Limburgsche sermoenen
(1895)–Anoniem Limburgse sermoenen– Auteursrecht onbekend
Regelnummers proza verbergen
| |
23+XL. Dets dbuec van den ‖ twelf frogten.24Mi lest in Apocalipsi dat Sent Johan sach ene vluet, 25ende utin vueren van dir vluet spranc een hout dies 26leuents; dat hout bragte twelf vrugte; die louere van din 27houte geuen dien silen gesontheit. Bi dien houte dis | |
[p. 547] | |
1+leuents es ons betekent Cristus; dar Salomon af sprict: 2‘Die wisheit es hout dis leuents.’ Met regte es Cristus 3geheten hout, want hi dreget alle denc met sinre cragt. 4Van desen Houte ende van sinre vrugt sprict S. Paulus 5aldus: ‘Dit Hout ende dese Vrugt es dis wi gebruken 6sulen in himelrike.’ Wale es Cristus geheten hout ende 7vrugt, want his alpha et o, dats beginsel ende ende. 8Van desen Houte sprict S. Johan: ‘Dit Hout geft sine 9vrugt,’ dats Cristus geft hem seluer der guder silen. Hir 10af sprict S. Lucas tonser Vrouwen: ‘Die Vrugt dins ligha-11men +‖ es gebenedijt.’ Met regte sprict hi: ‘die Vrugt dins ligha-12men’, want na menscheliker gebort was Cristus allene 13geboren van Marien. Deser gebrukewi nů in dien sacra-14mente van dien altare, ende wi sulenter gebruken in hi-15melrike in eweliker glorien. 16Dese Vrugt, dats onse Here Jhesus Cristus, die es 17gebenedijt in tween maniren. Jn eenre maniren es hi ge-18benedijt dis hi got es ende gratie geft hen allen dise 19hebben. Jn eenre anderre maniren es hi gebenedijt dis hi 20mensche es ende heme gegeuen es van der Driueldecheit 21volheit van alre gracien. Elke creiature die redelic ende 22geregt es, die es gebenedijt in dien ontfancnisse der gra-23cien die vt Cristus comt. Bi dien dat Cristus gebenedijt 24es in tween maniren, dar bi sprinct dit Hout dies leuents, 25dat Cristus es, vt tween vueren van dir vluet. 26+Bi derre vluet es ons betekent die ‖ volle vluet der 27Driueldecheit, der Vader ende der Son ende der Heilege 28Geest. Der Vader es als een vuer, dar die Sone af comt; 29der Heilege Geest es alse dander vuer, dar Cristus bi 30wart ontfaen in dien dat hi mensche es. Hir bi wert gesegt, 31dat Cristus, die got ende mensche es, dat hi spre[e]nge 32vt tween vueren der vluet: al es onse Here Jhesus Cristus 33ene vrugt in hem seluer, nogtan es hi deelsam din gees-34teliken silen dinne werdelike ontfaen. Bi dien twelf 35vrugten die dat hout dis leuents bragte, sin ons betekent | |
[p. 548] | |
1+twelf vrugte die Got gewone es te geuene der getruwer 2silen, als mi pruuet in der Screfturen. 3Dirste vrugt es gesontheit ende reinnisse der silen. 4Want sonden maken die sile ongesont; als een heilech 5man sprict: ‘Sonde es wonde ende vlecke der silen.’ 6Jhegen die wonde ende die vlecke es tsacrament entoepsel 7+ertsetri‖e. Hir af sprict S. Gregorius: ‘Dese offrande ledeget 8die leuentge van din sonden ende ontbintse van dien 9knoepe der wonden,’ dats der ineger oncleenlicheit. Van 10derre ertsetrien sprict S. Ambrosius: ‘Dis ic decke mesdue, 11bi dien sallic tsacrament decke ontfaen.’ Ende S. Augustin 12sprict: ‘Die heft ene wonde, hi suct ertsetrie. Die sonde 13es wonde der silen, entsacrament es ertsetrie.’ S. Johan 14Guldenmont hi sprict: ‘Die met guden wille dit werdelike 15sacrament ontfeet, hi mag lesschen an heme alle sicheit.’ 16Hir bi sal elke getruwe sile in dir pensingen gaen tien 17altare, ende sal secgen: ‘Here, ic ben siec ende come te 18di: du best gewarege ertsetrie ende seleg doepsel.’ 19Dander vrugt es dat dit sacrament verledeget die sile 20van hare scout in enen groten dele ogte van allen. Van 21desen tween vrugten sprict S. Jeronimus: ‘Cristus formert 22+sin bluet in dien kelke bi dien mengenisse ‖ dies wins 23ende dies waters ombe dat dat wi in dien enen werden 24gereneget van onser scout ende in dien anderen werden 25erloest van der pinen.’ S. Ambrosius sprict: ‘Als decke 26als dit sacrament werdelike wert ontfaen, so werden die 27sonden verlaten.’ Hir bi es ongelic die tafele ons Heren 28der tafelen der werelde; want die tafele der werelde mact 29cost ende scout, maer die tafele ons Heren vuet die be-30sculdegt sin, ende mactse quite van hare scout, ende ver-31ligtse van haren bordenen die werdelike gaen ter tafelen 32ons Heren, ende secgen in haren gepense: ‘Here, ic ben 33besculdegt met scoude die ic vergelden en can; bi dien 34com ic te di, dat ic moge werden verloest van minre scout.’ 35Die derde vrugt es dat dit sacrament die sile warnt 36jhegen die tucomende coringen, geliker wis alse mi ene 37borg warnt jhegen die viende, met wapen ende met spisen. | |
[p. 549] | |
1+‖ Hir af sprict S. Ambrosius: ‘Alse der vient siet die sile 2gewapent mettin godeliken sacramente, so vliet hi, ende 3als hi siet die borg dis genedeges herten met geesteliker 4spisen gespist, so vliet hi, ende segt: “In can dese borg 5nit verwennen, want hir es geherbercht een die starc es 6in din wige.” Hir wert getoent der lighame Jhesu Cristi 7ende sin bluet in der gedenden van brode ende van wine 8ende van watere. Hir es dat vlesch dat genomen wart 9van der reinre magt Marien ende wart gekundet metter 10sausen der pinen in din morsele van dien cruce.’ 11S. Johan Guldenmont sprict hir af: ‘Dit bluet verjagt 12die viende ende duetse staen vanverrents, ende rupt die 13engele ende dien Here der engele.’ Dans engeen wonder, 14want ic sie, hebben cloesterlide in haren cloestere eenen 15arm ogte ene hant van enen heilgen, sin latense nit verre 16+dragen van hen: met me‖ren regte en suln hen die engele 17nit laten onttragen die casse ons Heren Jhesu Cristi, dats 18een jgelic selech mensche dat sinen gebenediden lighame 19ontfaen heft. Hir af sprict Salomon: ‘Dar die lighame es, 20dar gaderen die aren.’ Dat sprict als vele: ‘Dar Cristus 21es, dar gederen die engele.’ 22Ay heilge sile, ganc tin altare ende sege: ‘Here, die 23borg minre conscientien es cranc ende vol van ermude. 24Jc come te di: du best mine starcheit, ende ic biddi daste 25mine borg, dats min herte, warns metten wapenen dins 26sacraments ende ervols met geesteliker spisen.’ 27Die virde vrugt es dat dit sacrament die sile reineget 28van aln onheilgen pensingen ende onhofscher 29begerden. Hir af sprict der prophete: ‘Wie dor clere 30es min kelc, di die lide droncken mact!’ Dats gesegt: 31‘Hi geft vergettenisse jdelre gelifden.’ Met regte wert hi 32+geheten dor clere, ‖ want hi clert die sile ende mactse 33droncken. Te derre dronckenscap rupt die Brudegom sine | |
[p. 550] | |
1+Brut in Der Minnen Buc dar hi sprict: ‘Drenct, mine 2vrint, ende wert dronken, min alrelifste!’ 3Mi siet dat lide an den lighame so dronken werden 4dasse har cledere van hen werpen ende verlisen haren 5naturliken sen, soe dasse en connen getellen die oegen 6van enen stene. Also geschiet oec dengenen die gestelike 7dronken werden; want si werpen har cledere van hen, 8dats har out leuen ende wereltlike seden die latense den 9winmanne, Jhesu Cristo, ende gaen in die werelt eenuol-10delike, gelic alse ofse den sen hadden verloren. Dese 11werden gevuet met dogden ende werden gevugt te geste-12liken dengen, ende dar in werdense wis; mer die werelt 13houtse vor doren. Deus, wat jamer est dat wi so decke 14gaen ten winkelre ons Heren ende den win sins worts 15+ende ‖ sins sacraments drenken ende nit dronken en werden! 16Dese win reineget die silen. S. Johan Guldenmont sprict 17dat der silen selecheit werde gegeuen met desen blude, 18ende dat hetse dweet ende mactse sconre ende clare dan 19gout. Bi dien lest mi in Genesi dat die oegen ons Heren 20sconre waren dan win. Ende doegen dergenre die har 21sonden bigten ende louen onsen Here, si sin sconre dan 22win, want dit sacrament mactse dor clere ende dor rene. 23Liue mensche, ganc met minnen ende met heilger be-24gerden te desen werdegen sacramente, ende sege: ‘Here, 25in ben nit rene, ende come te di daste mi rene macts 26ende claer.’ 27Die vifde vrugt es dat dit sacrament erstoert die denc 28die verloren sin. Geliker wis als die spise dis lighamen 29ouermits honger ende darfnisse vertert wert, ende dat 30vertert es, wert erstort met anderre spisen, also verstort 31+dit sacrament ‖ al dat verloren ende vertert es in versu-32menisse ende in sonden, ende mact die sile vet die ten 33irsten mager was van dogeden. Hir af sprict S. Johan 34Guldenmont: ‘Dese vlut en bernt nit allene mar si geft | |
[p. 551] | |
1+har weremde in andere.’ Dit vlitenisse van derre vlut 2ervolt die sile ende mactse dregteg van dogeden. S. Johan 3Guldenmont sprict: ‘Dit blut en vloit nit allene in vlesche 4mar hit vloit hastelike in die sile, ende geft har cragt 5die groet es.’ 6Hir af sprict oec Joel, der prophete: ‘Dat hout bragte 7sine vrogt ende die vigebome ende die wingarde gauen 8die cragt hars roken.’ Bi dien wingarde die sinen suten 9roke gaf, es ons betekent Cristus, die erstorde alle denc 10met sinen worde. Also sprict S. Agte: ‘Jc en hebbe minen 11liggame engene ertsetrie gegeuen mer ic hebben gegeuen 12+onsen Here Jhesum Cristum, ‖ die alle denc erstort met 13sinen worde.’ - Bi den vigbome es ons betekent onse 14Vrouwe, die metter sutecheit hare deuotien ons segt dabolge 15hars Kints. Bi den wingarde es ons oec betekent tcruce, 16dat ons scenct din win van berouwenisse, ouermits sinre 17genedecheit. Met regte geft dese wingart ende dese vigboem 18haren roke alse die vrogt der magt; dats als dit bluet 19wert geduwet int pressor dis crucen metten geeste der ge-20truwecheit ende dis beruwens. 21Jn derre pensingen sal die sile gaen tonsen Here, ende 22sal seggen: ‘Here, ic ben berouet van din clede der on-23noselgheit ende ben geworpen van dien lande der dogde, 24dats van dinre passien, ende come te di, want du best 25verstornisse van allen verlise.’ 26Die sesde vrogt es dat dit sacrament sterct dis menschen 27+herte, also dat der mensche coringen mag weder‖staen 28ende op clemmen in dogden. Hir af sprict die Screft dat 29der engel Heren Jacope gaf enen bete brots, ende sin 30herte wart gesterct. Van desen brode, dats van desen sa-31cramente, sprict S. Augustin: ‘Dit broet en es nit geliec 32din brode dat allene geet in den liggame, mar het vloit 33in die sile.’ 34Jn desen gepense sal gaen die heilge sile tonsen Here, 35ende sal secgen: ‘Here, ic ben cranc, ende come te di | |
[p. 552] | |
1+daste mi sterckes ende vast makes.’ - Also lest mi van 2S. Paulus, due hi gesmacde dis brots, du wart hi ge-3sterket. 4Die seuende vrogt es dat dit sacrament den selegen 5mensche verwandelt in beteren dingen. Broet dat mi jt, 6wert verwandelt in vlesche in dengenen dit jt, mar der-7gene die dit broet jt, dats dit sacrament, hi wert werde-8like verwandelt ende wert een let ons Heren Jhesu Cristi. 9Hir af sprict S. Augustin, in den persone ons Heren: ‘Jc 10+ben spi‖se der groter silen: was, ende so salte mi eten, 11ende důn sals mi nit wandelen in di, als die spise dins 12vlesches, mar du salt verwandelt werden in mi.’ Dies en 13wonder sig niman dat dergene die dit sacrament ontfaet, 14wert verwandelt in Gode: also als mi segt bi gelikenisse: 15‘Der starke verwintten cranken’, also est hir mede. Onse 16Here Jhesus Cristus es starker dan die sile dinne ontfaet, 17ende dar bi verwint hise ende verwandeltse in heme seluer. 18Hir bi mag die muder wale secgen te haren kinde dat 19dit sacrament ontfaet, - dats die heilge Kerke ter ge-20truwer silen -: ‘Drinc gesontheit!’ Dit sacrament mact 21die knegte vri, het geft himelsche edelheit den onedelen. 22Van derre edelheit ende van derre minnen sprict een 23heileg man, in den persone Cristi: ‘Die gene die kindere 24hebben, si geuense decke anderen liden te fusterne; mar 25+ic en due also nit, ‖ want ic vude mine kindere met minen 26vlesche ende set mi vor hen tenen gerichte ende wille(t) 27v allen maken edel.’ 28Dit sal pensen die heilege sile, ende sal secgen: ‘Here, 29ic come te di, ende biddi daste mi, die let ben der on-30stedecheit ende let des vients, daste mi wandels in een | |
[p. 553] | |
1+let Gots.’ - Also lest mi van Dauite dat hi verwandelt 2wart in enen anderen man. 3Dagde vrůgt es dat dit sacrament erquect die doden, 4ende dar bi wordet geheten hout dis leuents. Nu merct 5dat die vleschelike spise engeen leuen en mag ontfaen in 6dengenen dise jt, sin werde ten jrsten gedoet. Want dats 7guet te pruuene, tflesch dat mi eten sal, mut ten jrsten 8werden gedoet eer mit eten mag. Seg, mensche, aldus 9mut wesen din leuen, dats din eigen wille, din oude 10seden ende din quade gewonden dir du geplogen heues, 11+dit mut al werden ‖ gedoet in di, wilte erquect werden 12met desen sacramente, dats met onsen Here Jhesu Cristo, 13die leuen es der heilger silen. Van desen leuene ende van 14desen dodenisse sprict S. Paulus: ‘Jc leue, ende ic en 15bens nit die left, mar Cristus left in mi.’ S. Johan Gulden-16mont sprict, in den persone Cristi: ‘Die mi ontfaet, hi 17left in mi, dats om mi.’ Also sprict oec Hylarius: ‘Wi 18werden gevuet mettesen sacramente, wi werden dermede 19onthouden, ende werden een lichame met Gode ende een 20leuentech vlesch.’ 21Jn desen gepense sal der mensche gaen tonsen Here, 22ende sal secgen: ‘Here, ic come te di, daste mi dat leuen 23minre verkeertheit erquecs metter genaden dinre gutheit.’ 24Die negende vrůgt es dat dit sacrament die sile berurt 25na den wille ons Heren, ende nit na den wille van 26den vlesche. Merct dit. Als lange alst flesch leuentech es 27+in den verkene ogte in ‖ hunren ogte in anderen diren, 28so werdet verseert van den berurnisse van den gaenne; 29mar alst geten es van den are ogte van anderen vogelen 30ende verwandelt wert in haren vlesche, so werdet gevurt 31in der lugt sonder berurnisse. Aldus est metter gedagten 32smenschen die leget in der erden, dats in erdersche vul-33heide. Geliker wis alst ferken legt ende wrult in derde, | |
[p. 554] | |
1+also legt die gedagte van den rukenlosen mensche altoes 2ende wrult ende regnert in crders gedwas; ende ouermits 3die cragt van desen sacramente so wertse verwandelt ges-4telike in onsen Here Jhesum Cristum ende wert geboegt 5in sinen wille ende in sinen gebode. Ende dan begint die 6gedagte te rurne ende te vligene in dengenen die dit sa-7crament heft ontfaen. 8Also sprict een meester: ‘Geliker wis alse die spise die 9wi eten, ende die dranc din wi drenken, verwandelt wert 10+in ons, also werdewi verwandelt in den ‖ lighame Jhesu 11Cristi, als wi oetmudelike ende tamelike leuen in sinen 12gebode ende lifde hebben derbinnen.’ Dit souden merken 13die gene die so wretlike gehorsam sin den geboden hare 14mesterscap die jegen haren wille sin. 15Jn desen gepense sal die selege sile altoes wandelen, 16also dasse werde gevuet metter macht van desen sacra-17mente ende werde gevuert metten geste Jhesu Cristi, also 18dasse ewelike bliue Gots kint. 19Die teende vrůgt es dat dit sacrament die heilge silen 20brenct in die bruderscap dis Heilgen Geestes. Van derre 21bruderscape sprict Rabanůs: ‘Die getruwe silen maken 22getonst van minnen ende van enechede in den ontfancnisse 23van desen sacramente.’ Hir bi heet dit sacrament gemene 24spise, want his spindere sins guts al dengenen die sins 25gebruken. Nu merct dat geestelike lide bi willen wertscap 26+houden tesamen ende eten broet ‖ ende vlesch ende drenken 27win ombe dasse te bat werden versament in minnen ende 28in vreden. Aldus geschiet in derre bruderscap. Hir wert 29geten broet dat van den himel quam, ende vlesch dat 30leuenteg mact dengenen dijt ontfaet. Hir wert oec geschenct 31win van Cypren, die blide mact dis menschen herte. Deus, 32die edelike drinken van desen wine, wie blide werdense! 33Ende dat scint oec wale in den gelate dersuiker dinne | |
[p. 555] | |
1+drinken ende tir bruderscap behoren. Dese gerichten geft 2Got ombe dat die brutlide te vaster werden geknoegt ende 3gebonden metten banden dis vreden. 4Hir af sprict S. Gregorius: ‘So groet es die innecheit 5der minnen in den vlesche dat hare guet, dat hare allene 6soude sin, gemene wert al den liden.’ Geliker wis als gi 7siet ende merken mogt an den lighame: al est [dat] dat 8+tsien van den oegen proper‖like der oegen es, nogtan en 9sise niet allene ombe haren orber mar omb den orber al 10der lede van den lighame. Also es sculdeg elc mensche 11die wesen wilt let ons Heren Jhesu Cristi. Hine sal nit 12allene besien wat sin orber sie: hi sal oec sien ende helpen 13elken mensche na sinre magt. 14Jn desen gepense sal gaen die heilge sile te desen sacra-15mente ende te derre gesteliker bruderscap, ende sal seggen: 16‘Liue Here, ic heb mi versumt in dien dat ic nit gehouden 17en hebbe deendragtecheit van volcomenre karitaten, ende 18biddi daste mi wils helpen volmaken mine gebreken, dat 19ic elken mensche also minnen mute dat ic delachtech 20werde sins guts ende sinre dogede ende ewelike bliue in 21die bruderscap dis Heilgen Gestes.’ 22Die elfde vrogt es dat dit sacrament wert gegeuen 23openbarlike den rein en herten. Hir af sprict Ysaias: 24+‖ ‘Etet dat guet es; ende v sile sal hebben ioie in der 25vetheit.’ Die reine sile si gesmact der sutecheit die legt 26int sacrament. Van derre smecden sprict die Brut in Der 27Minnen Buke: ‘Sine vrogt es harde sute minre kelen.’ 28Hir af vint mi gescreuen dat Aser, Heren Jacobs sone, 29geheten was vet broet dat gegeuen wart den bliden co-30ningen. Aser dat bediet als vele als kerchof ogte selecheit. 31Gi siet wale dat mi den kerchof vrijt ende beslicten al 32ombe. Jhesus Cristus hi lach besloten in sinen graue ombe 33onser sonden wille ende ombe dat hi woude pitantie geuen 34dengenen die siec lagen, dat was din edelen ridderen die | |
[p. 556] | |
1+streden omb den lof van der heileger Kercken, als S. Andries 2ende S. Johan Baptiste. Hi macde ene vette suppe van 3+din himelschen brode due dat Wort Gots gewandelt ‖ wart 4in vlesche. Dit broet wert nog gegeuen din bliden koningen, 5dat bediet dat groet vrede wert gegeuen dengenen die 6leuen na den wille ons Heren. Hir af sprict der Prophete: 7‘Heue gelifnisse in Gode: hi sal di geuen wat so din 8herte heischet.’ 9Die twelfde vrogt es begernisse ende gebrukennisse 10Gots. Hir af sprict Rabanus: ‘Alle die lide die gevugt 11sin haren Hoefde, dats Gode, in der cragt sins sacraments, 12si sulen alle blide wesen in eweliker claerheit.’ Dit sacra-13ment es nutte ter ewelicheit ende ter onsterflicheit. 14Dit sin die twelf vrogte van din leuentgen houte. Die 15louere van desen houte sin die wort Gots, die maken 16die silen gesont. - Van desen sacramente sprict nog S. 17Johan Guldenmont: ‘Alse wi onwerdelike gaen te Gode 18+in den sacramente, so sondegewi ‖ gelic dengenen die 19Jhesum Cristum doeden in den cruce. Die werdelike wilt 20gaen te desen sacramente, hi sal hebben drie denc. Deen 21es penitentie vor den sonden, dander genedecheit in sinen 22euenkesten, terde begerlike begerde ten sacramente.’ 23Van den jrsten sprict S. Johan Guldenmont: ‘Niman 24die pinlic es, nog niman die ongebonden es, nog niman 25din verdriet gestelics guets, en ga te derre taflen, ende 26te derre taflen en come engeen Judas, nog engeen vreke, 27mer allene die iůngere Gots die sin werdeg te comene hir 28tue, die Cristus leert nit te stichtene erdersche denc mar 29te dragene die noet der armer lide.’ 30Hir af sprict Salomon: ‘Die genedecheit ons Heren es 31scone in den tide des vernois.’ Also es oec die genedecheit 32der menschen scone alse ontfarmecheit hebben in den 33+armen ‖ liden die hare ontfarmecheit bedoruen. | |
[p. 557] | |
1+Terde es dat wi met bernenden begernisse sulen gaen 2te derre tafelen, dats te desen sacramente. Hir af sprict 3oec S. Johan Guldenmont: ‘Oy gude lide, wen sidi met 4wie groter begeringen tkint veet na die borst sinre muder, 5ombe dat suken moge? Met also groter begerden soudewi 6gaen te derre tafelen ende souden suken dar ute die gratie 7des Heilegen Gestes.’ S. Johan sprict nog: ‘Die dit sacra-8ment geweldech sin te geuene, die sulen hen huden dassit 9nit en geuen den onwerdegen.’ Want hir af sprict hi 10seluer, ende segt: ‘Jc sal min bluet eer ut giten eer ict 11geue den onwerdegen.’ Ende Hylarius sprict: ‘Welc 12mensche jet lange es sonder dit sacrament tontfane, hi 13es sonder behoudenisse sinre silen.’ 14+Dat wir dagelics werdelike muten tu ga‖en, ende ont-15faen gestelike dit gerichte, also dat hi ons hir vude met 16sinre suter gracien ende in himelrike met sinre sconre 17glorien, dis mute ons onnen die heilge Driueldecheit, 18Pater et Filius et Spiritus Sanctus. Amen. |
|