Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ Van Demetrio den sone Seleuci, van Alchimo ende sine ontrouwe verraderie, ende opsedt by den coninck, vander vrientschap Nicanors, ende Machabei, die welcke Nicanor valschelijcken ouertredet, van Razis feyte eens raetsheeren te Ierusalem.

Dat .xiiij. Capittel.

1

⁺MAer na den tijt van drie iaren, bekende Iudas, ende dye met hem waren

dat Demetrius Seleucus soon, met een groote menichte, ende met scepen door die hauen van Tripolis op gecomen was tot bequamen plaetsen,

+ A vers 1

2

ende dat hi die lantschappen ghehouden hadde, teghen Antiochum, ende Lysiam sinen hooftman,

3

Maer een die Alchimus hiet, die hoochste priester had gheweest, heeft hem seluen willichlijck besmet, inden tijden der samenmenghinghe, aenmerckende dat hi in geender manieren salicheyt en soude hebben, noch toeganc totten outaer,

4

so quam hi totten coninc Demetrium, inden hondersten ende vijftichsten iare, biedende hem een gulden croone, ende een palme, ende bouen dese ooc verdecte coppen, die des tempels schenen te sijn. Ende in dien daghe so sweech hi, Mer doen hi eenen bequamen tijt sijnder dwaesheyt vercreghen hadde,

5

van Demetrio ten rade gheroepen sijnde, ende geuraecht op wat dinghen ende raden die Ioden toeleyden, so antwoorde hi.

6

Die Ioden die Assidei geheeten werden, daer Iudas Machabeus hooftman ouer is, stichten oorloge, ende beroeren oploopen, ende en gedooghen niet, dat het rijck gherust si,

7

want ick ben oock der eeren mijnder ouders berooft, te weten der hooger priesterscap, ende ic ben hier gecomen.

8

Ten eersten tot profijt des conincx, hem geloof houdende. Ten anderen oock, der borghers profijt soeckende, want midts haerder boosheyt werdet alle onse gheslachte seer ghequelt.

9

Maer ic bidde v o coninc, dat ghi elc van desen dingen bekennen wilt, ende den lantscap, ende den volc na v beleeftheyt (die allen menscen vercondicht is) voorsiet.

10

⁺Want also lange als Iudas leeft so ist onmogelijc dat daer vrede soude moghen blijuen.

+ B vers 10

11

Als hi dese aldusdanige dingen geseyt hadde, ende die ander vrienden, hen vrindelijc tegen Iudam hadden, ontstaken si Demetrium tot gramschap,

12

die terstont Nicanorem, den prouoost ende der eliphanten leyder, seynde in Iudeen, ende gaf hem geboden dat hi Iudam leuende vanghen soude,

13

ende verstroyen die ghene die met hem waren, ende dat hi Alchimum hooge priester stellen soude, des aldergrootsten tempels.

14

Doen verselden hen dye heydenen verscheydelijcken met Nicanor, die wt Iudea voor Iudam geuloden waren, achtende der Ioden catiuicheden ende dootslaghen, haerder saken voorspoedicheyt te wesen.

15

Aldus als die Ioden Nichanors toecoemst ghehoort hadden, ende die vergaderinge der heydenen, so bestroyden si hen met asschen, ende baden hem, dye sijn volck ghestelt heeft, inder eewicheydt te bewaren, ende die sijn deel mits openbaren teekenen bescermt heeft.

16

Ende als die hooftman hen geboot, so bewegeden si hen terstont van daer, ende quamen tsamen totten casteelken Dessasan.

17

Maer Symon Iudas broeder, hadde tegen Nicanorem gestreden, mer hi wert veruaert, vander onuersiender toecoemst der vianden.

18

Nochtans als Nicanor hoorde die cracht der ghesellen Iude, ende die grootheit des gemoets, die si om haers vaders lant, in strijden hadden, soo ontsach hi hem, datter grote bloetstortinge af comen soude.

19

Waerom dat

[p. *]

hi Possidonium, ende Theodocium ende Matthiam voorseynt, dat si eenen vrede maken souden.

20

Ende als van desen dinghen landtraet wert ghehouden, ende het die leytsman selue totter menichten hadde ghedregen, so was eenderley consent haerder alle datmen vrede houden soude.

21

Hierom stelden si eenen dach, inden welcken si heymelic onder malcander handelen souden ende raedt houden souden, ende elcken bysonder, sijn stoelen ghebrocht ende ghesedt,

22

Maer Iudas had gheboden dat die gewapende mannen, in bequaem plaetsen sijn souden, op dat niet misschien yet quaets onuerhuets op v soude gaen vanden vyanden. Ende si hielden bequame tsamensprake,

23

Mer Nicanor die vertoefde te Ierusalem, ende hi en dede geen ongerechticheyt, ende hi liet die menichte der scharen, die daer vergadert waren gaen,

24

ende hi hadde Iudam altijts seer lief wt der herten, ende hi was totten man gheneycht Ende hi badt hem dat hi een wijf soude trouwen, ende kinderen winnen,

25

Hi nam een wijf ende dede gherustelijcken, ende si leefden als ander borgheren.

26

Alchimus siende, die liefde tot malcanderen, ende hare ouercomingen, so quam hi tot Demetrium, ende seyde, dat Nicanor vreemde saken consenteerde, ende dat hi Iudam den lagenleggere des rijcx tot eenen nacomelinc gheschict hadde.

27

⁺ Aldus die coninck beroert sijnde, ende midts den alder quaetsten beclappingen van desen ghecreyt, screef hi Nicanori seggende, dat hi swaerlick nam vander ouercomingen der vrientschappen, dat hi hem nochtans gheboot dat hi Machabeum haestelijc gebonden tot Antiochien soude seynden.

+ D vers 27

28

Als nv Nicanor den brief ontfinc, so werdt hi seer verslagen, ende namt swaerlijcken, waert dat hi te nyeute soude moeten doen, daer si in ouercomen waren, daer hem niet misdaen en was vanden man.

29

Maer want hi den coninc niet wederstaen en mocht, so nam hi des bequaems tijts ware in welcke hi tgebot volbrengen soude

30

Maer als Machabeus sach dat Nicanor strangelijcker met hem leefde, ende dat ghewoonlike ontmoeten felliker bewees, verstaende dat dese strangelicheyt, wt den goede niet en was, so vergaderde hi weynich der sijnder, ende verborch hem van Nicanor

31

Ende als Nichanor dat bekende dat hi sterckeliken vanden man voorcomen was, soo quam hy totten grootsten ende alderheylichsten tempel. Ende als dye priesters ghewoonlijcke offerhanden offerden, so beual hi datmen hem den man leueren soude,

32

Ende als si met eede seyden, dat si niet en wisten waer hy ware, diemen sochte, soo stack hy sijn hant ten tempel waert wt,

33

ende swoer, segghende. Het en si dac ghi mi Iudam ghebonden leuert, so sal ic desen tempele Gods tot effenheyt slichten, ende ick sal den outaer wtgrauen, ende ick sal desen Tempel Baccho, den afgod heylighen, Ende als hy dit gheseyt hadde, soo ghinc hi van daer.

34

Ende dye priesters staken haer handen ten hemel waert, ende aenriepen God, die altijt een vooruechter haers volcx waer, seggende dit.

35

O ghi HERE alre dinghen dye gheens en behoeft, ende hebt desen tempele uwer wooninghen onder ons ghemaect willen hebben.

36

Ende nv O ghi heylige der heyligen alre dingen HEERE, behout dit huys inder eewicheyt onbesmet, dwelck nyeuwelincx ghereynicht is.

37

Maer Razias een vanden ouders van Ierusalem, is Nicanori aenghebracht, een man dye een liefhebber der stadt was, ende die van yegelijcken seer ghepresen wert, om der liefden die hy totten Ioden had, ende daerom, een vader der Ioden wert ghrheeten,

38

Dese hielt langhe tijt dat opsedt der reynicheyt inder Iootscap, wel te vreden sijnde, sijn lichaem ende siele ouer te leueren voor die Ioden.

39

⁺Maer Nichanor willende den haet openbaren dye hi op dye Ioden hadde, so sandt hy vijfhondert ruyters, dat si Razias vanghen souden,

+ E vers 39

40

wandt hy meynde waert dat hi hem vinghe, dat hi den Ioden die alder meeste plaghe soude aendoen,

41

Maer als die scaren begheerden in te breken in sijn huys, Ende die duere te schoren, ende tvier daer in te steken, als hi nv gheuanghen soude werden, soo stack hi hem seluen metten swaerde, verkiesende lieuer edelic te steruen

42

dan den godloosen schalcken onderdanich te werden, ende dan met onweerdighen onrechten teghen sijn maghen, ghedreuen te worden.

43

Maer als hi om die haesticheyt gheenen sekeren steeck en gaf, ende die scharen ter dueren in braken, soo liep hi stoutelijc ter mueren waert,

44

ende worp hem seluen manlijck van bouen neder onder dye scharen, ende si weken sinen valle, alsoo dat hi opten buyck viel.

45

Ende als hi noch azemde, ontsteken inden ghemoede, so stont hi op, ende als sine bloet met alte seer grooter vloet af vloeyde, ende hi met alten swaren wonden ghequetst was, so liep hi met eenen loope, door die scharen, ende hi staende op eenen gheschoorden steen,

46

ende nv sonder bloet gheworden, so omuinck hi sijn inghewanden, in beyden handen, ende worpse in die scharen, aenroepende den heerschapper des leuens ende gheests, dat hi hem dese weder gheuen soude. Ende alsoo bleef hy doot.