Libertinage. Jaargang 5

[p. 269]

Souvenirs d'Allemange

Quand l'ombre est rouge, sous les roses
Et clair de temps
Prends garde à la douceur des choses
Lorsque tu sens battre sans cause
Ton coeur trop lourd
Et que se taisent les colombes:
Parle tous bas, si c'est d'amour
Au bord des tombes.
Toulet

20 April '45. Als een verdere stap op de weg der sociale integratie, en tevens misschien als eerste teken van tegenstribbelen, van weer terugvallen op mij zelf, begin ik vandaag nu de opwinding over de vrijheid wat gezakt is, dit Dagboek; na de Zeep, het Laken, de Tandenborstel, het Respect der Minderen, het Schone Ondergoed en het Colbertcostuum etc. etc. langzamerhand innerlijk verwerkt te hebben, en weer geaccepteerd niet als dingen om uitzinnig blij mee te zijn, maar als gewone vanzelfsprekende alledaagsheden, hoewel ik nog steeds veel te lang en te vaak onder de douche sta, me zelf streel met dik, vettig zacht zeepschuim; kennelijk, na deze wedergeboorte, een opnieuw doorlopen van infantiele lust-belevenissen (de massa's drank, eigenlijk gewoon zuipen, de sigaren! ik!) met een, als overtollig, overslaan van het anaalerotisch stadium, overbodig na deze drie jaren Arschloch! Scheisse Mensch! en de andere, eendere uitingen van het laag niveau van menswording van mijn mij nu langzamerhand onverschillig latende vijanden.

En ook, waarschijnlijk, om de bij mij bijna dwangmatige verbinding van vrouw en litteratuur. Ik schaam mij, maar ik dwing me zelf dit alles op te schrijven. Misschien dat ik later, met de tijdsafstand, de excuses zal vinden die mijn schaamte zullen doen verdwijnen. Feitelijk heb ik die excuses nu al; in de allereerste plaats Pedro. Als hij, van al mijn vrienden hier eigenlijk de enige echte antifascist, en het langste al slachtoffer en puur Latijn daarbij; als hij zelfs, vanaf de eerste dag, zich afgeeft met de meest onmogelijke duitse wijven, wie ben ik dan, dat ik kuis zou blijven - om principiële redenen! ik, die geen principes heb? Drie weken lang heb ik met de verbaasde belangstelling van een wijze grijsaard

[p. 270]

gezien hoe mijn kameraden zich letterlijk op de maar al te gewillige vrouwen wierpen; heb hen goede raad en materiële steun gegeven om te voorkomen dat zij bij mij aan moeten komen voor behandeling van wat ik steeds beschouw als een ontoelaatbaar zware en onsmakelijke straf voor een luchtige en lichte zonde, en heb tenslotte met Pedro - de anderen zijn te primitief om mee te praten - hierover een gesprek gehad, ongeveer als volgt:

- Waarom schaam jij je niet Pedro, vind je dit gedrag geen verraad aan de goede zaak? Intieme omgang met de vijanden van jouw volk?

- Mijn volk heeft geen vijanden.

- Maar jouw klasse dan? Het zijn bourgeois-vrouwen.

- Ze zijn misleid, ik voed ze op, ze luisteren heel goed naar mij, ze zijn zacht en sentimenteel, ze koken lekker, ze stoppen mijn sokken, hun mannen hebben mij zeven jaar geëmmerdeerd, nu proberen zij weer iets goed te maken. Ik vind het prettig en nuttig en laat ze begaan. Dit is de vorm die de klassenstrijd nu en hier heeft aangenomen.

Zo was ik dus door Pedro's argumentaties verzwakt - waar kan men nog houvast vinden als men het niet bij een Marxist vindt? Daarbij komt dat ik mij hier als overwinnaar voel. Dit lijkt merkwaardig bij iemand die door de gezagsdragers van dit volk drie jaar lang als een konijn gehouden is in diverse gevangenissen, tuchthuizen en kampen met als voornaamste wapen om zijn menselijke waardigheid te verdedigen, het universele en vaak afdoende: Jawohl! en verder passiviteit, zwijgen en andere vormen van relativerende ironie. Maar ik voel mij overwinnaar, omdat de Historie mij en mijn gratuite handelingen gedurende de bezetting voorlopig gelijk heeft gegeven, omdat ik mij zelf bevrijd heb en daarmee bewezen heb toch geen konijn te zijn, omdat ik daarna op SS-ers heb gejaagd en er eigenhandig een heb neergelegd, en vooral door mijn voortdurende omgang met de Amerikanen: deze probleemloze en natuurlijke vitaliteit is nog de beste stimulans voor het hervonden gevoel van eigenwaarde en vanzelfsprekend deel ik mij in bij hun categorie. Zo ben ik dus overwinnaar en als zodanig behoren mij volgens oud oorlogsrecht de vrouwen der overwonnenen, vooral als deze niet thuis zijn, zoals hier.

Daarbij kwam dat ik mij haar benen herinnerde toen zij, gebogen over de grote koffer, zenuwachtig door de aanwezigheid van vier soldaten, naar de schoenen van haar man zocht, en ook haar ogen toen ze zei dat ze Lieselotte Weber heette; en benen en ogen

[p. 271]

waren bruin en aardig, herinnerde ik mij, en ik vroeg mij af of het iets betekende dat zij mij ook, en onnodig, haar voornaam had genoemd en tenslotte had ik ook een paar gaten in mijn pullover die gestopt moesten worden, en bovendien had ik beloofd het paar schoenen, als het mij niet pastte, terug te zullen brengen. Ik wilde - toppunt van schoftigheid - demonstreren dat wij ten minste fatsoenlijk waren als wij iets vorderden bij overwonnenen. En alles bij elkaar was het niets anders dan experimentele litteratuur: onderzoeken of een situatie die zich in een bepaalde richting zou kunnen ontwikkelen, ook in die richting ontwikkeld kan worden, en of daarbij wellicht nog onvoorziene dingen gebeuren.

Afgezien van de straf - die ik als libertijn natuurlijk niet wenste te voorzien - is alles volgens plan verlopen, zelfs de gaatjes in de pullover zijn gestopt, de schoenen teruggegeven en de herinnering aan de bruine attributen bleek niet vervalst te zijn. Wat zich ook liet voorzien: als eerste evenement op dit gebied na drie jaar abstinentie was het, hoe aangenaam ook, aanmerkelijk minder opwindend dan de Zeep (die ik niet meer dan een jaar heb moeten ontberen) en een transponeren van de douche-uitspattingen lijkt mij onwaarschijnlijk. Dit is weer een bevestiging van wat ik al wist: de aantrekkelijkheid van z.g. avonturen ligt meer in de belevenissen om het avontuur heen, dan in de substantie ervan. Soit. De straf: in het late avonduur, toen ik mij tot vertrek gereed maakte, vertrouwde ze mij toe, als enige sentimentaliteit die ik haar ten laste kan leggen, dat ik zo op haar man leek. Voor haarzelf natuurlijk het beste excuus voor haar zwakheid, voor mij een rake klap: na tactvolle informaties kreeg ik foto's te zien: mijn dubbelganger is godbetert beroepsmilitair en FELDWEBEL! In aanmerking genomen hoeveel gehuwde Feldwebels er wel niet moeten zijn in dit land - allen vermist of krijgsgevangen zoals deze - maakt dit de verdere omgang met duitse vrouwen voor mij onmogelijk. Bevrediging van mijn overwinnaarslusten zal ik dus, zoals tot vandaag, nu voortaan weer op ander terrein moeten zoeken.

Opwindender dan alles was het ouderwetse (na curfew!) door de nacht over straat sluipen en het achter de rug van de poolse D.P. politie over het hek klimmen om weer in mijn flat te komen. Dit zou de enige reden kunnen zijn om het nog eens te doen - ik ben nu toch onuitwisbaar ein Feldwebel!

Mijn baardige Serven ontvingen me glimlachend met Slibovic! Na hun rijst, macaroni, varkens-, lams- en kalfs-bouten heeft deze laatste miraculeuze vondst van hun inheems product mijn achting

[p. 272]

voor deze rustige balkanrovers nog meer doen stijgen. Ze zijn alle drie boer; en door de milde maannacht, de drank, en de welgevulde pijpen in de stemming gebracht, zijn ze mij, en elkaar, maar vooral zichzelf lijkt me, poetische maar onsentimentele heimwee-verhalen gaan vertellen over hun grond, en hoe zij die bewerken en bezaaien zouden als ze morgen naar huis zouden kunnen gaan. Met groter tevredenheid nog dan gewoonlijk ga ik slapen.

(wordt vervolgd)

Yvo Pannekoek