijke kader voor de tocht van ongeveer anderhalf uur. Hoewel het maar een klein boekje is, mist men toch node een registertje met de namen van al diegenen die literair iets voor Leiden betekend hebben, de humanisten uit de zestiende en zeventiende eeuw, de negentiende-eeuwse romantici en de auteurs die sinds de jaren zestig van deze eeuw debuteerden, zoals Maarten 't Hart, Maarten Biesheuvel, F.B. Hotz, Hannes Meinkema, Boudewijn Büch en Anton Korteweg.
| |
Den Haag
Den Haag in tekst & beeld is samengesteld door Herman Verhaar en Richard van den Dool (1984; 204 p.) en bevat een bloemlezing uit proza, poëzie en beeldende kunst van de laatste honderd jaar. Den Haag, ‘stad van aluinen winden en pleinen’ aldus Rodenko, heeft heel wat literatoren geïnspireerd. Natuurlijk heeft Carmiggelt over zijn geboortestad geschreven, bovendien was in het Achterom een café. Couperus is natuurlijk opgenomen, Nijhoff, Ter Braak, Achterberg, Bomans, Tom van Deel, Willem Brakman, maar ook Ramalho Ortigão, Paul Verlaine en Valery Larbaud om het internationale karakter van de residentie te onderstrepen. Er is wel een inhoudsopgave en een bronvermelding van de teksten, maar waar de plaatjes vandaan komen, wordt niet aangegeven. Toch vreemd voor een tekst-en-beeldserie.
| |
Rotterdam
‘O leelijk, leelijk, leelijk zijt ge / Industrieel nieuw Rotter- | |
| |
dam!’ aldus Potgieter in 1874. Desondanks toch inspiratie van i. Rivier, brug, tunnel; ii. De oude stad; iii. Het bombardement; iv. Stad na de oorlog; v. Rotterdams karakter; vi. Schrijven in Rotterdam, de zes thema's waaromheen Rotterdam in tekst en beeld (1983; 156 p.) gegroepeerd is door Jan Eijkelboom en Pieter van Oudheusden. Boutens, Vaandrager, Sleutelaar, Deelder, Brusse, Speenhoff, Eggink, Jan Prins, J.C. Bloem, Alfred Kossmann, Rien Vroegindeweij, Clare Lennart, Ida Gerhardt, Bordewijk en vele anderen hebben Rotterdam bezongen of beschreven.
| |
Het Eiland van Dordrecht
Het Eiland van Dordrecht in tekst en beeld, samengesteld door C. Buddingh' en J. Eijkelboom (1982; 100 p.), is een boek dat voor zichzelf spreekt: er is geen inleiding, alleen een tekst op de achterflap. Buddingh's ‘Ode aan Dordrecht’ opent de bundel; bijdragen van Marsman, Zuiderent, Bordewijk, Top Naeff en een aantal anderen volgen. Gegevens over A. van der Straaten, Piet Hoogenboom, Kees Klok, Kees Plaisier, Joh. A. Vis en Wietske Nederveen zoekt men tevergeefs, maar Dordrecht en de Biesbos staan dan ook centraal.
PJV
Uitgeverij Hadewych in Schoten brengt een reeks van vijf fraai geïllustreerde literaire gidsen uit onder redactie van Wim Hazeu. Daarvan zijn er inmiddels drie verschenen, die over de provincie en stad Antwerpen, over de provincie Belgisch Limburg en over West-Vlaanderen. De deeltjes over Oost-Vlaanderen en Brabant volgen nog.
| |
Provincie en stad Antwerpen
De gids voor de provincie en stad Antwerpen werd samengesteld door Jos Borré en Guy van Hoof en kost ƒ 29,50 (176 p.). Uiteraard is de literaire historie van de stad Antwerpen bijzonder rijk en was het voor de samenstellers eerder een kwestie van kiezen dan van zoeken. Antwerpen is de geboorteplaats van Anna Bijns en Hadewych, werkgebied van Jan Frans Willems en Emmanuel de Bom, plaats van overlijden van Willem Elsschot, Maurice Gilliams en Lode Zielens. Het praalgraf van Hendrik Conscience vindt men er op de begraafplaats de Schoonselhof, waar ook de eerder genoemde auteurs begraven liggen. Hoewel de titel anders doet vermoeden wordt eerst de stad Antwerpen behandeld en vervolgens gaat de lezer de provincie in en volgt een alfabetische afhandeling van provincieplaatsen.
| |
Belgisch Limburg
De literaire gids voor Limburg werd verzorgd door Guido Wulms (88 p., ƒ 22,50). De opzet is een andere dan die voor de provincie en stad Antwerpen. Wulms heeft gekozen voor een aantal routes door Limburg, bijvoorbeeld de Hasselt-route en de Maaseik-route. De culturele achterstand van Limburg wordt manifest wanneer men beide gidsen
vergelijkt. Wulms heeft veel meer gegevens bijeen moeten halen om zijn deeltje te kunnen vullen. Hoogtepunten bij hem zijn: Arnold Sauwen, Pieter G. Buckinx, Joris Vriamont, Bernard Kemp en het cultureel centrum van Limburg, het kleinseminarie van Sint-Truiden.
| |
West-Vlaanderen
De Literaire gids voor West-Vlaanderen is de omvangrijkste van het drietal Hadewych-gidsen (224 p., ƒ 29,50). De samensteller van dit deel is Fernand Bonneure. Bonneure werkt West-Vlaanderen weer alfabetisch op plaatsnaam af, waarbij hij het Frans-Vlaamse gedeelte in z'n geheel behandelt. Achterin heeft hij echter een tweetal routebeschrijvingen opgenomen, de Stijn Streuvelsroute (89 km) en de Albrecht Rodenbachroute (98 km). Andere beroemde West-Vlamingen zijn onder meer Jacob van Maerlant (Damme), Guido Gezelle (Brugge), Gustaaf Vermeersch (Veurne), Cy- | |
| |
riel Verschaeve (Ardooie) en Hugo Claus (Brugge). Maar geen van hen bleek Bonneure een route te kunnen opdragen.
GvB
| |
Opstellen over Pierre Kemp
Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van Pierre Kemp op 1 december 1986 geeft Dimensie een bundel opstellen over de dichter uit. Na een lange periode zonder publikaties debuteerde Pierre Kemp in 1934 voor de tweede keer als dichter. Vooral na de Tweede Wereldoorlog groeide bij zijn lezers de overtuiging dat Kemps dichterschap een artistieke prestatie vertegenwoordigde die zijn weerga niet kent in de Nederlandse letterkunde.
De bundel bevat een keuze van vijftien opstellen van de hand van een aantal vooraanstaande auteurs die het werk uit deze tweede, naoorlogse periode belichten. Het gaat om: Adriaan Morriën, Jeugd als brandstof; Karel Reijnders, Hinkstap-sprong; Finus M.P. Oosterhof, Pierre Kemp. De jongste broer van Sint Franciscus en Baudelaire; Fernand M. de Louvick, De kleur van het leven bij Pierre Kemp; Karel Reijnders, Lezend in Pierre Kemp; Paul Rodenko, Man in het zwart, heer in het groen; Simon Vestdijk, Het vastgevroren ringetje; Karel Meeuwesse, Over de dichter Pierre Kemp; M. Rutten, Pierre Kemp of het zacht delirium; Adriaan de Roover, Kennismaking met Pierre Kemp; Gred van Leeuwen, Broer van een kinderhemdje; Karel Meeuwesse, Een Divina Commedia Kempesca; Karel Reijnders, Pierre Kemp, een zondagsdichter?; Harry G.M. Prick, Petrus Johannes Kemp; Kees Verheul, Nieuws van de zwarte man. Als tweede bijdrage leverde Harry G.M. Prick voor dit boek de Primaire bibliografie van Pierre Kemp. Van de hand van de samensteller Pim de Vroomen is het Ter inleiding, het opstel Typografie als uitdrukking van klank in de gedichten van Pierre Kemp, een Voorlopige bibliografie van geschriften over Pierre Kemp en een Bronvermelding en Verantwoording.
Aan de hand van de opgenomen opstellen ziet de lezer Pierre Kemp langzamerhand de contouren krijgen die hij in literair opzicht verdient. Hem werden dan ook respectievelijk in 1954 de Poëzieprijs van Amsterdam, in 1956 de Constantijn Huygensprijs van de Jan Campertstichting en in 1959 de Staatsprijs voor Letterkunde, de P.C. Hooftprijs toegekend. De dichter overleed in 1967. Bijzondere aandacht is besteed aan de zakelijke gebruikswaarde van deze bundel. Harry G.M. Prick werkte zijn bibliografie van geschriften van Pierre Kemp geheel bij, terwijl de samensteller Pim de Vroomen een voorlopige lijst van geschriften over Pierre Kemp opstelde die in deze vorm tot nu toe niet beschikbaar was. Om de hanteerbaarheid van dit omvangrijke boek te vergroten, is een Register van persoonsnamen toegevoegd. De samensteller Pim de Vroomen, doctoraalexamen Nederlandse taal- en letterkunde te Leiden, is sinds 1982 verbonden aan de Nederlandse Taalunie te Den Haag. Hij publiceerde over Pierre Kemp en vertaalde met Noriko de Vroomen-Kondo drie boeken uit het Japans.
De oplage van de bundel is 750 genummerde exemplaren, gebonden, ongeveer 290 blz., te verschijnen eind 1986. De verkoopprijs is ƒ 59,95, de intekenprijs met opname in de intekenlijst is tot en met november 1986 ƒ 49,95. Bij bestelling bij de Stichting Dimensie (Morssingel 1, 2312 et Leiden) wordt men verzocht duidelijk naam en titulatuur op te geven ten behoeve van de af te drukken intekenlijst.
Stichting Dimensie
| |
Hendrik Prijs-prijs voor korte verhalen
Hendrik Prijs (1898-1984) wordt wel de Limburgse Elsschot genoemd naar aanleiding van zijn roman Het Huis met de Glycines (1937), waarvoor Elsschot een voorwoord schreef. Om de figuur van Prijs - auteur van onder meer Het zwakke verzet (1941) dat momenteel verfilmd wordt en dat als voorloper van De bende van Jan de Lichte van Boon mag worden beschouwd - beter te leren kennen en te eren, noemde het literaire tijdschrift Appel naar hem een jaarlijkse prijs voor korte verhalen.
De prijs die voor de zesde keer wordt uitgeschreven, wordt gesteund door Het Belang van Limburg en de Kredietbank. De winnaar ontvangt een beeldhouwwerk van Willy Ceyssens, evenals een prijs van de stad Hasselt.
Het reglement is als volgt: 1) iedere auteur mag voor 1 november 1986 zoveel verhalen inzenden als hij wil; 2) per zending één verhaal, getypt in drievoud (maximaal tien pagina's van dertig regels van zestig aanslagen); het verhaal is anoniem: in een bijgevoegde, gesloten envelop waarop de titel staat, sluit men twee antwoordzegels in, de belofte dat het verhaal origineel en ongepubliceerd is, en de nodige personalia (naam, adres, telefoon, bio-bibliografische gegevens); 3) inzendingen worden niet teruggezonden; 4) over de beslissing van de jury (André Delcourt, Rudi Hermans, Gerard van Oorlé) wordt niet gediscussieerd; 5) redactieleden van Appel en vroegere winnaars komen niet in aanmerking; 6) geselecteerde teksten worden in Appel gepubliceerd op de normale voorwaarden, maar de auteurs behouden het copyright; 7) alle inzenders worden uitgenodigd de uitreiking van de prijs bij te wonen.
Redactie Appel
| |
Liberty-week in Groningen
Eind oktober, begin november organiseert de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen een libertyweek met videovertoningen, films, een panel, fotoexposities, muziekuitvoeringen en lezingen, alles naar aanleiding van het Amerikaanse vrijheidsbeeld. Op het nog zeer voorlopige programma staan op 30 oktober en 1 no- | |
| |
vember lezingen onder de koptitel De achterkant van de vrijheid.
Als sprekers zullen optreden medewerkers van de universiteit, onder wie Van Os (Waarom vrouwen voor vrijheid staan), Zeeman (Kolossale monumenten in de negentiende eeuw: makelij van het Vrijheidsbeeld), De Geus (De tekst op het Vrijheidsbeeld), Renner (Stalinmonumenten. Oprichting en afbraak), Ankersmit (Cultuurfilosofische beschouwing over vrijheid), Hillenaar (Hoe vrijheid in de Franse literatuur werd uitgevonden), Bakker (The Myth of the American. West Russisch-Joodse immigratie), Briosi-Heering (Emigratie naar de v.s. in de Italiaanse literatuur), Sicking (Het beeld van de v.s. in de Nederlandse literatuur), Wedman (De keerzijde van de vrijheid. De eerste verschijnselen van xenofobie), Hermans (Symbool van vrijheid voor de één, van onvrijheid voor de ander) en Culianu (Onvrijheid in Roemenië). Als gast zal aanwezig zijn William Stott met een lezing over Statue of Liberty and American popular imagery.
PJV
| |
Gastschrijver D. Hillenius
Mede op initiatief van de Vereniging voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap zal D. Hillenius in oktober en november als gastschrijver aan de Rijksuniversiteit Groningen verblijven. Hillenius geeft colleges en verzorgt een werkgroep voor studenten. Op 17 en 24 november om 20.00 uur precies, houdt hij in de Aula van de Universiteit (Academiegebouw, Broerstraat) twee openbare lezingen. De titels van deze lezingen luiden:
- De armoede van de natuur, of onze hersens een eierzeef?
- De functie van de slordigheid, de zucht naar synthese.
Gratis kaarten voor deze avonden kunnen worden aangevraagd bij het Landelijk Bureau van de Vereniging okw, Paleisstraat 1, 1012 rb te Amsterdam of het Congresbureau van de Rijksuniversiteit Groningen, postbus 72, 9700 ab te Groningen. - Eind 1986 verschijnt bij uitgeverij Martinus Nijhoff een boek van Hillenius, waarin de teksten van de Aula-lezingen en enkele andere essays worden gepubliceerd.
Inge de Wilde
| |
Van der Leeuw-lezing door Iris Murdoch
‘How to prove the existence of God. Some reflections upon the ontological argument.’ Dit is de titel van de vierde Van der Leeuw-lezing die de Engelse schrijfster en filosofe Iris Murdoch op vrijdag 17 oktober om 7.00 uur houdt in de Groningse Martinikerk. Prof. S.J. Doorman, m.sc., hoogleraar filosofie aan de th-Delft zal een reactie op haar lezing geven.
Gratis kaarten voor deze lezing, die wordt georganiseerd door de Rijksuniversiteit Groningen, de Volkskrant en de Gemeente en Provincie Groningen, kunnen worden aangevraagd bij het Congresbureau van de Rijksuniversiteit Groningen, postbus 72, 9700 ab Groningen (niet meer dan twee per persoon).
Wie van plaatsen verzekerd wil zijn kan donateur van de Stichting van der Leeuw-lezing worden door overmaking van ƒ 50, - op postgiro 3744740.
Inge de Wilde
| |
De affaire Weverbergh-Manteau
In het vorige nummer van Literatuur sprak ik nog mijn onzekerheid uit over de voortgang van de uitgave van Louis Paul Boons cursiefjes voor het dagblad Vooruit. Inmiddels bereikte ons een tweetal perscommuniqués, een van Jo Boon en een van Julien Weverbergh, waarin deze onzekerheid wordt weggenomen. Jo Boon sprak zijn vertrouwen uit in de uitgeverij Houtekiet, de nieuwe uitgeversnaam waaronder Weverbergh werkt, en kondigt aan dat ook Boontjes memoires in het voorjaar van 1987 bij deze uitgever zullen verschijnen. Het communiqué van Weverbergh (mede ondertekend namens Herwig Leus) weerlegt een aantal uitspraken van Angèle Manteau, onder meer gedaan in interviews in de Volkskrant en De Nieuwe, over eventueel gesjoemel met contracten en de financiële bevoordeling van de redacteuren van de Boontjes, Weverbergh en Leus. Weverbergh verklaart in zijn communiqué dat de eerste vier delen de redacteuren slechts ƒ 4845, - per persoon zullen opleveren, waarvan de kosten dan nog moeten worden afgetrokken. Wat in dit communiqué merkwaardig aandoet is de mededeling dat van het genoemde bedrag ook nog 50% belasting moet worden afgetrokken. Elke staatsburger kan geacht worden belasting te betalen en niemand - ook Angèle Manteau niet - heeft ooit gesuggereerd dat Leus en Weverbergh de belastingen zouden ontduiken.
Intussen wordt langzamerhand duidelijk welke auteurs in het fonds van Manteau zullen blijven. In de zomeraanbieding 1986 van Manteau komen in elk geval de namen voor van de volgende auteurs: Jef Geraerts, Dirk van Babylon, Johanna de Vloed, Paul Koeck, Christina Meerbeke, Erik Spinoy (nieuw), Jos de Haes, Herman Portocarero, Ward Ruyslinck en Jos Vandeloo. De catalogus geeft voorts herdrukken van het werk van Walter van den Broeck, Luuk Gruwez en Willy Spillebeen.
Wat Houtekiet gaat doen is, behalve de uitgaven van Boon, op het moment dat dit geschreven wordt nog onbekend. Ook de eerder gesignaleerde onzekerheid over het verzameld werk van Boon blijft bestaan zolang niet duidelijk is met welke Vlaamse uitgever men in zee zal gaan.
GvB
| |
| |
| |
Nieuwtjes
□ Op 21 mei 1986 promoveerde F.W. Grosheide tot doctor in de rechtsgeleerdheid op het proefschrift Auteursrecht op maat. Hij behandelt hierin het probleem dat door de nieuwe technologie is ontstaan met betrekking tot de bestaande auteursrechtwetgeving en komt tot de conclusie dat die wetgeving op een aantal punten sterk verouderd is. Bovendien bepleit hij een sterkere auteursrechtelijke samenwerking.
□ Op 24 mei 1986 werd aan Anton Korteweg, conservator van het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage, de Adriaan Roland Holst-penning uitgereikt. Korteweg kreeg de penning, waaraan een stipendium van ƒ 5000, - verbonden is, voor zijn poëtisch werk. Het juryrapport van de Stichting Adriaan Roland Holstfonds werd uitgegeven door Kwadraat.
□ Een onderzoek onder afgestudeerde Utrechtse Neerlandici laat zien dat de toekomstperspectieven voor studenten Nederlands niet zo somber hoeven te zijn als veelal wordt aangenomen. Van de 343 Neerlandici die tussen 1 januari 1978 en 1 januari 1986 in Utrecht afstudeerden bleken slechts 14 op 1 februari 1986 nog tot de werkzoekenden te behoren. Grootste afnemer is nog steeds het middelbaar onderwijs met 139 afgestudeerden, maar de verschuiving naar andere beroepen (vooral in de taalbeheersingssector) is evident.
□ Het gerucht gaat dat het Vlaams Cultureel Centrum aan de Nes in Amsterdam het slachtoffer dreigt te worden van de bezuinigingen op de Belgische staatsbegroting. Op deze begroting zou de post voor cultuur met 1,2 miljoen gulden verlaagd kunnen worden, nog afgezien van de besparing aan personeelskosten. Daar staat dan wel tegenover dat de sluiting van het Vlaams Cultureel Centrum een enorme slag zou betekenen voor de culturele integratie van Noord en Zuid, die toch al uiterst moeizaam verloopt.
□ Dit najaar viert uitgeverij Wolters-Noordhoff haar 150-jarig bestaan. Op 2 mei 1836 kondigde J.W. Wolters in de Provinciale Groninger Courant aan dat hij in de Guldenstraat, in het derde huis vanaf de Vischmarkt in Groningen, ‘eenen Boek- en Papierwinkel’ geopend had. De festiviteiten rond dit jubileum zullen worden opgeluisterd met een toespraak van Karel van het Reve onder de titel ‘De leerboeken en ik’ en een optreden van drs. P., beide op 11 oktober 1986.
□ In de hal van het Letterkundig Museum in Den Haag wordt van 23 mei tot 13 oktober een kleine tentoonstelling gehouden over Cor Bruijn, de auteur van ongeveer veertig romans en kinderboeken die vooral bekend is door Sil de strandjutter uit 1940.
□ Van de bekende Spiegel van de Nederlandse poëzie van Victor van Vriesland verschijnt binnenkort bij Meulenhoff een goedkope paperbackeditie in één deel over de periode ‘van de middeleeuwen tot de Tachtigers’ van ongeveer duizend pagina's voor ongeveer ƒ 25, -.
□ Hugo Brems heeft een aantal van zijn poëziekritieken uit Dietsche Warande en Belfort, Ons Erfdeel en De Vlaamse Gids gebundeld uitgegeven bij Manteau Antwerpen (1986; 135 p.). De opstellen over Hugo Claus, Paul Snoek, Herwig Hensen, Willy Spillebeen, Anton Korteweg, Eddy van Vliet, Herman de Coninck, Leonard Nolens en Luuk Gruwez worden aan elkaar geregen door een afsluitend essay over Chr. J. van Geel onder de titel De rentmeester van het paradijs, tevens de titel van de bundel.
□ In Eindhoven is een nieuwe marginale uitgeverij ontstaan, Wolkbreuk (Boschdijk 441, 5621 jd), die poogt om zonder enig winstoogmerk poëzie uit te geven. Als eerste bundeltje is in een oplage van 320 genummerde exemplaren verschenen In haar zak een doek van staal met gedichten van de Antwerpse dichteres Rose Vandewalle (42 ongenummerde pagina's, ƒ 12, - giro 5007669 van Wolkbreuk, Eindhoven; BFr. 210 op askl 001-1572039-36 van Rose Vandewalle, Sanderusstraat 18/2, 2018 Antwerpen).
Suggesties voor deze rubriek aan: Instituut voor Neerlandistiek Spuistraat 134, kamer 456 (afd. DNL), 1012 VB Amsterdam, tel. 020-5254718
|
|
Auteursrechtelijk beschermd