Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ Vanden strijden ende oorloghen die Iudas, ende sijn broederen teghen die heydenen hadde

Dat .v. Capittel

1

⁺ENde het gheuiel doen die heydenen al om ende om hoorden, dat den tempel den outaer, ende dat alderheylichste ghesticht waren, soo si te voren gheweest hadden, Soo werden si harde thoornich,

+ A vers 1

2

ende peysden te verderuen Iacobs gheslachte, die onder hen waren, ende beghonden vanden volck doot te slaen, ende die te veruolghen.

3

Ende Iudas verwan Esaus kinderen, dye in Idumea waren ende die ghene die waren in Arabatane, want si omsaten dat volck van Israel, ende si sloeghense met grooten plaghen.

4

Ende hi gedachte der boosheyt van Beans kinderen die den volck van Israel verdriet deden, met vanghen ende slaen ouer al opter stra-

[p. *]

ten,

5

Ende beslootse in torenen, ende tooch tot hen lieden waert, ende hi verweesse ende veroordeeldese. Ende hy ontstac haer torenen met viere, ende met al dier binnen waren

6

Ende Iudas tooch ouer tot Ammons kinderen, ende hi vant daer stercke macht, ende veel volcx ende Thimotheum haren hooftman, ende hy dede met hen veel strijden.

7

Ende si worden tonder gedaen in sine aenscouwen,

8

ende hi sloechse, ende wan die stadt Gaser, ende haer toebehorende cleyne stedekens, ende keerde weder in Iudea.

9

⁺Ende die heydenen die in Galaad waren, vergaderden teghen tvolck van Israel dat binnen haren lande was, om dat sise verderuen souden, ende vloden in een vast stedeken gheheeten Datheman,

+ D vers 9

10

ende si seynden tot Iudam ende sinen broederen brieuen, ende seyden.

11

Teghen ons sijn vergadert die heydenen al om ende omme ons te verderuen, ende si bereyden hen te comen, om te beleggen die stadt, daer wy in gheuloden sijn, ende Timotheus is die hooftman vandt heyr.

12

Daerom comt nv haestelic, ende verlost ons van haren handen, want vele van ons lieden sijn geuallen,

13

Ende onse broederen die in die plaetse Tubin waren, sijn alom gedoot, waer si waren, ende si hebben gheuangen geleyt haer wijuen, ende haer kinderen, ende den roof, ende hebben wel duysent mannen ghedoot.

14

Ende men las noch desen brief, ende siet ander boden quamen van Galilea, scorende haer cleederen ende bootscapten, nae dese woorden, ende seyden, dat teghen haer vergadert waren van Ptolomaiden, ende Tyrim ende Sidonen.

15

Ende dat al dat lant van Galilea, veruult waren met vreemde heydenen, om ons te verderuen.

16

Ende doen Iudas ende dat volc dese reden hoorden, so vergaderden si een grote menichte, om te beraden wat dat si haren broederen doen souden die int verdriet waren, ende vanden heydenen so bestreden worden.

17

Ende Iudas seyde tot sinen broerder Simon, Gaet ghi ende kiest mannen wt, ende verlost dijn broederen in Galilea, want ic ende Ionathas mijn broeder sullen tsamen gaen in Galaad,

18

Ende hy liet beleyders vanden volcke, Iosephs Sacharias sone, ende Azariam metten anderen heyr, dat bleef om Iudeam te behoeden, ende beual hen ende seyde.

19

Ghi sult wesen bouen dit volc, ende en wilt gheenen strijdt doen teghen die heydenen voor dat wi weder om comen sijn.

20

Ende men gaf Symon drie duysent mannen om in Galilea te gane.

21

Ende Iudas hadde .viij. duysent mannen, die met hem gaen souden in Gilead, Ende Simon ghinc in Galilea, ende dede veel strijden metten heydenen, Ende si worden tonder gedaen van sinen aensichte,

22

ende hi iaechdese totter poorten van Ptholomaida, ende vanden heydenen vielen byna drie duysent mannen, ende hi nam haren roof.

23

Ende die gene die in Galilea waren ende in Arbatis met hem met wijuen ende kinderen, ende al dat si hadden, ende hi brachtse met blijscappen in Iudea,

24

ende Iudas Machabeus ende Ionathas, ende sine broederen togen ouer die Iordane, ende ginghen drie dachreysen in die woestijne.

25

Ende die van Naboth quamen hen te gemoet, ende si ontfingense vriendelic, ende si vertelden hen al wat haren broederen ghesciet was in Galaad,

26

⁺ende want vele van hen geuangen waren in Barasa ende Bosor, ende in Alimis ende Caspar, ende in Maget, ende in Carnaim, Dit waren alte grote vaste steden,

+ C vers 26

27

Ende datmense ooc geuangen hielt inden anderen steden, ende in Galaad. Ende si droegen ouer een, dat si des anderen daechs theyr souden ouerleyden totten strijde waert, ende dat sise winnen ende verderuen souden in eenen dage.

28

Ende Iudas ende sijn heyr keerden haestelic weder in dye wildernisse van Bosor, ende hi street op die stadt,

29

ende sloech al die mannen ter doot in tswaerts mont, ende nam al haren roof, ende verbrande die stadt metten viere, ende si stonden snachts van dier stadt op, ende togen ter stadt waert daer haer broeders belegen waren.

30

Ende tgheuiel in dien dageraet, doen si haer oogen ophieuen, dat si sagen veel volcx sonder getal,

31

ende die droghen leederen ende scransen om die stadt daer mede te winnen, ende die Ioden te bestrijden.

32

Ende Iudas sach dat dien strijt begonste, ende tgeroep vanden strijt opginc inden hemel, als een trompette,

33

ende groot gheroep wt der stadt. Ende soo seyde hi tot sinen heyr, Strijdet heden voor v broederen.

34

Ende hi quam met drie scharen achter hen, ende si bliesen met trompetten, ende riepen tot God met ghebeden. Ende Timotheus heyr bekende dat dit Machabeus was, ende si vloden van sijn aensichte, ende si sloeghense met grooter plagen, ende in dien dage vielen van hen lieden byna acht duysent mannen.

35

Ende Iudas keerde hem in Masphat, ende hi streter op, ende wanse, ende doode al haer mannen, ⁺ ende nam haren roof, ende ontstacse metten viere.

+ D vers 35

36

Ende hy tooch van daer, ende wandt Casbon ende Maget ende Bosor, ende die ander steden van Galaad.

37

Ende na desen so vergaderde Timotheus een ander heyr, ende sloech tenten teghen Rophon, ende die riuiere.

38

Ende Iudas seynde om theyr te besien, ende si bootscapten hem, ende seyden, Want tot Timotheum vergadert waren al die heydenen, die alom ende om sijn, ende seer veel volcx.

39

Ende dat si van Arabien versolt hadden te hulpen, ende dat si tenten geset hadden ouer den riuiere, ende dat si gereet waren ten strijde teghen hen te comen, ende Iudas tooch henen dien te ghemoete.

40

Ende Timotheus seyde totten hooftlieden van sinen heyre. Als Iudas ende zijn heyr opter riuiere coemt ist dat hi eerst tegen ons ouercomt, so en sullen wijs niet mogen doen, want hi is ons te machtich.

41

Maer ist dat hi hem ontsiet, tegen ons ouer te comen. Ende set hy die tenten neuen die riuiere, so laet ons tegen hem ouer trecken, ende so sullen wi vermogen tegen hem.

42

Ende als Iudas gecomen was bider riuieren vanden wateren, so sette hi die hooftlieden vanden volc neuen die riuiere, ende beual hen ende seyde. Gheenen mensche en suldy achter laten,

43

mer si sullen al ten strijde comen. Ende hi tooch eerst tot hen ouer, ende al dat volc nae hem. Ende al die heydenen worden verdreuen van sinen aensichte, ende si worpen haer wapenen wech, ende vloden ten tempel die in Carnaym was

44

Ende Iudas bestreet die stadt, ende ontstac den tempel metten viere, met al dat gene dat daer inne was, Ende Carnaym wert ghewonnen, ⁺ ende en mochten haer niet verweeren tegen Iudas aensicht. ⁺

+ E vers 44

+ Nu. xx.

45

Ende Iudas vergaderde al die Israeliten, die in Galaad waren, vanden meesten totten minsten, ende haer wijuen, ende haer kinderen, ende een seer groot heyr om te comen int lant van Iuda.

46

Ende si quamen tot Ephron, ende dit was een grote stede, ende ten ingange was si seer vast. Ende si en mochten van dier stadt niet keeren, noch ter rechter noch ter slincker siden,

47

mer midden daer dore was den wech, ende si besloten hen seluen, die in die stadt waren, ende si vermaecten die poorten met steenen. ⁺ Ende Iudas seynde tot hen met vriendelike woorden, ende seyde.

+ F vers 47

48

Wi sullen door v lant lijden om in ons lant te gaen, ende niemant en sal v deeren, wi sullen al te voet door lijden, Mer si en wouden hem die poorten niet open doen.

49

Ende Iudas beual int heyr te roepen, dat elc der stadt aen soude trecken, inde stede daer hi in stont.

50

Ende die mannen van cracht togen wt, ende streden op die stadt

[p. *]

al den dach ende al dien nacht, ende die stadt wert in zijn hant geleuert.

51

Ende si sloegen al die manlicheyt int swaerts mont, ende destrueerden al die stadt, ende nam haren roof, ende men ginc al die stadt door ouer die dooden.

52

Ende si togen ouer die Iordane int groote velt tegen Bethsau,

53

ende Iudas vergaderde sijn achterste volc, ende hy trooste tvolc al den wech dore, tot dat si quamen int lant Iuda.

54

Ende si gingen opten berch Sion met blijscappen ende vruechden ende si offerden brantoffer, om dat nyemant van hen lieden gheuallen en was, voor dat si weder ghekeert waren in vreden.

55

Ende in dien dage dat Iudas ende Ionathas waren inden lande van Galaad, ende Simon sijn broeder in Galilea, tegen Ptholomaidis, so hoorde Iosephus dye sone Sacharie,

56

ende Azarias die hooftman van Hierusalem, dat die dingen wel geuallen waren, inden strijde dier gedaen was, so seyde Iosephus.

57

Laet ons, ons lieden ooc eenen naem maken, ende laet ons vechten tegen die heydenen die ontrent ons sijn.

58

Ende hi beual al den ghenen, die in sijn heyr waren, dat si tot Iamniam gingen.

59

Ende Gorgias quam met sinen mannen wt der stadt, om teghen hem te strijden.

60

Maer Iosephus ende Azarias worden veriaecht tot aent einde van Iudea, ende in dien dach vielen vanden mannen van Israel wel twee duysent mannen.

61

Ende inden volcke wert grote vluchte, want si en hoorden Iudam noch zijn broederen niet, mer si dachten vromelic te doen, Want si en waren van dier mannen sade niet, door welcke Israels verlossinge gedaen wort.

62

Ende die mannen van Iuda worden seer verheuen in alle Israel,

63

ende der heydenen aenschouwen, daermen haren name hoorde, ende si quamen tot hen, roepende hen lieden gheluc toe.

64

Doen tooch Iudas met sinen broeders wt, ende bestreet die kinderen Esau, dat ten zuyden vanden lande is.

65

Ende hi sloech Hebron, ende die onder haer waren, ende brac haer mueren, ende verbrande haer toornen alom ende om,

66

ende vertroc metten heyr, om inder Palestinen lant te gaen, ende si doorwandelden Samarien

67

In dien dage vielen die priesteren inden strijde doen si stoutelic doen wouden, ende sonder raet ten strijde gingen.

68

Ende Iudas ginc neder tot Assotum inder Palestinen landt, ende hi werp haer outaren auerecht, ende haer gesneden houten goden verbrande hi metten viere, ende hi nam der stadt roof, ende keerde weder int lant Iuda.