Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ Hoe Pholomeus tegen Alexander street ende nam van hem dye dochter, die welcke hi hem voormaels ghegheuen hadde te wiue, ende gafse Demetrio, hoe Ptholomeus twee rijcken besat

Dat .xi. Capittel

1

⁺DIe Coninck van Egipten vergaderde een heyr, ghelijc den sande vander zee, dat opten oeuer leyt, ende veel scepen, ende hi arbeyde Alexanders rijc te winnen, met boosheden, ende dat tot sinen rijcke te legghen.

+ A vers 1

2

Ende hi tooch wt in Sirien, met vredelijcken woorden, ende si ontdeden hem die steden, ende quamen hem te ghemoete, want die coniuck Alexander hadde beuolen, datmen hem te ghemoet gaen soude, om dat hi sijn sweer was.

3

Ende als Ptholomeus inden steden quam, soo leyde hi hoeders in elcke stadt van ruyters.

4

Ende doen hi bi Azothen quam, so thoonden si hem hoe Dagons tempel verbrant was metten viere, ende Azothen, ende al dat ander lant dat ghedestrueert was, ende der geenre lichamen die verslagen waren,

5

hoe si inden grauen geworpen waren, die biden wegen waren, ende si seyden den coninck, dat dit Ionathas dede, om dat si hem vermaken wouden teghen den coninck met haet.

6

Ende die coninc sweech, ende Ionathas tooch den coninc te gemoet in glorien, te Ioppen, ende si grooten die een den anderen, ende sliepen daer,

7

ende Ionathas tooch tsanderdaechs metten coninc totter riuiere Eleutherus, ende van daer keerde hi weder in Ierusalem.

8

Ende die coninc Ptholomeus behielt die heerscappie vanden steden, tot Seleuthiam neuen der zee, ende hy had een valsch opstel teghen Alexander.

9

Ende hi sandt legaten tot Demetrium, seggende. Coemt, ende laet ons een verbont maken, ende ick sal v geuen mijn dochter te houwelic, die Alexander heeft, ende ghi sult regneren in dijns vaders rijck,

10

want mi seer berouwet dat ic hem mijn dochter gegheuen heb, want hi heeft gearbeyt om mi te dooden,

11

Ende hi lachterde hem, om

[p. *]

dat hi sijn rijc begeerde te hebben,

12

ende hi nam Alexander sijn dochter, ende ghafse Demetrio,

13

ende verureemde hem van Alexander, ende zijn viantscap wert openbaer, ende Ptholomeus trock in Antiochien, ende sette twee croonen op sijn hooft, van Egipten ende van Asien.

14

Ende die coninck Alexander was in Silicien te dien tijde, want dat volck van dier plaetsen was hem rebel.

15

Ende Alexander verhoorde dit, ende quam tegen Ptholomeum ten strijde. Ende die coninc Ptholomeus brocht sijn heyr wt, ende quam voor hem met machtiger hant, ende hi veriaechden,

16

ende Alexander vloodt in Arabien, dat hi hem daer onthouden soude, Ende die coninc Ptholomeus wert verheuen.

17

Ende Zabdiel die coninc van Arabien sloech Alexander thooft af, ende seyndet Ptholomeo,

18

ende die coninck Ptholomeus sterf inden derden daghe daer nae, ende dye souweniers, die inden beurijtsten steden waren, werden verslagen vanden ghenen die vanden heyre waren,

19

ende Demetrius regneerde inden hondersten ende seuen en tseuentichsten iare.

20

In dien daghe vergaderde Ionathas die binnen in Iudea waren, dat si dat slodt bestrijden souden, dat binnen Ierusalem was, ende si maecten daer vele bolwercken voor.

21

Ende eenige schalcachtighe mannen, die dat benijden, toghen totten coninck Demetrium, ende seyden hem, dat Ionathas dat slot beleyt hadde.

22

Ende doent die coninck hoorde, so wordt hy toornich, ende quam terstont tot Ptholomaiden, ende screef Ionathan, dat hi dat slot niet en beleyde, Maer dat hy haest teghen hem quaem spreken.

23

Doen Ionathas dat hoorde, gheboodt hy datmen voor dat slot soude blijuen liggen, Ende hy koos vanden oudtsten van Israel, ende vanden priesteren wt, ende hi sette hem seluen ter vreesen,

24

Ende hy nam gout ende siluer, ende eens conincx cleet, ende veel andere iuweelen met hem, om den coninck te schencken, ende tooch wech totten coninc, tot Ptholomaiden, ende hi vant gratie voor den coninc.

25

Eenige quade lieden van sinen volcke claechden ouer hem,

26

Ende die coninck dede hen, also si hem ghedaen hadden, die voor hem waren,

27

Ende verhief hem voor alle sijn vianden aensicht, ende hi gaf hem dat hooge priesterschap, ende alle dat goet dat hy te voren hadde, Ende hielt hem voor sinen liefsten ende hoochsten vrient.

28

Ende Ionathas begheerde vanden coninck, dat hy Iudeam, ende die drie hooftsteden Samarie, met haren toebehoorten, vry woude laten, ende hy beloofde hem drie hondert talenten siluers.

29

Ende dye Coninck oorloofdet, Ende gaf Ionathas brieuen van al desen, die aldus hielden.

30

Die coninck Demetrius, sinen broeder Ionathan saluyt, ende den volck vanden Ioden,

31

Wy hebben tot v ghesonden die copie der brieuen, dye wy Lastheni onsen vader ghescreuen hebben van v, om dat ghijt weten soudt.

32

Dye coninck Demetrius sinen vader Lastheni saluyt.

33

Der Ioden volck onse vrienden, ende die houden dat gerecht is, Voor ons hebben wy genomen, onsen lieuen vrienden den Ioden wel te doen om der goedtwillicheyt, die si tot ons hebben,

34

daerom hebben wi hen gegeuen alle tlant van Iudea, ende die drie steden Lidam, ende Ramathen, die tot Iudeam gheseyt sijn,

35

ende Samariam, ende alle tlant daer ontrent, datmen versceyde alle die ghene die offerhande doen in Ierusalem, ouer dat goet, dat die coninck alle iaer van hen ontfinc, ende ouer die vruchten vanden landen van appelen.

36

Ende die ander die ons toebehoorden, van thienden ende van tribuyten, daer af verlaten wijse, van desen tijde aen, ende ooc die southoopen, ende die croon diemen ons brochte, dit gheuen wi hen alle, ende van desen en sal hen niet gebroken werden, van nv, ende tot allen tijden hier nae,

37

Daerom maect nv copie hier af, Ende men gheuet Ionathan, ende legget inden heylighen berch, in een vernaemde plaetse.

38

Ende doen Demetrius sach, dattet landt ouer al in vreden was, ende dat hem nyemant en wederstont, ⁺ soo liet hi sijn heyr gaen, elc in sijnre stadt, Sonder dat vreemde heyr dat hi vergadert hadde, vander heydenen eylanden.

+ C vers 38

39

Ende alle zijns vaders heyr was hem viant, want Triphon was een die van Alexanders partie was, ende hy sach dat alle theyr murmureerde tegen Demetrium, ende hi trac tot Emalchuel den coninc van Arabien, die Anthiochum Alexanders sone op voede, ende hi leyde hem aen,

40

ende badt hem, dat hi hem leuerde Antiochum, om dat hy in sijns vaders stede regneren soude. Ende hy seyde hem wat Demetrius ghedaen hadde, ende dat hem alle sijn crijschuolc vyant was,

41

Ende hi bleef daer veel daghen, ende Ionathas sandt totten Coninck Demetrium, dat hi die gene wtworpen soude die in dat slot waren, in Iherusalem, ende die in die vaste steden waren, want si deden den kinderen van Israel veel onrusten, ende lasts

42

ende Demetrius sandt tot Ionathan, ende seyde. Ic en sal niet alleen dit doen, maer ic sal v verheffen, ende v volc met glorien, alst tijdelick is.

43

Daerom suldy nv wel doen, ende my mannen seynden tot succoerse, want al mijn heyr is wech ghetogen,

44

Ende Ionathas seynde hem tot Antiochien, drie duysent stercke mannen, ende si quamen totten coninck, ende die Coninc hadde genoechte doen si quamen,

45

Ende die ghene die inder stadt waren, vergaderden hondert duysent ende .xx. dusent mannen, ende wouden den coninc dootslaen

46

Ende die coninc vloot in sijn hof, ende die vander stadt beleyden die straten vander stadt, ende si begonden te vechten.

47

Ende die coninc riep die ioden tot succoerse, ende si vergaderden alle tot hem,

48

ende si stroyden hen alle die stadt door, ende si versloegen in dien dage hondert duysent mannen, ende si ontstaken die stadt, ende wonnen veel roofs, in dien daghen, ende si verlosten den coninc.

49

Ende die ghene die vander stadt waren, sagent dat die Ioden die stadt te wille hadden, ende si worden cranc van herten, ende si riepen aenden coninc al biddende ende seyden.

50

Geeft ons vrede, ende laet die Ioden ophouden te vechten op ons, ende op die stadt.

51

Ende si worpen haer wapen af, ende si maecten vrede, Ende die Ioden werden verheuen voor den coninc, ende voor alle die in sinen rijck waren, ende werden vermaert int rijcke, ende keerden weder in Iherusalem, ende hadden veel roofs.

52

⁺Ende die coninc Demetrius sadt inden troon van sinen rijcke, ende dlant bleef ende stont in vreden.

+ D vers 52

53

Ende hy loocht al dat hi gheseyt hadde, ende verureemde hem van Ionathan, ende hi en gaf hem niet, na die weldaden die hi hem ghedaen had, maer hi quelden seer.

54

Hier na keerde Triphon weder, wt Arabien, ende Anthiochus met hem, dat een kint, een iongelinc was Ende hi regneerde, ende sette een croone op sijn hooft,

55

Ende al die heeren vergaderden tot hem dye Demetrius had laten gaen ende streden tegen Demetrium, Ende hi vloot, ende keerde den rugge,

56

ende Triphon creech die oliphanten, ende wan Antiochien.

57

Ende Antiochus die iongelinc screef Ionathan ende seyde Ic geue v dat hooge priesterscap, ende ic sedt v ouer die vier landen, om dat ghi van tsconincx vrienden wesen

[p. *]

soudt.

58

Ende hi seynde hem gulden vaten te dienste, ende gaf hem macht wt gout te drincken, ende purpure te cleeden, ende eenen gulden halsbant te dragen.

59

Ende hi maecte, Simon sinen broeder prince vanden landen van Tyro, totten lande van Egypten toe.

60

Ende Ionathas tooch wt, ende voer door die steden ouer die riuiere der Iordanen, ende alle dat heyr van Syrien vergaderde tot hem in succoerse. ⁺ Ende hy quam in Ascalon, ende si quamen wt der stadt hem eerlijck teghen,

+ E vers 60

61

Ende hi tooch van daer wech tot Gazam ende die van Gazam sloten haer stadt, ende hi beleydese, ende die steden die daer ontrent waren, verbrande hi, ende roofdese,

62

Ende die van Gasam baden Ionathan om vrede, ende hi ghaf hen vrede, ende hi nam te ghijsel haer kinderen, ende seyndese tot Ierusalem, ende doorwandelde alle tlant tot Damascum toe.

63

Ende Ionathas verhoorde dat Demetrius princen bi een vergadert waren in Cades,

64

dat in Galilea is, met vele heyrs, om dat si Demetrium wouden doen afsetten, van sinen rijcke, ende hi tooch tegen hem, maer hi liet sinen broeder Simon binnen der prouincien.

65

Ende Simon tooch tot Bethsuram waert, ende bestreetse veel daghen ende beslootse.

66

Ende si eyschten vrede van hem, ende hi gaf hen vrede, ende hi verdreefse daer wt, ende hi wan die stadt, ende leyder ruyters binnen.

67

Ende Ionathas, ende sijn heyr toghen totten water Genesar, ende voor den dage waecten si, in die velden van Azor.

68

Ende siet der heydenen heyren, quamen hen te ghemoet opten velde, ende si leyden achter hem laghen inden berghen,

69

maer Ionathas tooch hem tegen, ende die lagen vertrocken van haer steden, ende si streden,

70

ende alle die van Ionathas partie waren, die vloden, ende niemant van hen lieden en bleeft bi hem, dan Mathathias Absolomi sone, ende Iudas Chalphi soon. Die hooftman vanden heyr,

71

ende Ionathas scoorde sijn cleederen, ende leyden aerde opt hooft, ende riep tot God,

72

ende Ionathas keerde weder ten strijde, ende hi dedese keeren ter vlucht, ende si streden,

73

ende die ghene die van Ionathas partie gheuloden waren, sagent, ende si keerden weder tot hem, ende iaechden met hem der vianden scharen tot Cades, ende quamen tot daer,

74

Ende van dien vielen in dien dage, drie duysent mannen, ende Ionathas keerde weder in Ierusalem.