Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

¶ Die Coninck droomt eenen droom, dien en connen hem alle sijn wijsen niet bedieden, Mer Daniel vercondicht den Coninc den droom ende sijn bediedenisse

Dat .ij. Capittel.

1

⁺IN dat anderde iaer des rijcx NebucadNezars, hadde NebucadNezar eenen droom, waer van hi verscrict was, ende ontwaecte,

+ A vers 1

2

Ende hi beual datmen alle die sterrenkijkers, Waerseggers, Touenaers ende Chaldeen tsamen roepen soude, dat si den coninc sinen droom souden seggen, Ende si quamen ende traden voor den coninc.

3

Ende die coninc sprac tot haer, Ic heb eenen droom gehadt die welcke my veruaert heeft, Ende ick soude geerne weten wattet voor eenen droom geweest is.

4

Doen spraken die Chaldeen opt Chaldeeusch, O Heer Coninc, God verleene v een lanc leuen, Segt dijnen knechten den droome, so willen wy hem bedieden

5

Die coninc antwoorde, ende sprac totten Chaldeen, Hy is mi vergeten, hi is mi ontuallen, In dien ghi mi den droome niet en verclaert noch en bediet, So sult ghi allegader steruen, Ende dijne huysen schandelijcken verdestrueert worden,

6

Mer ist dat ghi mi den droom vercondicht, ende wtlegt, So sult ghi gescencken, gauen, ende groote eere van my vercrijghen, Daeromme segt my den droom ende sijn bediedinge,

7

Sy antwoorden wederom ende spraken, Die Coninc segghe sinen knechten den droom So willen wi hem bedieden.

8

⁺Die Coninc antwoorde ende sprac, Ic mercke certeynlic, dat ghi den tijt vertrect, ende dilaye soect, want ghi doch wel siet, dattet mi ontuallen is,

+ B vers 8

9

Mer in dien ghi mi den droom niet en segt, So gaet dat oordeel ouer v, als die loghenen ende versierde dingen voorgenomen hebt, voor mi te spreken, tot dat die tijt voorby gae, Daeromme segt mi den droom, soo sal ic wel mercken, dat ghi ooc die bediedinge weet. Doen antwoorden die Chaldeen voor den coninc, ende seiden tot hem, Daer en is geen mensche op aertrijcke, die geseggen can, dat die coninc begeert,

10

So en isser ooc geen coninc, hoe groot, hoe machtich dat hi ooc si, die sulcx van eenigen sterrenkijcker, Swarte constenaer, oft Chaldeeussce eyssce, want dat dye coninc begeert, dat is te hooch,

11

Ende daer en is ooc anders niemant diet voor den coninc geseggen conde wtgenomen die Goden, die bi die menscen niet en wonen.

12

Doen wert die coninck seer toornich, ende beual datmen alle die wijsen tot Babel doden soude,

13

Ende dat oordeel ghinc wt datmen die wijse verdoen soude. Ende Daniel met sine gesellen wert ooc gesocht, datmense soude dooden.

14

Doen vernam Daniel sulcke sententie, ende beuel van Arioch den ouersten Richter des conincx, dye welcke wt tooch te dooden die wijsen tot Babilonien,

15

Ende hi begonst, ende sprac tot des conincx Voocht Arioch Waerom isser doch so strengen oordeel vanden coninc wtgegaen? Ende Arioch verteldet tot Daniel.

16

Doen ginc Daniel op, ende badt den coninc dat hi hem respijt geuen wilde, op dat hi die bediedinge den Coninc seggen mochte,

17

ende Daniel ginc thuys, ende vertelde sulcx sinen gesellen, Hanania, Misael, ende Asaria,

18

dat si vanden hemel om genade bidden souden, van sulcx verborgen dincx wegen, op dat Daniel ende sine gesellen metten anderen wijsen tot Babel niet ghedoot en souden worden.

19

Doen wert Daniel sulcke verborgen dinc in een visioen des nachts geopenbaert, Waer van Daniel God vanden hemel loofde,

20

Hi begonst, ende sprac, Gelooft si den name Gods van eewicheyt tot eewicheyt, ⁺ Want zijn is beyde wijsheit ende stercte,

+ Gebet.

21

Hy verandert den tijt, ende die stonden, Hi settet die coningen af, ende hi settet die Coningen in, Hi geeft den wijsen haer wijsheyt, ende den verstandigen haer verstant,

22

Hi openbaert, so wat diep ende verborgen is, Hi weet wat int verborgen leyt, Want bi hem ist enckel licht,

23

Ic dancke ende loue v God mijnder vooruaderen, dat ghi mi wijsheit, ende stercte verleent ⁺ Ende nv geopenbaert hebt tgene daer wi v om gebeden hadden, te weten, Ghi hebt ons des conincx sake te kennen ghegeuen.

+ deut. ij.

24

⁺Doen ginc Daniel op tot Arioch, die vanden coninc beuel hadde, die Wijsen tot Babilonien te dooden, ende sprac tot hem also, Ghi en sult die Wijsen tot Babilonien niet dooden, mer brengt mi op totten coninc, Ic wil den coninc die bediedinge segghen.

+ C vers 24

25

Arioch bracht terstont Daniel op voor den Coninc, ende sprac tot hem alsoo. Daer is een geuonden, wt die geuangen wt Iuda, dye den Coninc die bediedinghe segghen sal.

26

Die Coninc antwoorde ende sprack tot Daniel, die si Beltsazer

[p. *]

hieten, Sijt ghi die ghene, die my den droom, dyen ic gesien hebbe, ende sijn bediedinghe vercondighen sal?

27

Daniel begonst voor den coninc, ende sprac, Dat verborgen dinc, dat die coninck begeert vanden Wijsen, swarten constenaers, waerseggers, sterrenkijckers, teekenbedieders, ende Duyuel besweerders, dat en staet in haer vermogen niet, den coninc te seggen,

28

Mer God vanden hemel, die can verborghen dinghen openbaren Die heeft den coninc NebucadNezar verthoont, wat in toecomende tijden gheschieden sal.

29

Den droom ende dijn visioen, doen ghi sliept, dat quam alsoo O coninck du dachste op dijn bedde hoe dattet noch hier namaels gaen soude, ende die gene die verborghen dinghen openbaert, dye heeft verthoont, hoe dattet gaen sal,

30

So is mi alsulcken verborghen dinck te kennen gegeuen, niet door mijn wijsheyt, recht oft die groter waer dan alle die andere die daer leuen, Mer daeromme op dat den coninc die bediedinge soude bewesen worden ende dat ghi dijns herten gedachten weten soudeste.

31

⁺Du coninc haddeste gesien, ⁺ ende siet, een seer groot ende hooch beelt stont voor v, dwelc veruaerliken was om aen te sien,

+ D vers 31

+ Droom

32

des seluen beelts hooft was van fijnen goude, Sijn borst ende armen waren van siluer, sinen buyc ende lendenen waren van metael,

33

zijn beenen waren yseren, zijn voeten waren eensdeels yseren, ende eensdeels van potaerde,

34

Sulcx saecht ghi, tot dat daer eenen steen sonder toedoen van handen afgeruct wert die dat beelt sloech aen sine voeten, die yseren ende leemen waren, ende vermaeldese tot puluer ende stof.

35

Doen werden ooc dat yser, leem, metael siluer ende gout, deen met den anderen tot stof vermaelt Ende werden als caf dat dye wint vanden somerschueren wech waeyt, datmense nergens meer gheuinden en conde. Ende die steen die dat beelt sloech, werdt eenen grooten berch, Iae dat hi ooc die geheele werelt veruulde,

36

dat is den droom, Nv willen wi die bediedinge ooc voor den coninck segghen.

37

O coninc, du bist een coninc bouen alle coninghen, dien God van hemel macht, conincrijcken, stercte ende eere gegeuen heeft, ende al dat bi den luyden woont.

38

Daer toe die beesten opten velde, ende die vogelen onder den hemel, in dijnen handen gegeuen, ende die v ouer al gewelt verleent heeft, Du bist dat gulden hooft,

39

Na di sal een ander conincrijc opstaen, dat minder sal sijn dant dine Daer na dat derde conincrijc, dwelcke coperen is, ende sal nochtans ouer alle landen heerscappie hebben.

40

Dat vierde sal hardt sijn als yser, Want gelijc als yser alle dinc vermaelt, ende in stucken breect, Also sal dat ooc alle dinck tot stof vermalen, ⁺ ende in twee breken.

+ E vers 40

41

Mer dat ghi gesien hebt, die voeten ende teenen eensdeels yseren, ende eensdeels potaerde, Dat sal een ghedeelt conincrijc sijn, Nochtans sal daer wat van des ysers plante oft oorspronck in blijuen, ghelijc ghy dat yser met dat leem gemengt gesien hebt,

42

Ende dat dye teenen aen sine voeten, eensdeels yseren, ende eensdeels van potaerde gesien hebt, dat bediet, dat rijcke eensdeels sterc, ende eensdeels swack sijn sal,

43

Ende dat ghi gesien hebt, yser met leem gemengt, Si sullen haer wel na tbloet oft zaet der menschen onder malcanderen menghen, Mer si en sullen nochtans niet aen malcanderen blijuen, gelijc als hem dat yser metten leem niet en laet menghen oft souderen.

44

Ende inder tijt van sulcken conincrijcke sal God van hemel een conincrijc oprichten ⁺ dat nymmermeer verstoort en sal worden. Ende sijn conincrijck en sal op gheen ander volc comen, Want het sal alle dese conincrijcken vernielen, ende verdestrueren, maer tsal inder eewic-heyt bliuen,

+ Dat rijc Christi.

45

gelijc als ghi ghesien hebt eenen steen sonder handen vanden berch afgeschoort. Die dat yser, coper, potaerde, siluer ende gout tot stof maelt, alsoo heuet die groote God, den coninc vertoont, hoe dattet hier namaels gaen sal, Ende dit is den droom sekerlijc Ende die bediedinghe is oprecht.

46

Doen viel die coninck NebucadNezar op sijn aensicht, ende aenbadt voor den Daniel, Ende hi beual datmen hem soude spijsoffer ende rueckoffer offeren,

47

Ende dye coninck antwoorde tot Daniel ende sprac, Daer en is gheen twijfel aen, uwe God is een God bouen alle Goden, ende een HERE bouen alle coninghen die dye verborghen dinghen openbaren can. Want ghi dit verborghen dinc, hebt int openbaer connen gebrengen,

48

Ende die coninc verhief den Daniel, ende gaf hem veel ende grote geschencken, Ende hi maecte hem een Prince ouer dat ganssche lant van Babylonien, Ende sette hem tot eenen Ouersten ouer alle die Wijsen van Babylonien.

49

Ende Daniel begeerde vanden coninc, dat hi setten mochte ouer die lantschappen tot Babel, Sydrach, Mesach, ende Abdenago, Maer Daniel selfs bleef by den Coninck te houe.