Libertinage. Jaargang 3

[p. 45]

Onze bijdrage tot de Boekenweek

(N.v.d.R.: Als curiosum publiceren wij hieronder een tweetal literaire kritieken van de hand van Arthur van Schendel; vrijwel de enige die hij ooit schreef. Zij stammen uit 1923. De lezer zal waarschijnlijk zonder veel moeite de meeste der in deze kroniek behandelde auteurs en titels uit die dagen identificeren.)

Arthur van Schendel
Kronische Kritiek

Wij Nederlandsche critici hebben een syndicaat gevormd onder het motto S.B.A., het werd hoog tijd. De ondergeteekende is le voorzitter, B. van Gektere is 2e en Barend Hoed 3e. Alle schrijvers van beteekenis zijn bij ons aangesloten. Heeren uitgevers kunnen zich aanmelden als eerelid, begunstigers of gewoon donateur en zullen daarvan voordeelen ondervinden. Voortaan zal geen kritiek erkend worden dan die welke van de hand van één onzer leden is. Gemakshalve wordt het werk zoo verdeeld dat ieder lid, naar alphabetische volgorde, het oeuvre van een ander te beoordeelen krijgt, zulks in het belang van het publiek en de cultuur in het algemeen.

Een pessimist beweerde onlangs dat kritiek synoniem is met vitzucht, achterklap, bedilzucht, laster, chantage. Een schromelijke vergissing. Vitzucht, chantage, enz. zijn eigenschappen waarmede men zijn ondeugden lucht, met kritiek echter bedoelen wij het welzijn onzer naasten, denk maar aan den vriend die u uw feilen toont. Kritiek zet recht, bouwt op. Hoe zou het met de kerk gaan, hoe met den Staat zonder gezonde kritiek? Wat bleef er over van de Pers? Het is juist onze volmaakte kritiek waarom het buitenland ons benijdt.

Er moet ons, bij den aanvang van onzen arbeid een woord van bevreemding van het hart. Waarom, zoo vragen wij ons af, stellen de uitgevers heden alle hunne uitgaven in vreemde valuta te koop? Is de malaise zoo gestegen dat men onzen gulden mistrouwt? Een ingewijde verklaarde dat er iets achter zit en dat wellicht financie-koningen van over de grenzen hier niet vreemd aan zijn. Men knoope dit in het oor. Wie over guldens beschikt, evenwel, kan ze gerust in Hollandsche boeken beleggen.

Voor heden is onze le voorzitter aan het woord - U. van Lekkere, geboren 1902, vestigde zich na voldoend onderwijs als criticus in den Haag.

Er zijn weinig zulke symphatieke, ondernemende firma's als de N.V. Phikson, 'n dochtermaatschappij van de Koninklijke, en Edelman en Das, wier kapitaal een ongehoord aantal nullen vertoond. De jongste aanbieding van Phikson betreft eene serie, getiteld ‘De Libelulen’, die zoo van de beste Nederlandsche auteurs zal opnemen. Zij maakt hare uitgaven aantrekkelijk door iederen kooper van tien exemplaren een fraai geschenk aan te bieden, terwijl hij die 1000 exemplaren neemt bovendien een rijwiel ontvangt. De overtollige geschenken kan men ruilen tegen standaardwerken, doch men zie de prijscourant. - Edelman en Das tappen uit een ander vaatje. Zij leggen zich toe op reëele uitgaven, welke zij in de eerste

[p. 46]

plaats naar het uiterlijk aantrekkelijk pogen te maken. Wij zagen heerlijke creaties in de serie ‘De Booglampen,’ welke bovendien surprises biedt. De koopers dezer serie kunnen een landhuis trekken, een stuk weiland of iets dergelijks. Heb ik terecht gesproken van sympathieken ondernemingsgeest? Beschouwen wij thans de verschenen werken, B. van Gektere, Dada Bakkers Triester Levensdag. Heel boxcalf, 10 m. - Hoewel men van mening kan verschillen omtrent het formaat van dit boek (60 maal 10), mag men het gerust een wonderbaarlijke verschijning noemen. Een boek voor ieder uur van den dag op te slaan. Welk een pen welk een diep gevoel!

Barend Hoed, ‘Mijn Pada, nieuwe gedichten. Johannes Dinges, Van Blonde Dreven, nieuwe poëzie. Oscar M. Irtzebu, Shimmies, nieuwe verzen. Drie deeltjes gebonden in zwaar eikenhout met koperen scharnieren en handvat, 10 m. per stuk.

Ziehier onze bekende, want knappe Hoed in gezelschap van twee kranige debutanten in deze prachtserie. Dit is splinter-nieuwe poëzie, modern in den besten zin van het woord, zonder eenige mooi-doenerij. Deze dichters zijn alle drie wat een vorige generatie noemde, passie-peezen. Men moet ze lezen en herlezen.

N.N. De Bocht. In nieuwste bandcreatie, geheel cursief gedrukt, 25 m.

Een opmerking: was het juist gezien, in deze periode van bezuiniging, dit werk in zulk een ongelooflijk kostbaren band te geven? Geheel sealskin, gecapitonneerd en met kamgaren gevoerd. Het denkbeeld dit werk van een hangslot te voorzien achten wij op de juiste plaats, evenwel, was het strikt noodig dit hangslot met edelsteenen te versieren? Het is of de luxe hoogtij viert. Over het werk zelf luidt het oordeel eenparig: dit is beslist titaniek, en daarmee uit.

N.N. heeft álles overtroffen. Slechts de titel verschaft ons een lichten huiver. Immers, ook wij hebben het Amsterdamsch bestudeerd, doch wij zijn Hagenaar en in den Haag wordt het z.n.w. bocht vaak onzijdig gebruikt.

M. Meyer de Derde. Gegevens betreffende de Eetbaarheid van onrijpe visch in de grachten en weteringen onzer lager gelegen provincies, een studie. In met de hand gekleurd omslag 5 m. - Een boeiend geschreven pamphlet, geschikt voor feestgeschenk. Het valt te waardeeren dat de superieure lyricus en jurist die de Derde is van zijn vrije tijd nog iets missen kon voor deze piquante studie.

Annie Gerrits, De Hemel der Letterkundigen, een onschuldige fantasie in twintig geledingen. In dubbel rundleder met franje en tal van illustraties, portretten enz. 10 m. - Een mirakel, ik heb twintig exemplaren besteld om aan kennissen te geven. Een geestig, levendig geschreven boek over de vergadering der Letterkundigen. Mej. Gerrits belooft heel wat voor de toekomst ... Er staat van alles in.

Louis Pakkeres. Op een stoomfiets dwars door Bali, beschrijving van de Oostersche psyche. Op multicolor papier, geb. in flanel met paarlemoer, 10 m. - Als altijd voelt men de straffe hand van onzen hoofdofficier. Schaf u het boek zelf aan, het is een sieraad voor iederen salontafel.

Wilhelm Bastensen. Alle meesterwerken verzameld en aangeteekend door Marfa Lapidath. Scheltema, Verwey, Verleeuw, Coster, Priem en

[p. 47]

anderen. Folio, 8 deelen, pergament met zilveren krammen, 80 m. - Aan de groote behoefte wordt eindelijk voorzien en voldaan door deze opvallende uitgave. Moge de grijze dichter ons nog met ettelijke deelen verblijden ... Het succes lacht hem immer toe.

Dv. Bitter, Hoogstaande Mannen en Vrouwen, een opvoedkundige schets. Op geperforeerd papier met breede marges, geb. in madapolam, 5 m. - Inderdaad hoogst verdienstelijk. Wij missen echter te veel namen, uit onze eigen omgeving zouden wij er minstens honderd kunnen noemen.

Hato K. de Zeug en Frits Schinke, leeraren in het Maleisch en in 't schoonschrijven. Het Vraagstuk Bacon-Shakespeare opgelost! Het vraagstuk ingeleid, toegelicht en precies verklaard met cijfers, sleutels, loopers enz. Geb. in varkensleer, 10 m., doch voor belangstellenden gratis. - Dit zeldzaam overtuigend geschrift, waarin eens en vooral wordt bewezen en vastgesteld, dat Shakespeare één en dezelfde waren, doch om een reden welke thans niet meer begrepen wordt, onder verschillende schuilnamen geliefde te schrijven. - Iets waarvan ook wij sedert lang het vermoeden met ons droegen -, mocht van verscheidene gekroonde hoofden instemming ondervinden. De opper-rabijn van Bagdad zond 2.50 als bijdrage voor het monument voor de Zeug en Schinke, dat op den Dam zal verrijzen. Dit is wel het treffendste bewijs, dat deze noeste mannen die weleens, ten onrechte, voor gehallucineerden werden gehouden, het bij het rechte eind hadden. Hun reuzen-arbeid is niet omsonst geweest.

U.v.L.

Het boek in 1923

Mr. Moritz Boutens, Gestema, 1e Bundel. Heel leer 1 m. ‘Wat door den grooten Vader werd gewrocht is door den grooten zoon hier gansch volbracht.’

H.H. van Loerhuizen, Govert Pokke's Roode Kroten. Heel leer 1-5 m. Ik heb zacht en innig genoten van Govert Pokke's roode kroten. Een zorgvuldig, ja zelfs een verdienstelijk geschreven boek.

Kamiel de Keutelaere, Het Pitske van Madam Juul. Verlucht met ettelijke sneden door Roub van Beneden. Alles leer, 10.5 m. Madam Juul is innig-wezenlijke, want levend-reëele kunst. Gij hoeft dit boek voor niemand te verstoppen.

Wilhelm v. Grashoofd, Achter het Hek. Op geslagen papier met oud-Duitsche letter. Heel leer 0.5 m. Dit boek verschijnt onder goede auspiciën, fraai en netjes verzorgd.

Mien de Bruin, Nachtweelde. Ingenaaid 0.95 m. In dit boek, waarin een vrouw het vrouwenhart op de snijtafel legt, druipt het hartstochtelijk vrouwenbloed. Ik heb er van genoten zooals men een diamant bewondert.

Rosa Meyer, Langs den Binnenkant. Liedjes. Ingenaaid 0.3 m. Roza Meyer met haar liedjes mag er zijn, dat is eenvoudig en gewoon, heerlijk en nog eens heerlijk.

Claudia Bos, Het Naamloos genot. Op gevergeerd papier, ingenaaid en doorschoten, oblong, 1 m. Mej. Bos heeft zich onder de jongeren een vooraanstaande plaats veroverd. Zij is echt, omdat zij zich niet schaamt over haar mensch-zijn.

[p. 48]

Armand van Schelven. De verloofde Reiziger, in sarongstof 1 m. - Een vorstelijk geschenk van den dictator onzer letteren.

M. Stoke, De moderne man en zijn Deficit, in artistiek omslag, gratis. - In de laatste jaren is er geen boek verschenen dat zoo mijn volle instemming en symphatie heeft als dit kleine werkje met zijn gouden kern.

Aart van der Kip, Langs de Sloot, Balladen, folio ingenaaid, 1 m. - Ook in dezen bundel spreekt zich een ziel uit zonder de minste schaamte. Een hoogst belangrijk boek.

Bibi van Gekteren, Het nieuw geluid van Dada Bakker. Heel leer, 5 m. - Deze kranige auteur, uit de voorhoede onzer literatuur, heeft ook met dit boek alweer met een magnifieken schot het doel geraakt. Bravo Bibi, dat moogt gij nog eens doen!

Louis Pakkeres, De langste Lijn, gebonden in hermelijn, 12 m. - Een kostelijk geschenk van den Groot-Officier onzer Belles Lettres. Wij mogen en behooren trotsch op hem te zijn.

Jo Scheissels Dukdam, De kristal Karaf, een cyclus. Verschenen zijn: I Verboden Vruchten, II In het Zog, III Het bleeke Aangezicht, IV De Tredmolen van Lust en Leed, V Ik zal Handhaven, VI De Bergstroom van het geweten, VII Miserere. Alles heel leer, per deel 8 m. - Men zegt dat onder den schuilnaam van Mevrouw Scheisels Dukdam één onzer gevierdste schrijfsters zich verbergt. Hoe dit zij, de auteur mag verwachten en het zou mij niet verwonderen, dat haar cyclus eenige aandacht trekt. Kostelijke boeken, eenig uitgevoerd, lectuur voor groot en klein.

UBU VAN LEKKERE.

Nagekomen:

N.N., Keizer-Gebergte, Deel I Mâhabârátà, geïll. met 250 etsen, aquagraphieën en koperkleurdiepdrukken van Braakensiek, Breitner, Jansen en andere meesters. Deel II, Aanteekeningen en Fantasmen, geïll. met 250 zincografieën naar beroemde meesters. In geïll. omslag van Boote en Catz, 20 nr.

Dit nieuwe meesterwerk van onzen onvergelijkelijken Titan mag in geen huiskamer ontbreken. Een aardig boeksken gemakkelijk en vlot geschreven.

Georges Otto Pelman, De Schande van Rotterdam, opnieuw ingeleid door Ter Wufte, oud-kolonel b.d. Heel leer, 2.5 m.

Verrassende onthullingen van den handel in blanke slavinnen, allerkeurigst gestyleerd. Inderdaad, de heer G.O.V. heeft zich met dit prachtig boek, dat op de Jaarbeurs den eersten prijs verwierf, een der allermooiste plaatsen onder onze jongeren veroverd.