Libertinage. Jaargang 3

Herman Beel
De vader van zijn kinderen

Indertijd, toen ik nog in den Haag aan het ministerie verbonden was, maakte ik daar kennis met een innemende collega die mij, als eenzaam vrijgezel, bij zich thuis inviteerde, waar ik spoedig wel haast een lid van het kleine gezin werd. Jarenlang leek mij het enige verschil tussen deze mensen en de duizenden gewone

[p. 40]

echtparen die tesamen de upper ten van den Haag vormen dat ik dit echtpaar vaker bezocht dan de andere en deze illusie zou tot op de huidige dag zijn blijven bestaan, als ik niet in wat zo snel mijn tweede tehuis was geworden, Eliane's hartsvriendin had ontmoet. Zoals zo vaak leidden de bijna dagelijkse ontmoetingen, ook tussen mensen die door geen enkele uitzonderlijke kwaliteit voor elkander bestemd lijken, tot een onafwendbaar toenemende intimiteit. Waar wij beiden vrij eenzaam en vrij onverschillig waren bestond er geen reden deze natuurlijke ontwikkeling ergens te remmen en zo werd mij in één van die ondoordachte ogenblikken, die het nachtelijk hoofdkussen in de regel sieren, het ongelooflijk verhaal verteld van Paul en Eliane's huwelijk, dat mij sindsdien niet meer heeft losgelaten.

Zij behoorden tot die verstandig levende mensen waarop niets valt aan te merken en die met dit verstand besloten, de eerste jaren van hun huwelijk geen kinderen te krijgen, en daarna twee of drie. Inderdaad werd, toen zij vier jaar getrouwd waren hun eerste kind geboren, een welgeschapen meisje dat voorspoedig opgroeide. Nadat de kleine Eliane twee jaar oud was geworden besloten zij in hun verstandig ouderschap tot verdere, systematische gezinsuitbreiding.

Toen meer dan een jaar na dit besluit hun pogen vruchteloos bleek bezocht Eliane een medicus die haar verzekerde dat naar zijn mening, bij de gezonde vrouw die zij zonder twijfel was, niets een volgende zwangerschap in de weg stond. Daarop bezocht Paul een ander medicus en na een grondig onderzoek deelde deze hem in kiese en troostende bewoordingen mede dat door een schandelijk verzuim van de natuur de genoegens van het vaderschap hem steeds ontzegd zouden moeten blijven. Paul, weinig emotioneel, ook in deze situatie, en toen al een voortreffelijk jurist, bracht in het daarop volgend kruisverhoor aan het licht dat deze toestand niet alleen nu bestond maar steeds bestaan had. Een derde, spoedig daarna bezochte en eveneens oningelichte medicus bevestigde de diagnose. In de weken na deze onthulling schijnt Paul zich gerealiseerd te hebben dat hij teveel van Eliane hield om haar iets kwalijk te kunnen nemen, ook niet toen hij wist dat een andere huisvriend, Charles, de eigenlijke vader was. Over de ontwikkeling der situatie is weinig bekend in die tijd omdat Paul en zijn vrouw toen op reis geweest zijn en Eliane er achteraf blijkbaar niet veel over heeft willen vertellen. In ieder geval is het verlangen naar kinderen zo sterk geweest, dat een van hen beiden

[p. 41]

Charles heeft weten over te halen, opnieuw zijn oude rol te vervullen.

Toen ik dit verhaal gehoord had ben ik uit nieuwsgierigheid naar de gevoelens van deze drie mensen dit gezin nog vaker gaan bezoeken dan gewoonlijk, maar wanneer ik niets geweten had over de feitelijke verhoudingen, zou ook niets mij ook maar een aanduiding van hun bestaan hebben gegeven. Charles kwam ongeveer even dikwijls als ik, was charmant en hulpvaardig tegen Eliane, speelde af en toe nog al verstrooid met de drie kinderen, sprak meestal ernstig, soms schertsend, met Paul, en ging meestal eerder weg dan ik. Slechts een hoogst enkele maal kon ik menen dat een onschuldige opmerking, dubbelzinnig uitgelegd, een toespeling kon zijn op wat onder de zo onbewogen oppervlakte werkelijk in deze mensen omging. In de eerste tijd dat ik met mijn nieuw verworven wetenschap deze mensen gadesloeg ging mijn grootste bewondering uit naar Paul, die de positie van ‘cocu magnifique’ zo grootmoedig innam. Langzamerhand werd mij duidelijk dat hij met zijn overwegende verstandelijkheid en betrekkelijk gering temperament, en een verhouding tot Eliane die mij meer en meer op bewondering leek te berusten in plaats van op liefde, deze rol zonder veel moeite kon spelen. Eigenlijk was het Charles die in deze driehoek de onaangenaamste plaats bezette: hij mocht slechts af en toe de vrouw bezoeken die hij toch ongetwijfeld beminde en de kinderen waarmee toch banden des bloeds hem verbonden, terwijl hij anderzijds een man in hun voortdurende nabijheid wist, die in essentiele dingen niet met hen te maken had. Maar dan weer leek mij deze rol voor een ijdele en nogal luie man als Charles toch ook weer niet verwerpelijk: hij immers kon zich trots vleien de vader van drie kinderen te zijn en de minnaar van een charmante vrouw zonder de dagelijkse beslommeringen en complicaties, gewoonlijk aan beide posities - en zeker aan de combinatie ervan - verbonden. Zo ging uiteindelijk al mijn bewondering naar Eliane, die met zoveel liefde en tact in deze delicate situatie het evenwicht wist te bewaren op een wijze dat de buitenwereld nimmer zelfs aanduidingen kreeg van de ware verhoudingen; en wie weet hoe deze bewondering, die tenslotte tot een vurige verering aangroeide, geëindigd zou zijn, wanneer haar plotseling sterven niet een einde had gemaakt aan mijn belangstelling voor dit probleem en feitelijk ook aan mijn omgang met de overblijvende protagonisten, die ik nog wel af en toe op een vergadering ontmoet en dan vriendelijk de hand druk.

[p. 42]

Wonderlijk is dat ook zonder Eliane hun vriendschap is blijven bestaan, zij associeerden zich, bouwden een bloeiende practijk op en gingen reeds voor de oorlog - toen daar feitelijk geen noodzaak toe bestond - samen wonen. Zij voeden samen de kinderen op, neem ik aan en soms als ik hun in lang niet gezien heb, denk ik wel eens: zouden zij niet aan hertrouwen denken? Maar als ik hen weer ontmoet, komt deze gedachte zelfs niet in mij op: er hangt een ongezonde sfeer om dit teamwork.