Links Richten

[p. 264]

johnnie
door theun de vries

1.

Johnny 1914
Van het vierde regiment Hooglanders.
Schotsche trotsche protestanten. Boerenzoons.
Vroolijk, blond, gezond.
Naar Frankrijk.
Wraak voor België!
De zee is groen en vaal. Het regiment danst aan boord. Johnny blaast voor het appèl.
It 's a long way to Tipperarij.
Le Hävre. Schepen, zwart, rood, geel, als in Engeland.
Loodsen en kranen. Vlaggen. Sirenen huilen hun welkom.
Daarachter bloeit zomersch Frankrijk open langs zilveren spoorwegen.
Populieren langs de Seine. Zilveren windharpen.
Weiden. Kathedralen.
Parijs en de madonnaas.
Johnny is een protestant, die met groote oogen staart naar de gothische mysteriën van Nôtre-Dame.

2.

Marcheeren. Treinen. Marcheeren.
Overal landvolk en bloemen en feestwijn.
Vivent les Anglais!
Aan de verre horizon de rooklijnen van het front.
De Duitschers. De Hunnen. De beesten. De beulen van vrouwen en kinderen. De
vernielers van de kathedralen.
Wraak voor België!
Johnny blaast de hoorn voor de troep.
Schotsche trotsche verdedigers van het katholieke Frankrijk.
Boerenzonen met vierkante lichamen. Gedrild. Goede schutters.
Bivakkeeren. Bosschen. Hoeven. In den nacht dreigen purperen kartetsen, schrille
zoeklichten speuren den hemel af om buit.
Lazaretten langs de stoffige wegen.
Gegroet, blonde liefdezuster!
Proviandwagens. Munitie.
Het front komt nader.
Stormtroepen vóór!

3.

Oranje morgenzon over Parijs.
Ver van het slagveld.
Het bad is warm. De zeep geurt. Het nikkel van de kranen schittert in koel
morgenlicht.
Kolonel O'Donny droogt zich af en steekt de eerste cigaret op.
De oppasser met de zijden kamerjas.
Ontbijt. Zacht geroosterd brood. Ham en eieren.
Zoete koffie.
Ochtendbladen.
‘Strijd aan het front verscherpt. De onzen staan als een muur.’
Glimlach.
Ochtendrit in het Bois de Boulogne. Bonnes met kinderen. Zwanen. Parade de chic.
Uniformen. Toiletten.
Dineeren in de officierenclub.
Des namiddags bureau. Rantsoeneeringslijsten.
Schoenen. Wapens. Onze dappere Tommies.
De oorlog is grootsch en schoon!

4.

Johnny blaast appèl.
Mons, Charleroi, Marne, Aisne.
Iederen nacht de vreeselijke vuren.
Vliegtuigen, de duivelsche metalen insecten, Tusschen het prikkeldraad springen de
bommen.
Zwarte rook. Gasverstikking.
Gisteren bleef Crooks weg.
Vandaag viel de kleine Ben.

[p. 265]

 

.........Morgen?

 

Johnny kruipt op zijn buik langs de aarde.

 

Dekking. Gecamoufleerde aanval.

 

Terugtocht.

 

Les Boches sont en avance. Mort aux Boches!

 

Het najaar stortregent in de loopgraven.

 

Des nachts bevriezen de plassen, schittert het front.

 

Krakende dood.

 

Vuurpijlen. Angst. Koude.

 

October, November, December.

 

A merry Christmas. A happy new year!

 

 

 

5.

 

Kolonel O' Donny houdt een lezing in de anglogallische club.

 

‘De dapperste bondgenooten!

 

Rechtvaardige krijg!

 

Cultuuroorlog!

 

Heroisme!

 

Paal en perk aan het barbarendom!

 

Heilige goederen!

 

Christus in de loopgraven!’

 

Groot succes. Audiëntie bij den president.

 

Propagandist in de provincie. Militaire kapel.

 

Werftochten.

 

Help mee de invasie bestrijden!

 

In het voorjaar 1915 bloeien de wijngaarden langs de Rhône, bloeien de kathedralen,

 

bloeien de fransche vrouwen.

 

Vivent les alliés!

 

Kolonel O' Donny spreekt, registreert honderden recruten.

 

Heldendom achter het front. Legioen van Eer.

 

Iederen avond de bulletins. Op de wandkaart verschuiven de vlaggetjes. De strijdlinie

 

loopt van België tot Zwitserland.

 

Loopgraven. Prikkeldraad. Bomaanvallen.

 

Three cheers for our heroes!

 

 

 

6.

 

Lente aan het front.

 

In de loopgraven rotten de lijken.

 

In de lazaretten bloeden de regimenten,

 

Blinden en geamputeerden verlaten de hospitalen.

 

In de kerken tegen de pilaren sterven de trotsche schotsche hooglanders in de armen

 

der blonde verpleegsters.

 

De rijen van het soldatenkerkhof vermeerderen snel.

 

In de loopgraven droogt de modder op.

 

De sneeuw is gesmolten. Het front verplaatst zich.

 

Johnny leeft.

 

Nieuwe gangen en holen.

 

Nieuwe regimenten.

 

Wraak voor België, voor alle gruwelen!

 

Eten. Drinken. Slapen. Schieten.

 

Schieten. Schieten.

 

Een bom heeft het hospitaal versplinterd.

 

Waarom?

 

Duurt het nog lang?

 

Johnny blaast den terugtocht....

 

Hij denkt niet meer.

 

 

 

7.

 

Terugtocht?

 

Kolonel O' Donny spreekt mannelijk en dreigend vanaf zijn auto.

 

‘Een nederlaag?

 

Dat nooit' - Volhouden tot het uiterste!

 

Het recht is aan onze zijde!

 

Liever sterven dan Duitsch!’

 

Des avonds in de club. Hetzelfde. Zijden beenen.

 

Witte schouders. Groote vrouwengestalten. Bijval.

 

‘Il est charmant!’

 

Madame Trevaille. Officiersweduwe 1914.

 

Tout pour la patrie!

 

Kolonel O' Donny speecht, dreigt, formuleert.

[p. 266]

 

De vlaggetjes zijn weer verzet.

 

Er zijn dezen zomer minder recruten.

 

Madame Trevaille woont Boulevard Hausmann.

 

Bezoek om vijf uur. Thee.

 

Zijden beenen. Schouders. Een voluptueuze schoonheid.

 

- Mon pauvre mari......

 

Handendruk. Tranen en sympathie.

 

Den volgenden dag samen diner. Garçon! Zilver en champagne. Militair bal bij den

 

attaché.

 

Wij drinken op de helden aan het front!

 

 

 

8.

 

Johnny blaast voor den aanval.

 

In zijn hoofd schreeuwt wanhoop.

 

Waarom ben ik hier?

 

Waar liggen de trotsche schotsche Hooglanden?

 

Luizen en excrementen verpesten ons.

 

Bergen wil ik! Regen en mist over de rotsen! Doedelzakken in de dorpen!

 

Johnny blaast tot den aanval.

 

Het naakte versplinterde bosch. Het front is zonder seizoenen.

 

Soms regent het, soms schroeit de zon, soms valt er sneeuw,

 

Duurt het nog lang?

 

Massagraven.

 

Massaheldendom.

 

Decoraties. Ook hij.

 

Waarom?

 

Blazen!

 

De dikke Bertha's beschieten Parijs. De explosies vullen dag en nacht met verstikkende

 

angst.

 

In het prikkeldraad hangen de dooden, verwrongen grimassen, vreeselijke maskers.

 

Lichamen spatten open, als het vuur regent.

 

Moeder, ik word gek!

 

Waar ligt Edinborough!?

 

Horensignaal. Granaatgordijn. Kruipen achter de tanks. Boven hem de sissende grommende

 

dood.

 

Hij lacht.

 

Waarom sterf ik niet?

 

Genadige Dood, verhoor mijn gebed!

 

Trotsche schotsche protestanten!

 

Horensignaal!

 

Hij lacht. Razend, krankzinnig, zonder ophouden. Hij blaast in den horen.

 

Een kapitein grijpt hem bij den gordelriem, sleurt hem in de dekking.

 

Hij ijlt en lacht en grijpt naar den horen, die men hem afneemt.

 

Schouderophalen in de barak.

 

Shell-shock. Een alledaagsch geval.

 

 

 

9.

 

Kolonel O' Donny ontwaakt in het bed van de bekoorlijke madame Trevaille.

 

Roode morgenzon over Parijs.

 

De vrouw slaapt.

 

Kolonel O' Donny ordent zijn haren.

 

Ook liefde hoort tot den krijgsdienst.

 

Hij geeuwt en ziet op zijn horloge.

 

Bad. Scheren. Uniform. Ontbijt op de rand van haar donzen bed.

 

Zacht geroosterd brood. Ham en eieren. Vruchten.

 

Zoete koffie.

 

De ochtendbladen.

 

‘De onzen na een heldhaftigen aanval teruggeslagen. Vier regimenten Hooglanders

 

in den dood gegaan voor de heilige zaak.’

 

Saluut!

 

Laatste groet aan de landgenooten.

 

Dappere Tommies!

 

Mijn arme kameraden!

 

(Het waren protestanten......)

 

......................................................

 

Ochtendrit in het Bois de Boulogne.

 

Des middags bureau.

 

Rantsoeneeringslijsten.

 

Geen schoenen meer?

[p. 267]

 

Tja. Wij staan machteloos.

 

Vergeet niet de thé op het ministerie van oorlog.

 

Een parelsnoer koopen voor Yvette.

 

Ook liefde hoort tot den krijgsdienst.

 

Quelle femme -!

 

Des avonds de vlaggetjes. Weer terug.

 

Nog zijn wij niet verslagen!

 

Yvette woont Boulevard Hausmann.

 

De zorgen van de krijgsman zijn vele.

 

En desondanks:

 

Leve de oorlog!